سررسید اوراق قرضه

سررسید اوراق قرضه

عنوان مقاله: بررسی ویژگیها و انواع اوراق قرضه و اثرات اقتصادی انتشار این اوراق
شناسه (COI) مقاله: NASMEA01_164
منتشر شده در کنفرانس ملی رویکردهای نوین در علوم مدیریت ، اقتصاد و حسابداری در سال 1394

مصطفی باییس زاده - دانشگاه آزاد بین المللی خلیج فارس

اوراق قرضه اسناد تعهدآور و قابل معاملهای است که به موجب آن شرکتها یا سازمانها، هر ساله مبلغ مشخصى به عنوان بهره به شخص دارای این اوراق پرداخت و در تاریخ سررسید نیز متعهد به پرداخت اصل وام میباشند . این اوراق دارای کوپن بهره هستند و بهره آن ها در فواصل زمانی معی?نی توسط بانک که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت می شود . از نظر سررسید، اوراق قرضه به سه دسته کوتاه مد?ت، میان مد?ت و بلندمد?ت تقسیم می شوند. سررسید اوراق کوتاه مد?ت بین یک تا پنج سال، سررسید اوراق میان مد?ت بین پنج تا ده سال و سررسید اوراق بلند مد?ت معمولاً بیش از ده سال است. انتشار این اوراق تاثیرات مختلفی را بر اقتصاد کشور خواهد داشت، از جمله اینکه با انتشار این اوراق میتوان بهعنوان اهرمی جهت کاهش حجم نقدینگی استفاده نمود. یکی دیگر از مهمترین اثرات اقتصادی اوراق مشارکت، تأمین منابع مالی درصورت وجود کسری بودجه است، که یکی از بهترین روش ها و یا به جرأت می توان گفت بهترین روش برای تأمین مالی است. در پژوهش حاضر در ابتدا ویژگیها و انواع اوراق قرضه بیان شده و در ادامه به بررسی تاثیرات انتشار این اوراق بر اقتصاد کشور پرداختهایم.

اوراق قرضه، اقتصاد، کاهش نقدینگی، تأمین مالی

برای چاپ کامل صفحه، در گزینه های چاپ Background Graphics را فعال نمایید.

دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱
تلفن: ۸۸۰۰۸۰۴۴ ، ۸۸۳۳۵۴۵۰ ، ۸۸۳۳۵۴۵۱ ، ۸۸۳۳۵۴۵۲ - کد پستی: ۱۴۳۹۹۱۴۱۵۳

آشنایی با مفهوم اسناد خزانه اسلامی در بورس| ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید!

در بین عموم مردم، این باور رایج است که تنها سرمایه‌گذاری بدون ریسک، سپرده‌گذاری در بانک است. در حالی که سپرده‌گذاری در بانک نیز با درصدی از ریسک همراه است. در بازار سرمایه، ابزارهای مالی متفاوتی وجود دارند که با استفاده از آنها ریسک سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد. یکی از این ابزارها اسناد خزانه اسلامی است.

اسناد خزانه، اوراق بهادار بانام و قابل معامله می‌باشند. دولت، این اوراق را در قبال بدهی خود به پیمانکارانی که در طرح‌ها و پروژه‌های دولتی مشارکت داشته‌اند، با قیمت اسمی و سررسید معین واگذار می‌کند. در واقع، دولت به واسطه انتشار این اوراق، برای پرداخت بدهی خود به پیمانکاران، فرصت بیشتری در اختیار دارد. اسناد خزانه اسلامی یا اخزا، نوعی اوراق قرضه (اوراق بدهی) به شمار می‌روند.

اوراق قرضه چیست؟

همانطور که گفته شد، اسناد خزانه از انواع اوراق قرضه به شمار می‌روند. برای درک بهتر، پیش از تعریف اسناد خزانه اسلامی به شرح اوراق بدهی می‌پردازیم:

انتشار اوراق بدهی یا اوراق قرضه یکی از راههای تأمین مالی به شمار می‌رود. شرکتها و نهادها برای تأمین بودجه مورد نیاز، جهت اجرای طرحهای خود می‌توانند از این ابزار استفاده کنند. از سوی دیگر، این اوراق به دلیل داشتن سود ثابت، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. اوراق سررسید اوراقسررسید اوراق قرضه قرضه بدهی، معمولاً توسط دولت منتشر می‌شوند. از آنجا که دولت، متعهد به پرداخت اصل و فرع این اوراق می‌شود، مورد اطمینان سرمایه‌گذاران هستند. به بیان ساده، خرید این اوراق، نوعی سرمایه‌گذاری با سود از پیش تعیین شده می‌باشد.

