نوسان گیری در بورس چیست؟
یکی از استراتژی هایی که در بورس مطرح است، توجه به عامل سودآوری از طریق نوسان گیری در بورس است. برای آشنایی بهتر با این مفهوم، بهتر است در ابتدا این موضوع را طرح کنیم که معمولا قیمت سهام در بورس اوراق بهادار متناسب با شرایط موجود از قبیل، وضعیت بازار، اخبار سیاسی و اقتصادی و شرایط شرکت ها و صنایع متغیر خواهد بود که این تغییرات قیمتی، نوسان نامیده می شود.
نوسان گیری در بورس، یکی از انواع استراتژی های معاملاتی محبوب و پر کاربرد محسوب شده و به معنای کسب سود از نوسانات مقطعی قیمت سهام است.
چگونگی نوسان گیری در بورس
برخی از افراد بر اساس تحلیل بنیادی و با رویکرد درازمدت، سهام های ارزشمند را شناسایی کرده و بی توجه به نوسانات مقطعی قیمت، سهم مورد نظر را برای دوره طولانی، خریداری می نمایند و در مقابل عده ای دیگر نیز با استفاده از تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی، از نوسانات قیمت سهام برای سودآوری بهره می برند.
در نظر داشته باشید که یکی از تکنیک های مرسوم و متداول برای کسب سود در بازار بورس، استفاده از نوسان های مقطعی قیمت سهام است. به این صورت که اگر شما سهمی را که در کف قرار دارد خریداری کرده و در قیمت سقف آن، به فروش برسانید، به سود خوبی خواهید رسید و به این فرایند، نوسان گیری گفته می شود.به طور کلی، می توان نوسان گیران در دو گروه موج سازان و موج سواران تقسیم بندی نمود.
گروه موج سازان:
این افراد دارای منابع مالی قابل توجهی هستند که می توانند با ورود به یک سهم خاص، موج صعودی قیمت را آغاز کنند. سهامداران حقوقی و معامله گران بازار در گروه موجسازان بورس قرار دارند و این افراد ابتدا در چند مرحله اقدام به خرید سهم مورد نظر و در حجم قابل توجه می کنند و سپس با ورود پول این افراد به سهم نیز منجر به جلب توجه سایر سرمایهگذاران می شوند.
این افراد شروع به تبلیغ سهام نموده و توجه گروه زیادی را به سوی آن جلب می کنند، با ایجاد جو مثبت، افراد جدید نیز به سهم وارد شده و در نهایت صف خرید در سهم تشکیل می گردد.
گروه موج سواران:
پس از ایجاد جو مثبت و صعود اولیه در سهم، گروه تعریف دقیق حجم مبنا دوم از نوسان گیران که به موج سواران معروف هستند، وارد می شوند. این عده از افراد، توان ایجاد روند صعودی در سهام را ندارند، ولی با استفاده از تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی، سهامی که توسط موج سازان ایجاد شده را شناسایی و خریداری می کنند. وقتی تعداد زیادی از این افراد خرید می کنند، روند صعودی سهم و صف خرید تشکیل می گردد.
به عبارتی در مورد این دو گروه از نوسان گیران بازار می توان گفت، گروه موج سازان نوسان گیران کلان و گروه موج سواران نوسان گیران خرد در بازار بورس می باشند.
نکات مهم نوسان گیری در بورس
برای استفاده از استراتژی نوسان گیری در بورس، شناسایی سهم مناسب و ارزشمند در بازار، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در ادامه نکاتی که برای نوسان گیری در بورس مهم هستند را معرفی می کنیم.
عدم توجه به تحلیل بنیادی سهم
اگر قصد کسب سود سریع از یک سهم را دارید، لزومی به توجه در ارزشمندی و بنیان سهم نخواهید داشت. بسیار متداول است که نوسان گیران با ورود به سهم هایی با ریسک بالا و ارزشمندی پایین، سودهای فراوانی را به دست می آورند.
توصیه می تعریف دقیق حجم مبنا شود که بدون توجه به پارامترهای تحلیل بنیادی و تنها بر اساس نمودار تکنیکال و شرایط تابلوی معاملات سهم، اقدام به خرید و فروش کنید.
خرید در سطح حمایت و فروش در سطح مقاومت
تحلیل تکنیکال دارای ابزارهای مختلفی مانند خطوط روند، الگوها، اندیکاتورها و سطوح فیبوناچی هستند و مهم ترین خروجی تحلیل تکنیکال، شناسایی سطوح حمایت و مقاومت در نمودار سهام مختلف است که در حقیقت، تعیین کننده بازه نوسان قیمت سهام است.
تعیین سطح حمایتی و مقاومتی، از پارامترهای اساسی برای نوسان گیری موفق در بورس هستند، زیرا در روش نوسان گیری توصیه می شود، نزدیک سطوح حمایت اقدام به خرید نموده و در هنگام نزدیک شدن به سطوح مقاومت سهم مورد نظر را بفروشید.
اگر معامله گری بتواند این سطوح را به طور صحیح شناسایی کند، می تواند سهم را در حمایت خریده و در مقاومت به فروش برساند.
توجه به عامل شناوری
شناوری هر سهم به معنای بخشی از سهام شرکت است که در آستانه عرضه بوده و برای ورود به چرخه خرید و فروش آماده است. در یک تعریف ساده میتوان گفت که هرچه شناوری سهام بالاتر باشد، سرمایه بیشتری برای افزایش قیمت آن مورد نیاز است و سهامی که دارای شناوری بالا باشد، خیلی مورد توجه نوسان گیران نخواهد بود، همچنین اگر شناوری سهام پایین باشد، بدین معنا خواهد بود که بخش زیادی از آن سهام، در اختیار سهامداران عمده و درصدی است و معمولا سهامداران درصدی دارای رویکرد بلند مدت بوده و توجهی به نوسانات کوتاه مدت ندارند. به همین دلیل آن سهامی که دارای شناوری پایین باشد، خیلی مورد توجه نوسان گیران نخواهد بود.