انواع اوراق قرضه

1. اوراق قرضه دولتی: دولتها برای تامین بودجه مورد نیاز خود، این اوراق را صادر می‌کنند. در بیشتر موارد، بهره دریافتی از این اوراق، مشمول مالیات نمی‌گردد.
2. اوراق قرضه شهرداری: شهرداریها معمولاً زمانی که برای اجرای برنامه‌های خود به پولی بیشتر از مالیات و عوارض جمع‌آوری شده نیاز دارند، این اوراق را منتشر می‌کنند. سود این اوراق، معاف از مالیات می‌باشد.
3. اوراق قرضه شرکتی: این اوراق توسط شرکتها برای تامین هزینه آنها صادر می‌شوند و معاف از مالیات نمی‌باشند.

اسناد خزانه نیز یکی از انواع اوراق قرضه دولتی محسوب می‌شوند.

اسناد خزانه

اوراق خزانه (Treasury Bill یا T.B) از اوراق بهادار بانام و قابل ‌معامله‌ هستند. دولتها این اوراق را با سررسید زیر یک سال منتشر می‌کنند. در دنیا، این اوراق با مبلغی کمتر از مبلغ اسمی فروخته و در سررسید به مبلغ اسمی بازخرید می‌شوند.

در حقیقت، دولتها اسناد خزانه را با هدف تأمین کسری بودجه مورد نیاز و بدون کوپن سود منتشر می‌کنند. منظور از بدون کوپن بودن اوراق، این است که هیچ سودی به آنها تعلق نمی‌گیرد و نرخ سود این اوراق، برابر با صفر است. دولتها با ارائه این اوراق به پیمانکاران طلبکار خود، متعهد به پرداخت بدهی آنها در آینده می‌شوند؛ به این جهت می‌توان گفت این اوراق، مبتنی بر بدهی هستند.

اسناد خزانه اسلامی

اوراق خزانه اسلامی و اوراق خزانه رایج در دنیا از جهت خرید و فروش با یکدیگر تفاوت دارند. خرید و فروش اسناد خزانه در دنیا به این صورت می‌باشد سررسید اوراق قرضه سررسید اوراق قرضه که به مبلغی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از طریق منابع مالی حاصل از فروش، بدهیهای دولت پرداخت می‌شود؛ اما به دلیل اشکالات فقهی وارد بر این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم در اختیار طلبکاران غیردولتی قرار می‌دهد. دارندگان این اوراق، در صورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران به فروش می‌ رسانند.

تفاوت اسناد خزانه با سایر اوراق تامین مالی

در جدول زیر برخی از مهمترین تفاوتهای اسناد خزانه اسلامی با سایر اوراق تامین مالی نمایش داده شده است:
اسناد خزانه اسلامیسایر اوراق تامین منابع مالیسررسید کمتر از یک ‌سال است.سررسید بیشتر از یک‌ سال است.نرخ سود پرداختی ندارد.نرخ سود پرداختی دارد.ریسک نکول ندارد. ریسک نکول دارد.

تفاوت اسناد خزانه با سایر اوراق بهادار

تفاوت عمده این اسناد با سایر اوراق بهادار، در سررسید آن و پرداخت سود است. سررسید این اوراق، معمولاً کمتر از یک سال سررسید اوراق قرضه است. سررسید اوراق خزانه، اغلب به صورت چهار، سیزده، بیست و شش و پنجاه و دو هفته‌‌ای می‌باشد.

تفاوت دیگر در نحوه پرداخت سود اسناد خزانه اسلامی است. این اوراق، هیچگونه پرداخت میان دوره‌‌ای، تحت عنوان سود نخواهند داشت. سود سرمایه‌‌گذاران از اختلاف قیمت خرید اوراق با ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، حاصل می‌شود. دارندگان اوراق، مبلغ اسمی را در سررسید از دولت دریافت می‌کنند.