پس به طور کلی می توان گفت، سهامی که دارای شناوری متعادل است، برای نوسان گیری در بورس جذابیت بیشتری دارد.
توجه به حجم مبنا
به طور کلی این که مقدار حجم مبنا چه اندازه باشد، اهمیت چندانی برای نوسان گیری ندارد و نکته مهم این است، سهامی که قرار است با هدف نوسان گیری خریداری شود، باید توانایی پر کردن حجم مبنا را داشته باشد. چرا که پر نشدن حجم مبنا، سرعت افزایش قیمت سهام را کاهش می دهد.
در نظر داشته باشید که رابطه مهمی بین شناوری سهم و حجم مبنا وجود دارد، چنانچه اگر شناوری سهم کم باشد، در پر کردن حجم مبنا با مشکل مواجه می شود. بنابراین، دو عامل شناوری مناسب و توانایی پر کردن حجم مبنا، برای نوسان گیری در بورس اهمیت دارند.
توجه به شرایط موجود
معمولا مشاهده می شود که انتشار اخبار مثبت یا منفی از رویدادهای اقتصادی و سیاسی، روندهای صعودی یا نزولی را در سهام یک گروه ایجاد نموده، سیگنال هایی را برای نوسان گیری صادر و تغییراتی در جو بازار ایجاد می نماید.
اگر چه که اثرگذاری ناشی از تعریف دقیق حجم مبنا انتشار اخبار در نمودارهای تکنیکال و تابلوی معاملاتی نیز قابل مشاهده خواهد بود، ولی همواره توصیه می شود که به اخبار توجه نمایید و با بررسی دقیق، سرعت و قدرت تصمیم گیری معاملاتی خود را افزایش دهید.
چهار ابزار بورس پرمخاطب
دنیایاقتصاد : با بازگشت تعادل نسبی به معاملات سهام و افزایش فعالیت سهامداران در این بازار طی دو ماه گذشته، یکی از مسائلی تعریف دقیق حجم مبنا که کارشناسان درخصوص پایداری این روند صعودی به آن اشاره میکنند، وابستگی رشد قیمتها با ورود منابع (پول) جدید به بازار است؛ با این تفاوت که در آن سال، تبلیغات و دعوت دولت از مردم در کنار ناکارآمدیهای رخداده درخصوص نرخ بهره سبب شد تا با توجه به محدودیتهای معاملاتی شاهد حبابی شدن قیمتها باشیم که امری خوشایند نیست.
اما چگونه میتوان بورس را به بازار جذابی تبدیل کرد که هم بازدهی معقولی برای سرمایهگذاران به همراه داشته باشد و هم خبری از رشدهای حبابی در این بازار نباشد؟
موارد متعددی وجود دارد که به وسیله آنها میشود بورس را به مقصد اول سرمایهگذاری تبدیل کرد اما در این گزارش ضمن تاکید بر اصلاح زیرساختها و قوانین، به ابزاری اشاره میکنیم که هم در جذب مخاطب و هم حرفهایشدن سهامداران و بازار کمک میکند. از آن جمله میتوان به ایجاد چارچوبی برای کپیتریدینگ، بهبود شرایط بازارگردانی، ایجاد زمینه برای برچیدهشدن حجم مبنا و ایجاد شرکتهای تکنفره برای تجمیع سرمایههای خرد اشاره کرد.
بستری برای سهامداری
بازار سهام روزهای نسبتا خوبی را سپری میکند. این بازار که از نیمه دوم سال۹۹ تا تقریبا روزهای پایانی سالگذشته در رکودی بیسابقه بهسر برده، حالا تحتتاثیر عواملی گوناگون رو بهسوی صعود دارد و از قرار معلوم فعلا عامل جدی که بتواند به افت قیمتها در آن بینجامد را پیشروی خود نمیبیند. بسیاری از فعالان باسابقه بازار سهام و کارشناسان بازار سرمایه در حالحاضر فکر میکنند که روند ایجادشده در شرایط فعلی در صورتیکه دخالتهای دولتی و تغییرات قانونی خاصی پیشروی بازار نباشد، میتواند تا نیمه نخست سالجاری ادامه پیدا کند. با این وجود برای بسیاری از فعالان بازار بهخصوص سرمایهگذاران خرد مساله اصلی نه صرفا در رشد قیمتهای بازار سهام بلکه توان کسب سود از این افزایش قیمتها است.
در سالهای اخیر بارها شاهد بودهایم که توجه فعالان خرد بازار به گروههای تلگرامی و سیگنالفروشیها برای این بخش از سرمایهگذاران فعال دردسرساز شده و آنها را که در ابتدا برای کسب سود بیشتر به گفتههای موجود گوش فرامیدادهاند، بر آن داشته تا برای جبران زیان خود فکری بکنند. بررسیها حکایت از آن دارد که بیشتر این افراد هیچگاه نتوانستهاند در بازار سرمایه سودی پایدار کسب کنند. این در حالی است که در دورههای رونق بازار فرصتهای مناسبی نصیب فعالان بازار سرمایه میشود که اگر فرصت ذهنی و ساختاری استفاده از آن برای آنها فراهم باشد، حتما کسب سود و بهرهبرداری از فرصتهای بازار برای آنها غیرممکن نخواهد بود.
در سالهای اخیر به وضوح مشاهده شد که رشد قیمتها در بازار سرمایه به حدی برای مردم عادی از جذابیت برخوردار هست که آنها را بهسوی این بازار بهخصوص معاملات مستقیم سهام رهنمون کند، با اینحال همان دو شرط نامبرده یعنی داشتن آمادگی ذهنی و ساختاری برای موفقیت آنها در بازار سهام آنچنان که باید وجود نداشته است. در تکمیل این بحث باید به این نکته اشاره کرد که منظور از آمادگی ذهنی داشتن دانش مالی لازم برای حضور در بازار و آمادگی روانی جهت دفع و مقابله مناسب با ناملایمات و تنشهای ذهنی است که ممکن است در مسیر سرمایهگذاری بر رفتار سرمایهگذاران اثر بگذارد. «دنیایاقتصاد» درخصوص هر دو مورد در ماههای اخیر مجموعه گزارشهایی را منتشر کرده که هرکدام بهنحوی بخشهای مختلف این دو مؤلفه را موردتوجه قرار میدهند. بررسی دقیق زوایای این مساله سعی در روشنکردن وجوه پنهان فقدان دانش مالی در میان فعالان بازار و نبود آمادگی روانی آنها دارد. درخصوص مسائل نهادی و قانونی نیز مسیری مشابه طی شده است، با اینحال آنچه که در این گزارش موردتوجه قرار خواهد گرفت، زوایای دیگری است که میتواند در شرایط کنونی و همسو با رشد قیمتها در بازار سهام راه را برای سرمایهگذاری ایمن و اصولیتر در این بازار هموار کند.
راهحل آسان اما پر دردسر
در سالهای اخیر بهخصوص از اوایل سال۹۷ تا نیمه نخست سال۹۹ شاهد بودیم که افزایشیافتن جذابیت بازار سرمایه درمیان مردم سبب شد تا میزان نفوذ این بازار در بین اقشار مختلف افزایش پیدا کند. همین امر موجب شد تا تعداد سرمایهگذاران بورسی فعال در مدتی کوتاه از حدود ۳میلیون نفر به بیش از ۳۰میلیون نفر در پایان سالگذشته برسد. مساله از این قرار بود که کاهش ارزش پول ملی و افت نرخ برابری آن با سایر ارزهای خارجی سبب شد تا مردم عادی برای در امان ماندن از فشار تورم به سمت بازار سهام کوچ کنند. این کوچ اما در شرایطی روی داد که مقدار اقبال مردم در این بازار هیچ سنخیتی با دانش مالی ارائهشده به آحاد مردم در سالهای قبل از آن نداشت، در نتیجه شاهد آن بودیم که طی مدت کوتاهی حجم عظیمی از پول در بازار از این دست به آن دست میشد بدون آنکه فعالان بازار در طول این مدت چند ساله عملا درک دقیقی از ماهیت سهام خرید و فروش شده پیدا کنند. مشکل اما به اینجا محدود نمیشد؛ مساله اصلی این بود که بخش مهمی از افزایش نفوذ بازار سهام درمیان مردم از طریق شبکههای اجتماعی صورت گرفته بود. بهدنبال این امر نیز افراد مختلفی سعی میکردند تا با استفاده از ظرفیت پلتفرمهایی نظیر تلگرام به معرفی نمادهای موردنظر خود بپردازند یا به عبارتی بهتر سهام خاصی را باد کنند. خروجی این امر شد سرمایهگذاری دهانبینانه و بدون بررسی دقیق.
در شرایط یادشده هرکس برای آنکه بتواند موقعیت سرمایهگذاری بعدی را پیدا کند بدون آنکه اطلاعت دقیقی از ارزندگی سهام داشته باشد، به یکی از کانالها و گروههای تلگرامی میرفت تا با خرید سهامی که توافق جمعی بر روی آن وجود دارد، سودی برای خود دست و پا کند. در قدمهای اول تعداد افرادی که با این روش سود کردند کم نبود. نکته اصلی این بود که در این وضعیت صعود قیمتها صرفا تا زمانی تداوم مییافت که پول تازهنفس به بازار سرازیر میشد. دقیقا به همین دلیل بود که رشد قیمت سهام در بازار در سال۹۹ خیلی فراگیرتر از سالهای قبل تعریف دقیق حجم مبنا از آن بود، چراکه ورود حجم عظیمی از نقدینگی تحتتاثیر تعطیلی کسبوکارها به سبب کرونا و رشد مداوم پیششرطهای تورم نظیر نرخ بهره بینبانکی راه را افزایش خالص خرید حقیقی فراهم میکرد. با این حال همانطور که درختان تا ابد به رشد خود ادامه نمیدهند، ورود پول به این بازار هم ادامه نداشت و با معکوسشدن جریان پول حقیقی در بازار دیدیم که چگونه آن مسیر بیپایان سود به بیراهه زیان منتهی شد.
از آن زمان به بعد سیل انتقادات از فضایمجازی در میان مسوولان وقت سازمان بورس افزایش یافت و آنها هرکدام سعی بر آن داشتند تا با محدودکردن این شریانهای خارج از حیطه دخالت قانون راه را برای سیگنالفروشی در بازار سهام ببندند. کلیت مساله به خودی خود امر بدی نبود. با این نحوه دنبالکردن این هدف به مانند بسیاری دیگر از اهداف اقتصادی طی سالهای قبل حکایت از آن داشت که بازهم مسوولان بهجای گشتن بهدنبال راههای پیچیدهتر و علمیتر همان راهحل آسان همیشگی را پیش گرفتند و این راهحل چیزی نبود جز پافشاری به تدبیر پوسیده عتاب و خطاب که خود را در صدور بخشنامهها و دستورالعملها نشان داد.
چنین راهکاری در شرایطی اتخاذ شد که عموما در هیچ موردی دیده نشده که با سرکوب طرف عرضه از میزان تقاضا کاسته شود، بههمیندلیل سیاست جرمانگاری نیز تاکنون جواب نداده است. در این میان اما بهنظر میآید که رفتن به مسیر آزموده در بازارهای مالی دنیا روشی بسیار معقولتر است، درحالیکه کپیتریدینگ این روزها در بسیاری از بازارها به شکلی چارچوبمند استفاده میشود، در ایران هنوز هیچ راهکاری برای استفاده از مواهب آن طراحی نشده است. در این روش سرمایهگذار میتواند با متصلکردن حساب خود به حساب شخصی کارآزموده و دارای تجربه و دانش مالی کافی، از تحرکات او در بازار مالی پیروی کند و از این رهگذر سرمایه خود را از گزند نااطمینانیها و نقصهایی که وابسطه به محدوده اطلاعات و تواناییهای خود اوست، دور کند. این روش میتواند در کنار روشهایی مانند سوشالتریدینگ و استفاده از سرمایهگذاری غیرمستقیم مثلا در صندوقها از احتمال زیان سرمایهگذاران بکاهد. همچنین این روش میتواند آشفتهبازار فعلی در شبکههای اجتماعی را دگرگون کند و فعالان مشتاق به سیگنالفروشی را که واقعا از توانایی برخوردار هستند به شکلی قانونی در بدنه بازار سهام حل کند. در این صورت نهتنها بستری جدید و برد برد برای فعالان بازار سهام ایجاد میشود بلکه مسوولیتپذیری فردی نیز درمیان فعالان خرد بازار بیشتر خواهد شد.