مزایای اسناد خزانه اسلامی

این اوراق برای دولت، پیمانکاران و سرمایه‌گذاران مزایایی به همراه دارد. در سررسید اوراق قرضه اینجا به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم:

• کمک به حفظ استقلال کشور: انتشار این اوراق، سبب تامین کسری بودجه و کاهش استقراض بین‌المللی دولت می‌شود.
• معافیت از مالیات: درآمدها و معاملات این اوراق، معاف از مالیات می‌باشند.
• توسعه ابزارهای مالی: بستری مناسب برای توسعه ابزارهای مالی بازار فراهم می‌کند.
• کشف نرخ سود بدون ریسک: به سبب بدون ریسک بودن این اوراق، نرخ بازدهی آنها، نرخ بازدهی بدون ریسک در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، با در نظر گرفتن این اوراق، می‌‌توان انتظارات بازار از نرخ سود بدون ریسک با سررسیدهای مختلف را پیش‌بینی کرد.
• کمک به بانک مرکزی : ابزاری موثر جهت اجرای سیاست پولی و تنظیم حجم نقدینگی برای بانک مرکزی به شمار می‌رود.
سررسید اوراق قرضه
• کمک به سیاستهای دولت: موجب اعمال سیاستهای مالی و پولی بهینه، جهت تنظیم و کنترل انتظارات بازار می‌شود.
• سازوکار تسویه بدهیهای دولت: به واسطه این اوراق، پیمانکاران طلبکار بدهی خود را از دولت سریعتر دریافت می‌کنند.

بنابراین، با انتشار اسناد خزانه اسلامی بطور همزمان، دولت به واسطه مدیریت بدهی‌ها، بانک مرکزی از طریق کنترل نقدینگی موجود و مردم با کسب نرخ بازدهی بدون ریسک، همگی در یک بازار رقابتی، نفع می‌برند.

بررسی انواع ریسک در اسناد خزانه اسلامی

معاملات اوراق سررسید اوراق قرضه بهادار در بازار سرمایه با ریسکهای متعددی همراه است. در ادامه به بررسی برخی از این ریسکها در معاملات اوراق خزانه اسلامی می‌پردازیم:

ریسک نقدشوندگی

ریسک نقدشوندگی به این معنا است که دارندگان اوراق نتوانند آن را به فروش برسانند. شرکت فرابورس ایران، اسناد خزانه اسلامی را با هدف کاهش ریسک نقدشوندگی برای سرمایه گذاران، پذیرفته است. معاملات در این بازار از حجم بسیار بالایی برخوردار هستند. در نتیجه، دارندگان این اوراق در هر زمانی می‌توانند نسبت به فروش آنها اقدام نمایند. وجود بازارگردانان در بازار نیز به نقدشوندگی این اوراق کمک می‌کند.

ریسک عدم بازپرداخت

یکی دیگر از انواع ریسک در معاملات اوراق بهادار، ریسک نکول یا ریسک عدم بازپرداخت اصل سرمایه در زمان سررسید می‌باشد. اسناد خزانه اسلامی ، از این ریسک مبرا می‌باشند. دولت برای رفع نگرانی در این زمینه، به اين بدهی اولويتی برابر با حقوق و مزاياي كاركنان خود داده است. در واقع، اسناد خزانه به عنوان بدهی ممتاز دولت در نظر گرفته می‌‌شوند. خزانه ‌داری كل كشور نيز موظف است در تاریخ سررسید اسناد خزانه، مبلغ اسمی آن را به دارندگان پرداخت نماید. این تعهد نامه بازپرداخت در زمان سررسید اوراق، به امضای وزير امور اقتصاد و دارايی می‌رسد. بنابراین، وزارت امور اقتصادی و دارایی و خزانه داری کل کشور، ضامن بازپرداخت این اوراق هستند. از این رو، می‌توان اطمینان داشت که این اوراق، ریسک نکول (بازپرداخت اصل سرمایه) نخواهند داشت.

نوسانات قیمت

تنها ریسک این اوراق، ریسک نوسانات قیمتی است؛ زیرا قیمت این اوراق براساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. با این حال، اطمینان می‌یابید که تحت هر شرایطی در زمان سررسید، می‌توان اوراق را با مبلغ اسمی واگذار نمود.