توجه ویژه به بازارگردانی
در سالهای اخیر همزمان با بروز بحران در بازار سهام و ریزش حدود یکمیلیونی شاخصکل بورس، بحث بازارگردانی موردتوجه فعالان بازار سهام بهخصوص فعالان حقیقی قرار گرفت که در غیاب این عنصر مهم در بازارهای مالی هر روز بیشتر از روز قبل شاهد ازدسترفتن دارایی خود بودند. در همین مدت نیز به شکلی تقریبا سراسیمه مدیریت وقت سازمان بورس چارچوبی برای بازارگردانی تعریف کرد که در بسیاری از نمادها بهکار گرفته شد، با اینحال از همان بدو بهکارگیری بازارگردانها در بازار سهام سیل انتقادها از عملکرد آنها نیز در شبکههای اجتماعی و مصاحبهها جاری بود. بخشی از مشکل از انتظار بالای فعالان بازارهای مالی ناشی میشد. آنها به این سبب که انتظار داشتند تا ارزش دارایی آنها بیش از قیمتهای تابلو باشد، بازارگردان را موظف به حمایت از سهام در جهت افزایش قیمت میدانستند. این در حالی است که بازارگردان اساسا وظیفهای در قبال رشد قیمت سهم ندارد. او بهعنوان شخصی که سهام در اختیار خود را در جهت تامین نقدشوندگی شرکت بهکار میگیرد، وظیفه دارد تا با تامین نقدشوندگی خرید و فروش آن را تسهیل و از این طریق ریسک سهامداری در نماد موردنظر خود را کاهش دهد. البته بازارگردان این وظیفه را دارد که از افزایش یا کاهش بیش از حد قیمت سهام جلوگیری کند، با اینحال این مساله شرایطی را شامل میشود که در آن ارزش بنیادی سهام با قیمت تابلو در تضاد باشد. بهنظر میرسد که در شرایط فعلی که عزم ریاست و سازمان برای بازکردن دامنهنوسان و بهبود وضعیت بازار سهام نمایان شده اولا باید اساسنامه بازارگردانی اصلاح شود و ثانیا زمینه برای بهبود اوضاع بازارگردانی و فراگیرشدن آن در تمامی نمادها فراهم شود.
جای خالی شرکتهای تک نفره
در بسیاری از کشورهای دنیا شرکتهای کوچکی وجود دارد که از آن با عنوان شرکت تکنفره یاد میشود. وجهتسمیه این شرکتها هم چیزی نیست جز نوع اداره آنها که تصمیمگیری در آنها تنها توسط یک نفر انجام میشود. در کشورهایی نظیر ایالاتمتحده یک شرکت تکنفره میتواند برای مقاصدی نظیر سبدگردانی ایفای نقش کند. در این حال فرد مالک شرکت خود به تنهایی مسوول همه هزینههای شرکت نظیر هزینههای مالیاتی است.
در ایران اما چنین شرکتی به واسطه محدودیتهای قانون تجارت فرصت حیات پیدا نمیکند؛ چراکه در چارچوب قانون مذکور تعریف نشده و حتی اگر به نزدیکترین مشابه آن یعنی شرکتهای با مسوولیت محدود (این نوع شرکت تنها به دو نفر سهامدار نیاز دارد) اشاره کنیم، بازهم نمیتوان از آنها در بستر بازار سرمایه استفاده کرد. این در حالی است که شرکتهای یادشده میتوانند نقش مهمی در سبدگردانی داراییهای خرد داشته باشند. با توجه به اینکه شرکتهای سبدگردان میتوانند سرمایهگذاری را با توجه به مطلوبیتهای فردی و ترجیحات افراد شکل دهند و آن چیزی که هماکنون در بسیاری از سبدگردانیهای اقتصادی مشاهده میشود با اختصاص سرمایههای اندک شدنی نیست، میتوان انتظار داشت که با قانونیشدن شرکتهای کوچک دسترسی سرمایههای اندک به این خدمات فراهم شود. لازم به یادآوری است که با وجود امکان قانونی سبدگردانی برای سرمایههای اندک در حالحاضر بسیاری از سبدگردانیهای تنها مبالغ بالای یکمیلیارد یا حتی ۱۰میلیارد تومان را برای سرمایهگذاری قبول میکنند که با توجه به وضعیت معیشت مردم این رقم برای بسیاری از مردم قابلانتقال به سبدگردانیها نیست.
گره حجم مبنا
اما از تمامی مسائل مطرحشده که بگذریم، بهنظر میآید که برداشتهشدن حجم مبنا آنهم در شرایطی که قرار است تا پایان سال دامنهنوسان به محدوده مثبت و منفی ۱۰درصد افزایش یابد، یکی از مسائل مهم برای تامین امنیت سرمایهگذاری در بازار است. همانطور که در گزارشهای پیشین مطرح شد مشکل حجم مبنا این است که با محدودکردن امکان تغییرات قیمت از نقدشوندگی بازار جلوگیری کرده و راه را برای تغییر سریع قیمتها مسدود میکند. این معضل در حالی برای سالها در بازار سهام تداوم داشته که چنین قانونی در هیچ کشوری وجود ندارد و پیشتر نیز وجود نداشته است، از اینرو حجم مبنا مشکلی است مختص بازار سهام ایران. عواملی از این دست سببشده تا زمینه برای برداشته شدن حجم مبنا در برخی از نمادهای فرابورسی فراهم شود. بر اساس آنچه که این شرکت منتشر کرده «پیرو اطلاعیه شماره۳۴۷۴/ الف/ ۰۰مورخ ۹ بهمن ۱۴۰۰ شرکت فرابورس ایران، در راستای اجرای «ضوابط مربوط به ماده۲۲دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراقبهادار تهران و فرابورس ایران» و پس از بررسیهای صورتگرفته از تاریخ
۶ فروردین ۱۴۰۱ تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۱، حجم مبنا برای برخی نمادهای معاملاتی دارای بازارگردان در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران از روز دوشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱اعمال نخواهد شد.» مقرر شده در صورت فعالیت بازارگردان نمادهایی که از شرایط لازم برخوردار هستند دیگر درگیر این مانع دست تعریف دقیق حجم مبنا و پاگیر نباشند.
تعریف دقیق حجم مبنا
اخبار حاکی ازتدوین دو آیین نامه و پیش نویس برای پیشگیری از بروز تخلف در بورس و اوراق بهادار است. آیین نامه و پیش نویسی که به زودی منتشر خواهد شد از تلاش دست اندرکاران این بازار برای پیش رفتن به سوی بازاری روشن، شفاف و امین خبر می دهد. نمی توان انکار کرد که بازار سرمایه هر کشوری از شفاف ترین بازارهاست چرا که شرط ورود هر شرکتی به آن، ارایه اطلاعات است. گزارش امروز روزنامه سرمایه که ادامه گزارش روز گذشته است به راهکارهای افزایش امنیت و شفافیت و کاهش تخلفات در
برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سالهای گذشته روزنامههای عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه میشود.
شما میتوانید به یکی از روشهای زیر مشترک شوید:
در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یکساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامهها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارتهای بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارتهای اعتباری بینالمللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکانپذیر است.
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!
تعریف دقیق حجم مبنا
معاون توسعه بورس تهران از پیشنهاد تغییردامنه نوسان،حذف دامنه نوسان و 4 برنامه دیگر با هدف اصلاح و بروزسانی ریزساختارها به سازمان بورس خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس،علی عباس کریمی درخصوص ریزساختارهای بورس تهران گفت: مواردی همچون سازوکار تعیین دامنه نوسان قیمت، چگونگی تعیین قیمتهای مبنا شامل قیمت آغازین و پایانی، توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی و برگزاری نشستهای معاملاتی، انواع سفارشهای خرید و فروش و مواردی از این دست در ادبیات مالی تحت عنوان ریزساختارهای بازار شناخته میشوند.
وی ادامه داد: با توجه به تأثیرگذاری و اهمیت موارد نام برده و لزوم به روزرسانی و تطبیق ریزساختارها با شرایط روز اقتصادی، بورس تهران مطالعات گستردهای در این زمینه انجام داده و با دریافت نظرات فعالان بازار سرمایه، پیشنهادهایی در ارتباط با چگونگی اصلاح و به روزسانی این ریزساختارها به سازمان بورس ارایه کرده است.بر اساس مطالعات جدید، پیشنهادهای اصلاحی در تیر سال جاری در هیأت مدیره بورس بررسی و در 6 بخش به تصویب رسید که شامل تعیین حداقل تغییرات قیمت، دامنه نوسان، پایان تصادفی حراج ها، برگزاری حراج پایانی، معاملات پایانی و حذف حجم مبنا است.
حداقل تغییرات قیمت
این مقام مسئول درباره حداقل تغییرات قیمت و اینکه آیا تنها برای تغییرات قیمت سهام از آن استفاده خواهد شد؟ توضیح داد: بورس های اوراق بهادر به منظور کاهش بار سامانه معاملاتی و کاهش زمان کشف قیمت از محدودیت حداقل تغییرات قیمت استفاده می کنند. برای استفاده از این سازوکار، سهام شرکتها بر اساس قیمت طبقه بندی شده و برای هر طبقه قیمتی، یک واحد مشخص به عنوان حداقل تغییرات قیمت تعیین می شود.
کریمی ادامه داد: به عنوان مثال برای سهمی که دارای قیمت 100 واحد پولی است حداقل تغییر قیمت یک واحد و برای سهمی که دارای قیمت 1000 واحد پولی است این حداقل 5 واحد در نظر گرفته می شود. به عبارت دیگر سهمی که دارای قیمت 1000 واحد پولی است، قیمت بعدی آن 1005 خواهد بود و نمی تواند در رقابت یک واحد یک واحد بر قیمت آن افزوده یا کاسته شود. مطابق بررسیهای انجام شده، تمامی بورسهای معتبر از حداقل تغییرات قیمت استفاده میکنند.
ویی با بیان اینکه تعیین حداقل تغییر قیمت یک ریالی برای تمامی سهام موجود در بازار سرمایه که دارای طیف قیمتی گستردهای هستند با اصول کارآمدی معاملات و قواعد متعارف بازار سرمایه هماهنگ نیست،گفت: این به افزایش بار سامانه معاملات نیز میانجامد. بدین منظور هیأت مدیره بورس تهران پیشنهاد داد تا سهام موجود در بازار در چهار طبقه تقسیم شده و هر طبقه قیمتی دارای حداقل تغییرات قیمت مخصوص خود باشد. مثلاً طبقه قیمتی از یک تا 2500 ریال دارای حداقل تغییرات قیمت یک ریال و 2500 تا 10000 دارای تیک سایز 5 ریال باشد.
تغییر دامنه نوسان
وی افزود: در تمام بورس های اوراق بهادار قیمت بدستآمده از حراج آغازین، مبنای دامنه نوسان آن روز معاملاتی قرار می گیرد. در بازار سهام ایران هر چند حراج آغازین به عنوان نخستین مرحله معاملاتی برگزار میشود اما به دلیل تعیین محدوده قیمت بر اساس قیمت پایانی روز پیشین، این مرحله معاملاتی از ارایه کارکرد اصلی محروم است.