نحوه محاسبه بازده اسناد خزانه اسلامی

سود اسناد خزانه برای سرمایه گذاران از تفاوت قیمت خرید و فروش در بازار فرابورس و یا در صورت نگهداری اوراق تا زمان سررسید، از تفاوت قیمت خرید و قیمت اسمی اوراق در زمان سررسید، حاصل می‌شود. نرخ بازدهی اوراق تا زمان سررسید را اصطلاحا «YTM» می‌گویند. جهت محاسبه YTM می‌‌توان از معادله زیر استفاده نمود:

• YTM = نرخ بازدهی اوراق تا زمان سررسید
• F = قیمت اسمی اوراق
• P = قیمت خرید اوراق
• T = تعداد روزهای سال (365)
• N = تعداد روزهای باقیمانده تا سررسید

شرکت فرابورس ایران نیز امکان محاسبه بازدهی اسناد خزانه را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده است. برای ورود به صفحه محاسبه نرخ بازده این اوراق کلیک کنید.

نحوه خرید و فروش اخزا در بازار فرابورس

در بازار فرابورس ایران، امکان خرید و فروش این اوراق وجود دارد. پیمانکارانی که به وجه مالی نیاز دارند، می‌توانند اوراق خود را از طریق یکی از کارگزاران فرابورس ایران به قیمت روز به فروش برسانند. قیمت این اوراق پس از عرضه به واسطه سازوکار «عرضه و تقاضا» تعیین می‌گردد. تسویه وجوه ناشی از معاملات این اوراق، توسط شرکت سپرده‌‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام می‌شود. وجوه حاصل از فروش این اوراق، یک روز کاری پس از معامله (T+1) به حساب فروشنده واریز خواهد شد.

با جستجوی نماد این اوراق در سایت TSETMC می‌توانید وضعیت معاملات آنها را مشاهده نمایید. اسناد خزانه اسلامی با نماد اخزا در تابلوی معاملاتی درج می‌شوند. همچنین در کنار نام این اوراق، اعدادی ذکر می‌شوند که قسمتی از آن مربوط به تاریخ سر‌رسید آنها می‌باشد.

نمونه اسناد خزانه اسلامی در تابلو معاملاتی

نگهداری اوراق تا تاریخ سررسید

پیمانکارانی هستند که تا سررسید اوراق خزانه خود قصد فروش آن را ندارند. لازم است این پیمانکاران، اطلاعات خود را نزد فرابورس ایران تکمیل کرده و شماره حسابی به نام خود معرفی نمایند. مبلغ اسمی اوراق در روز سررسید بدون نیاز به مراجعه حضوری به حساب آنان واریز خواهد شد.

پرداخت مبلغ اسمی اوراق خزانه در تاریخ سررسید

خزانه داری کل کشور، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را در اختیار سازمان مدیریت و برنامه ریزی قرار می‌دهد، این وجه در نهایت به بانک عامل منتقل می‌شود.

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی از طریق بانک عامل، ارزش اسمی اوراق را به حساب دارندگان واریز می‌کند.

فرم تعهد عرضه

نامه‌ای است که دارندگان اولیه اسناد خزانه به واسطه آن متعهد می‌شوند، در زمان عرضه اولیه، حجم مشخصی از اوراق خود را در فرابورس عرضه نمایند. فرم تعهد عرضه به همراه فرم دستور فروش اوراق به یک کارگزار عضو فرابورس ارائه و سپس توسط کارگزاری به فرابورس ارسال می‌گردد.

توجه: فرم تعهد را می‌توان به کارگزار خود یا هر کارگزاری دیگری که عضو فرابورس باشد، تحویل داد.

لیست اوراق خزانه منتشر شده و تاریخ سررسید آنها

با مراجعه به سایت سازمان فرابورس ایران به نشانی www.ifb.ir می‌توانید به لیست اوراق خزانه‌ای که تا کنون منتشر شده‌اند و نیز تاریخ سررسید آنها دست پیدا کنید.

در سایت فرابورس به قسمت بازارها و محصولات رفته، سپس اسناد خزانه اسلامی را انتخاب کنید.

تعیین قیمت اوراق در بازار

قیمت این اوراق در عرضه اولیه به دو روش تعیین می‌شود. در ادامه هر دو روش را شرح می‌دهیم:

1- ثبت سفارش: افراد سفارشات خود را در سامانه معاملاتی ثبت می‌نمایند. قیمت سفارشات خریداران، مخفی خواهد بود. تعداد سررسید اوراق قرضه سفارشات ثبت شده باید به میزان حداقل 80% حجم کل اوراق عرضه شده باشد. قیمتی که توسط ناظر کشف می‌شود، باید به گونه‌‌‌ای باشد که حداقل 80% اوراق عرضه شده در آن قیمت به فروش برسد.