معاون توسعه بورس تهران گفت: پیشنهاد شد در آغاز هر جلسه معاملاتی در مرحله پیشگشایش (سفارشگیری) محدوده قیمت بر اساس قیمت پایانی روز معاملاتی پیشین تعیین شود. پس از آن با کشف قیمت و برگزاری مرحله گشایش، دامنه نوسان جلسه معاملاتی آن روز بر اساس قیمت کشفشده از حراج آغازین همان روز تعیین شود.
حراج تصادفی
کریمی درمورد حراج تصادفی در بورس گفت: بورس های اوراق بهادار به منظور جلوگیری از دستکاری بازار در دقایق پایانی جلسه پیش گشایش از زمانی تصادفی برای تطبیق سفارشها استفاده می کنند. این زمان به صورت تصادفی در دقایق پایانی جلسه پیشگشایش توسط سامانه معاملاتی انتخاب میشود.
وی ادامه داد: نه فعالان بازار و نه ناظر بازار از زمان دقیق پایان جلسه پیشگشایش اطلاع نداشته و این زمان به صورت تصادفی توسط سامانه معاملات در هر روز تعیین می شود. در این ارتباط بورس تهران پایان یافتن جلسات پیشگشایش در 5 دقیقه پایانی هر جلسه به صورت تصادفی را به سازمان بورس پیشنهاد داده است.
این مقام مسئول درخصوص مناسب تر بودن تعیین قیمت پایانی با استفاده از سازوکار حراج از روش کنونی گفت: بر اساس پژوهش صورتگرفته بیش از 95 درصد از 180 بورس مورد بررسی به منظور تعیین قیمت پایانی از سازوکار حراج پایانی استفاده می کنند و تنها تعداد انگشتشماری از بورس های اوراق بهادار میانگین موزون قیمت (VWAP) را به عنوان قیمت پایانی در نظر میگیرند. توجه به این نکته ضروری است که حتی بورسهایی که از روش میانگین موزون قیمت برای تعیین قیمت پایانی بهره میگیرند نیز میانگین قیمت در دقایق یا ساعات پایانی بازار را مبنای میانگینگیری قرار میدهند.
بهره گیری از حراج پایانی
کریمی افزود: تلاش بورسها بر این است که تصمیم بازار در زمان پایانی یا نزدیک به پایان نشست معاملاتی را مبنای تعیین قیمت پایانی قرار دهند. بر این اساس بورس تهران پیشنهاد کرد به منظور تعیین قیمت پایانی در این بورس نیز از سازوکار حراج پایانی استفاده شود. در این راستا با پایان یافتن زمان نشست معاملات، مرحلهای با شرایط حراج ناپیوسته در دامنه قیمت همان روز برگزار شده و قیمت بدست آمده از آن به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته میشود. البته استفاده از حراج پایانی در دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس تهران نیز برای بازه زمانی 15 دقیقه ای تعریف و این نشست معاملاتی با عنوان مرحله حراج ناپیوسته پایانی معرفی شده ولی تا کنون اجرایی نشده است. بنابراین پیشنهاد هیأت مدیره بورس تهران را میتوان در راستای اجرایی شدن دستورالعملهای معاملاتی موجود نیز ارزیابی کرد.
وی با اشاره به اینکه مطالعات بورسهای خارجی و بررسیهای صورتگرفته در مورد بازار سهام ایران نشاندهنده توزیع U شکل حجم و ارزش معاملات در طول جلسه معاملاتی است،گفت: به بیان دیگر حجم اصلی معاملات در آغاز و پایان جلسه معاملاتی انجام میشود. بدین منظور تمامی بورسهای معتبر اقدام به راهاندازی معاملات پایانی کردهاند.در این مرحله معاملاتی سهام با قیمتی ثابت که همان قیمت پایانی است، مورد معامله قرار می گیرد. این روش معاملاتی ریسک نوسانات قیمت در طول جلسه معاملاتی را پوشش داده و برای بسیاری از سرمایهگذاران به ویژه صندوقهای سرمایهگذاری و صندوقهای شاخصی اهمیت بالایی دارد.
معاون توسعه بورس تهران گفت: پیشبینی میشود با راهاندازی این مرحله حجم معاملات افزایش مناسبی یابد. در این راستا هیأت مدیره بورس تهران پیشنهاد داده است تا مرحله حراج پایانی برای تعیین قیمت پایان روز به مراحل معاملاتی افزوده شود و پس از آن نیز معاملات پایانی با قیمت بدست آمده از حراج پایانی به عنوان آخرین فاز معاملاتی در نظر گرفته شود.
حذف حجم مبنا
کریمی با اشاره به اینکه حجم مبنا به عنوان ابزاری برای کنترل قیمت تقریباً از پانزده سال گذشته در بازار سهام ایران مورد استفاده قرار گرفته ،گفت این روش محاسبه قیمت پایانی تنها در ایران به کار میرود و بررسی بورسهای دیگر به مشاهده روشی مشابه آن نیانجامیده است. حجم مبنا به دلیل کند کردن نوسان قیمت به مواردی همچون گره معاملاتی منجر شده و با انتقاداتی از سوی فعالان بازار مواجه است. از دیگر سو اصلاح ریزساختارهای بازار و بکارگیری حراج آغازین، حراج پایانی و معاملات پایانی با وجود حجم مبنا امکانپذیر نخواهد بود. بنابراین پیشنهاد شد به منظور تطابق هر چه بیشتر بورس تهران با استانداردهای جهانی و امکان بهرهمندی از سازوکار حراج آغازین، حراج پایانی و معاملات پایانی حجم مبنا از محاسبات حذف شود.
وی تاکید کرد: مصوبات هیات مدیره بورس تهران برای بررسی و تایید به سازمان بورس ارسال شده است.این سازمان در حال بررسی تخصصی در ارتباط با پیامدهای احتمالی پیاده سازی و مسایل فنی مربوطه است. در صورت موافقت سازمان در اسرع وقت این پیشنهادها را اجرایی خواهد کرد.