برای درک بهتر به یک مثال توجه کنید: فرض کنید اوراق عرضه شده برای فروش = 1000 سهم باشد.

حجم سفارش خریدقیمت سفارش خرید (ریال)300930,000150922,000100920,000200914,00050910,000100905,000

حجم سفارشات: 950 سهم (80% از 1000 سهم)

در مثال می‌بینید که 80% اوراق در قیمت 914,000 ریال به فروش می‌رسند. متقاضیانی که قیمتی بالاتر از 914,000 ریال پیشنهاد داده‌اند، اوراق را با همین قیمت خریداری می‌کنند و متقاضیانی که پایین‌تر از این قیمت را پیشنهاد داده‌اند، موفق به خرید نمی‌شوند.

2- روش حراج: در این روش، قیمت طی یک جلسه معاملاتی پس از رقابت خریداران با یکدیگر تعیین می‌شود. به این صورت که فروشندگان و خریداران سفارشات خود را ثبت می‌کنند. بهترین قیمت فروش (پایین ترین) با بهترین قیمت خرید (بالاترین) با یکدیگر منطبق می‌شوند و معامله صورت می‌گیرد.

خلاصه ای از اسناد خزانه اسلامی ( اخزا )

اوراق قرضه از جمله ابزارهای کاربردی در بازار سرمایه می‌باشند. دولتها و سایر کسب و کارهای بزرگ می‌توانند به واسطه این اوراق، بدهیهای خود را به زمان مشخصی در آینده موکول نمایند. اسناد خزانه اسلامی نیز یکی از انواع اوراق قرضه است. این اوراق، مطابق با موازین اسلامی می‌باشند. اسناد خزانه اسلامی را دولت منتشر کرده و در ازای بدهی خود به پیمانکاران ارائه می‌دهد. به این وسیله، دولت متعهد می‌گردد بدهی خود به پیمانکاران طلبکار را در سررسید معین، پرداخت نماید. اسناد خزانه در بازار فرابورس ایران عرضه می‌شود. سرمایه‌گذاران بازار سرمایه نیز می‌توانند با خرید و نگهداری این اوراق، سرمایه‌گذاری مطلوب و بدون ریسک داشته باشند.

مجوز 50 هزار میلیاردی به رئیسی برای انتشار اوراق

بازار اولیه جراج اوراق بدهی پس از یک ماه سکوت خود را شکست. بانک مرکزی در اطلاعیه ای اعلام کرد برای 18 آبان 10 هزار میلیارد تومان اوراق عرضه می کند. دلیل شکست سکوت مجوز جدید سران به دولت رئیسی بود.

به گزارش اقتصادنیوز و به نقل از اکوایران، پس از حدود 50 روز توقف عرضه اوراق مالی اسلامی امروز اطلاعیه نوزدهمین مرحله حراج اوراق بدهی منتشر شد. بانک مرکزی در این اطلاعیه اعلام کرد:مرحله نوزدهم حراج اوراق مالی اسلامی دولتی به منطور فروش به بانک‌ها، موسسات اعتباری غیربانکی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه‌ای و شرکت‌های تأمین سرمایه را در روز سه‌شنبه 18 آبان‌ماه 1400 اجرا می شود.

این اوراق در بازار اولیه به منظور تامین کسری بودجه دولت به فروش می رسد این در حالی است که در ماه پاییز تاکنون هیچ داد و ستدی در بازار اولیه اوراق انجام نشده است.

دلیل توقف عرضه اوراق در بازار اولیه رسیدن دولت به سقف قانونی بودجه 1400 بود به همین دلیل تا اخذ مجوزهای لازم دست نگه داشته شد.

اکو ایران مطلع شده این مجوز از شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه دریافت شده و دولت می تواند در 4 ماه و نیم باقی مانده از سال 50 هزار میلیارد تومان اوراق جدید منتشر کند. بر اساس اعلام وزارت امور اقتصادی و دارایی اوراق مجوز گرفته شده بسته به نیاز دولت در قالب نقدی و غیر نقدی و به صورت تدریجی منتشر خواهد شد اما در فاز اول و برای 18 آبان 10 هزار میلیارد تومان اوراق مرابحه عام، کوپن‌دار و با تواتر پرداخت سود شش‌ماهه (پرداخت کوپن دوبار در سال) منتشر می شود.