چگونه صفحه معاملاتی tsetmc را بخوانیم؟
زمانی که برای اولین بار وارد صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران میشویم در دید اول با صفحهای پر از اعداد و ارقام مبهم مواجه میشویم هر چه بیشتر به عمق این اعداد وارد شویم تصور میکنیم با دنیای عجیب و غریبتری رو به رو شدهایم اما لازم است برای رفع این ابهامات تک تک آیتمهای موجود در این صفحه را برای انجام معاملات سهام مورد بررسی قرار دهیم.
ابتدا باید ببینیم که در صفحه معاملاتی چه عناوینی خودنمایی میکند و این اعداد و ارقام چه چیزی را به ما نشان میدهند:
قیمت سهم:
برای اینکه متوجه شویم قیمت سهم چقدر است با دو عنوان قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله در این صفحه رو به رو میشویم.در ستون سمت راست جدولی را مشاهده میکنیم که حاوی قیمت خرید، قیمت فروش و قیمت آخرین معامله است همچنین اعدادی نظیر اولین قیمت، قیمت پایانی و قیمت دیروز هم در آن میان به چشم میخورد که در ادامه به آنها میپردازیم.
اولین قیمت:به اولین قیمتی که سهم در شروع معاملات تجربه میکند گفته میشود.
قیمت پایانی: قیمت میانگین کلیه معاملات انجام شده در هر روز است در حقیقت میانگینگیری کلیه معاملات انجام شده در هر روز قیمت پایانی همان روز است.
قیمت دیروز:به قیمت پایانی روز قبل، قیمت دیروز گفته میشود.
قیمت آخرین معامله:به قیمت آخرین معاملهای که در هر روز انجام میشود قیمت آخرین معامله گفته میشود.
دامنه نوسان:حداقل و حداکثر قیمت را تعیین میکند در بازار بورس این عدد برای سهام مثبت و منفی 5درصد است. دامنه نوسان با قیمت پایانی روز گذشته باز میشود یعنی وقتی قیمت پایانی 2درصد مثبت شود روز بعد دامنه نوسان با 2درصد مثبت باز خواهد شد و با شروع معاملات میتواند از این قیمت مثبت یا منفی 5درصد افزایش یا کاهش قیمت را تجربه کند.
تعداد معاملات: تعداد معاملات در بورس تعداد دفعات انجام معامله در یک نماد را نشان میدهد. در واقع تعداد معاملات، نشان میدهد که سهام یک نماد چندبار خرید و فروش شده است .اگر بخواهیم این عدد معیاری برای نوسانگیری قرار دهیم باید بگوییم که مبنا قرار دادن تعداد معاملات برای بررسی وضعیت سهم عامل دقیق و قابل استنادی نیست.
حجم معاملات: به تعداد سهام خریداری شده و فروش رفته در یک بازه زمانی خاص، حجم معاملات بازار گفته میشود. البته باید در نظر داشت که میتوان بازه زمانی را سنجش حجم معاملات به شکل روزانه، هفتگی و یا ماهانه در نظر گرفت علاوه بر حجم معاملات را نه تنها میتوان برای یک نماد بلکه میتوان برای بخشهای مختلف بازار مثل شاخص صنعت و یا شاخص بورس نیز مورد بررسی قرار داد. به بیان ساده تر تعداد سهامی که در یک روز معاملاتی جابه جا میشود حجم معاملات آن سهم در آن روز است.
ارزش معاملات: اگر ارزش تمامی معاملات انجام شده در سهام را در نظر بگیریم در واقع ارزش معاملات آن سهم را مورد ارزیابی قرار دادیم یعنی اگر قیمت پایانی را در تعداد کل سهام شرکت ضرب کنیم ارزش معاملات آن به دست میآید به زبان ساده اگر بخواهیم کل سهام یک شرکت را خریداری کنیم به چقدر پول نیاز داریم!
اگر بر روی سهامی سه معامله انجام شود، ارزش معاملات آن سهم را باید از مجموع سه معامله صورت گرفته به دست آورد.
اگر بر روی سهم 100معامله با قیمت 10ریال و 200معامله با قیمت 15ریال و 150 معامله با قیمت 12ریال انجام شود ارزش معاملات صورت گرفته به ترتیب 1000ریال، 3000ریال و 1800ریال میشود و در نتیجه ارزش معاملات روزانه این سهم به 5800 ریال میرسد.
این مقاله را حتما مطالعه کنید: شاخصهای بورس را بهتر بشناسیم
ارزش بازار چیست؟
این آیتم که در سمت راست صفحه دیده میشود ارزش بازار سهم مورد نظر را نشان میدهد.در واقع از ضرب تعداد سهام یک شرکت در قیمت هر سهم ارزش بازار آن سهم به دست میآید. در بازار سهام ارزش بازار شرکتها معادل ارزش بازار کل سهام منتشر شده آن شرکت است.
مثال: اگر قیمت سهام شرکتی 2000 ریال باشد و 1 میلیون برگه سهم از آن منتشر شده باشد حاصلضرب این دو عدد ارزش بازار سهم را به ما نشان میدهد که برابر است با 2میلیارد ریال. با این حساب اگر قیمت سهامی افزایش پیدا کند ارزش بازار آن شرکت نیز رشد خواهد کرد و اگر قیمت سهم با افت مواجه شود ارزش بازارش نیز کاهش مییابد همچنین در صورتی که قیمت سهام یک شرکت ثابت بماند و شرکت موردنظر، سهام بیشتری منتشر کند، ارزش بازار آن افزایش خواهد یافت.
وضعیت نماد: در مقابل آیتم وضعیت نماد با یکی از چهار حالت مجاز، مجاز محفوظ، ممنوع و ممنوع متوقف مواجه خواهیم شد.
*وضعیت مجاز:یعنی سهم در حال عادی خود قرار دارد، سهم باز است و هیچ مشکلی نیز سر راه معاملات آن وجود ندارد.
*مجاز محفوظ:به این معنی است که سفارشگیری انجام میشود اما معاملهای صورت نمیگیرد.در واقع در این حالت بین خریدار و فروشنده مچینگ صورت میگیرد اما معاملهای شکل نخواهد گرفت در واقع قبل از باز شدن نماد این حالت رخ میدهد.