سررسید این اوراق که با نماد اراد عرضه می شود مرداد 1401 و آبان 1401 منتشر خواهد شد، آراد 91 با نرخ سود اسمی 15 درصد و سررسید مرداد عرضه می شود و نرخ سود اسمی اراد 92 که در آبان سررسید می شود 16 درصد خواهد بود.

سپر بلای کسری بودجه دولت

مجوز انتشار اوراق جدید در حالی صادر شده که برخی فعالان بازار سهام مخالف انتشار اوراق هستند و تصور می کنند دلیل نزول بازار سهام عرضه این اوراق است این در حالی است که اوراق در سال گذشته توانست بخش زیادی از کسری بودجه دولت را با هزینه تورمی کمتری پوشش دهد. در سال جاری نیز با وجود همه وعده ها در خصوص کسری بودجه از روش فروش دارایی و مولد سازی باز گزینه اوراق در دسترس بوده است. مجوز سران حداقل سه نکته از اقتصاد ایران در نیمه دوم 1400 را نشان می دهد.

نکته نخست: کسری آنی 50 هزار میلیارد تومانی

در ابتدا با توجه به آن که هدف از این بازار تامین کسری بودجه دولت است می توان گفت در حال حاضر حداقل دولت به کسری ای معادل با 50 هزار میلیارد تومان نیاز دارد که سریعا اقدام به دریافت مجوز از این طریق کرده است.

نکته دوم: حراج اوراق پناه اول تامین کسری باوجود انتقادها

فعالان بازار سرمایه در حالی اوراق را مقصر ریزش بورس می دانند که در نیمه نخست سال تنها 43 هزار و 245 میلیارد تومان اوراق به فروش رسیده که از این میان سهم بازار سرمایه تنها 22 هزار و 351 میلیارد تومان بوده است و خریدار بخش دیگر اوراق بانک ها بوده اند.

نکته مهم تر اینکه نرخ سود اوراق در مقایسه با تورم موجود و حتی مورد انتظار عددی نیست که بتواند رقیب بازار های دارایی باشد. علاوه بر این در در سال گذشته 125 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی فروخته شد این در حالی است که در نیمه اول سال حدود 45 هزار میلیارد تومان اوراق نقدی فروخته شد و در ادامه نیز اگر تمام 50 هزار میلیارد تومان مجوز گرفته شده نقدی فروش رود رقم اوراق فروخته بسیار پایین تر از رقم فروش اوراق نقدی سال قبل است.

براورد بانک مرکزی نشان می دهد اوراق سدی مهم بر افزایش نرخ تورم در شرایط افزایشی قیمت ها بوده است. فروش هر 40 هزار میلیارد تومان در این بازار از رشد 11 واحد درصدی تورم جلوگیری می کند.

نکته سوم: انقلاب در نرخ سودهای مالی

آخرین نکته ای که در این مدت می تواند مهم باشد افزایش نرخ سود های پایه در بازارهای مالی است. برای جذاب سازی نگه داری اوراق در دست نهادها و کاهش سرعت تبدیل آن به ریال باید نرخ سود اوراق برای مشتریان به گونه ای باشد در مقایسه با هزینه تنزیل انگیزه فروش از سوی خریداران قبل از سررسید کم شود. از آن جا که این اوراق در بازارهای مالی اعم از بازار باز و . داد و ستد می شود بانک مرکزی نیازمند دگرگون کردن نرخ سود در بازار باز و بازار بین بانکی نیز خواهد بود.

اوراق قرضه چیست و ویژگی های آن کدامند ؟

اوراق قرضه اسنادی است که به موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد می‌شود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت کند. دارنده اوراق به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.

اوراق قرضه چیست ؟

اوراق قرضه از اوراق بهادار است و طبق آن صادرکننده به خریدار بدهکار می‌شود. این سند دارای سررسید است و مبلغ آن در زمان سررسید به وسیلهٔ صادرکننده پرداخت می‌شود. این اوراق دارای کوپن بهره هستند و بهرهٔ آن‌ها در فواصل زمانی معینی توسط بانک که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت می‌شود. از نظر سررسید، اوراق قرضه به سه دستهٔ کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدّت تقسیم می‌شوند. سررسید اوراق کوتاه مدت بین یک تا پنج سال، سررسید اوراق میان مدت بین پنج تا ده سال و سررسید اوراق بلند مدّت معمولاً بیش از ده سال است.