*ممنوع:زمانی این حالت در مقابل وضعیت نماد به چشم میخورد که نماد متوقف شده است در حقیقت این حالت به این معناست که نه سفارشگیری و نه معامله هیچکدام صورت نمیگیرد اما احتمال بازگشایی آن نماد در روزهای آینده نزدیک است.
*ممنوع متوقف:این حالت نیز بیانگر آن است که نماد به کلی بسته شده است و تا زمانی که ناظر پیغامی مبنی بر بازگشایی آن ندهد معاملات این نماد همچنان ممنوع خواهد بود.
در جدول وسط صفحه به موارد دیگری نظیر بازه روز، قیمت مجاز، بازه هفته و غیره برخورد میکنیم.
بازه روز:در مقابل این آیتم دو عدد وجود دارد عدد سمت راست بالاترین قیمتی است که سهم در طول روز دیده و سمت چپ پایینترین قیمتی که در آن روز تجربه کرده است.
قیمت مجاز: بالاترین و پایینترین قیمتی که سهم مجاز است در یک روز معاملاتی تجربه کند قیمت مجاز آن نماد نام دارد.
بازه هفته: به بیشترین و کمترین قیمتی که سهم در یک هفته گذشته به آن رسیده است بازه هفتگی گفته میشود.
بازه سال: به بیشترین و کمترین قیمتی که سهم در یک سال گذشته به آن رسیده است نیز بازه سال گفته میشود.
تعداد سهم: واضح است که این آیتم تعداد سهم های منتشر شده از شرکت را نشان می دهد.
حجم مبنا: یکی از مواردی است که هر سهامداری بارها و بارها با آن رو به رو شده است را باید حجم مبنا دانست ممکن است مفهوم حجم مبنا برای برخی از افراد اندکی مبهم باشد اما به زبان ساده باید گفت برای اینکه قیمت سهم بتواند در 5درصد مجاز خود حرکت کند باید تعریف دقیق حجم مبنا حجمی به میزان حجم مبنا مورد معامله قرار گیرد یعنی اگر سهمی به طور کامل 5درصد افزایش یا کاهش پیدا کند حداقل حجمی که باید معامله شود تا سهم قیمت چنین سقف و کفی را تجربه کند حجم مبنا است.
سهام شناور: سهم شناور به میزان سهام هر شرکتی که از یدک سهامداران عمده خارج است و سهامداران خرد می تواند آن میزان را مورد معامله قرار دهند گفته می شود. در حقیقت بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن آماده عرضه آن هستند و قصد نگه داشتن آن سهام را ندارند.
به بیان دیگر اگر کل سهام یک شرکت را در نظر بگیریم و میزان سهام سهامداران راهبردی را نیز به دست بیاوریم از کسر میزان سهام سهامداران عمده از کل سهام شرکت سهام شناور آزاد حاصل میشود.
میانگین حجم ماه:این عدد میانگین حجم معاملات انجام گرفته در طول یک ماه است.
EPS: سود به ازای هر سهم را EPS آن سهم می گوییم یعنی اگر سود یا در آمد یک شرکت را بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنیم سود به ازای هر سهم به دست می آید.
P/E: این عدد تعریف دقیق حجم مبنا که از تقسیم قیمت سهم بر EPS آن حاصل می شود. دوره بازگشت اصل سرمایه را به سرمایه گذار نشان می دهد.
P/Eگروه: در واقع میانگین P/E تمامی سهم هم گروه با سهم مورد نظر ما است.
P/S: نسبت قیمت هر سهم به فروش هر آن سهم است.در حقیقت اگر فروش رشد کند مقدمات رشد شرکت نیز فراهم میشود یعنی رشد شرکت باید از رشد فروش آغاز شود.
در جدول سمت چپ نیز با برخی اعداد از جمله حجم و تعداد روبه رو هستیم که در مقابل آن دو آیتم حقیقی و حقوقی ذکر شده است.
حجم خرید و فروش حقیقی و حقوقی: میزان خرید و فروش افراد حقیقی و حقوقی را در طول یک روز معاملاتی نشان می دهد.
تعداد خرید و فروش حقیقی و حقوقی: تعداد افراد حقیقی و حقوقی را نشان میدهد که در حجم مشخصی در حال معامله بر روی سهم مورد نظر هستند.
در جدول پایینتر با آیتم هایی مانند تعداد و حجم خرید و فروش سهم روبه رو میشویم. در این آیتم نیز ردیف بالایی از قسمت خرید در اصطلاح سرخط خرید و ردیف اول از بخش فروش تعریف دقیق حجم مبنا سر خط فروش است. سر خط خرید بیشترین قیمت خرید و سرخط فروش پایین ترین قیمت فروش را در آن لحظه به ما نشان میدهد علاوه بر از این بخش میتوانیم تعداد افرادی که در آن لحظه درخواست خرید و فروش خود اعمال میکنند را نیز مشاهده کنیم.برای خرید و فروش نمادهای مختلف میتوانید به کارگزاری کاریزما مراجعه کنید.
در سمت چپ صفحه یک نمودار به چشم میخورد که این نمودار قیمت و حجم مورد معامله سهم را در طول هر لحظه از یک روز معامله به نمایش میگذارد.
در پایین صفحه نیز با یک جدول به نام مقایسه شرکتهای گروه مواجه میشویم که به تمامی اطلاعات نمادهایی که با سهم مورد نظر ما در یک گروه یا یک صنعت قرار میگیرند دستیابی پیدا میکنیم. با بررسی این جدول به راحتی میتوانیم از وضعیت سایر شرکتهای همگروه با سهم خود مطلع شویم.
در این جدول میتوان به اطلاعاتی از جمله قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی، تعداد معاملات، حجم معاملات، ارزش معاملات و به علاوه تمامی این موارد در 30 روز گذشته برای هر یک از نمادهای هم گروه با سهم مورد نظر خود دسترسی پیدا کنیم.
دیدگاه شما