در ایران اوراق قرضه منتشر نمی‌شود، در مقابل اوراق با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصنا و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر می‌گردد. در ادامه به برخی از ویژگی‌های اوراق قرضه که سابقا در کشورمان منتشر می‌شدند و هم اکنون نیز در کشورهای دنیا رایج است، اشاره خواهیم کرد.

استراتژی سرمایه گذاری اوراق قرضه گلوله (bullet) چیست؟

استراتژی گلوله یا بولت یک استراتژی سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار اوراق قرضه‌ای را خریداری می‌کند که همگی به طور همزمان سررسید می‌شوند. با هدف قرار دادن این تاریخ سررسید خاص، سرمایه‌گذار قصد دارد در بخش خاصی از منحنی بازده سرمایه‌گذاری کند. اصطلاح “گلوله” به معنی تلاش برای ضربه زدن به یک نقطه خاص در منحنی بازده است.

برای اجرای استراتژی اوراق قرضه گلوله‌ای، می‌توانید یک اوراق قرضه با تاریخ سررسید ۱۵ سال از امروز خریداری کنید. در عرض پنج سال، می‌توانید یک اوراق قرضه دیگر را بخرید که در همان تاریخ ۱۰ سال دیگر سررسید می‌شود. پنج سال بعد، شما اوراق قرضه‌ای را با سررسید پنج ساله خریداری می‌کنید تا در همان تاریخ منقضی شود. در نهایت در یک تاریخ، همه آن‌ها سررسید می‌شوند.

استراتژی بولت چگونه کار می‌کند؟

استراتژی گلوله ممکن است به عنوان استراتژی تدافعی تعریف شود. پیروی از این استراتژی لزوماً به این معنی نیست که شما بازده سرمایه‌گذاری که، یک اوراق قرضه می‌خرد را شکست خواهید داد. در عوض، شما در حال تلاش برای اطمینان از بازگشت اصل و در عین حال محافظت از خود (تا حدی) در برابر ریسک نرخ بهره هستید.

با خرید اوراق قرضه در زمان‌های مختلف، استراتژی گلوله از تنوع برای کاهش تاثیر نوسانات نرخ بهره استفاده می‌کند. به عنوان مثال، اگر از استراتژی اوراق قرضه گلوله پیروی می‌کنید، ممکن است یک اوراق قرضه ۱۰ ساله در یک سال بخرید و سه سال بعد یک اوراق قرضه هفت ساله بخرید.

مزایای استراتژی گلوله

تحت این استراتژی، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد از طرف سرمایه‌گذار وجود ندارد.

اوراق قرضه گلوله فقط مبلغ بهره را سالانه ارائه می‌دهد و مانند سایر اوراق بهادار اصل را بازپرداخت نمی‌کند بنابراین بازدهی آن در مقایسه با سایر اوراق بسیار بیشتر است.

نیازهای آینده را سررسید اوراق قرضه می‌توان با سرمایه‌گذاری در چنین اوراق قرضه برنامه‌ریزی کرد.

از آنجایی که تاریخ سررسید اوراق قرضه متفاوت یکسان است، سرمایه‌گذار مجبور نیست نظارت و مراقبت خاصی از سرمایه‌گذاری خود تا تاریخ سررسید انجام دهد.

معایب استراتژی گلوله

در زمان سررسید، ناشر موظف به پرداخت کل مبلغ است، بنابراین این که آیا ناشر قادر به پرداخت باشد یا نه، به‌ویژه در مورد شرکت خصوصی، برای سرمایه‌گذار مخاطره‌آمیز می‌شود.

اگر سرمایه‌گذاری احساس کند سرمایه‌اش در معرض خطر است، نمی‌تواند صندوق خود را قبل از سررسید بازخرید کند.

اگر سرمایه‌گذار نیاز به پول داشته باشد یا احساس کند سرمایه‌گذاری‌اش در خطر است، هیچ بازار ثانویه‌ای برای فروش اوراق بهادار در دسترس نیست.

یک سرمایه‌گذار می‌خواهد هزینه تحصیل دختر ۱۵ ساله‌اش را در دانشگاه بپردازد. با پیش‌بینی هزینه بالای تحصیل تمام وقت دانشگاه، سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد استراتژی سرمایه‌گذاری گلوله‌ای را با استفاده از اوراق قرضه اجرا کند. او سبد اوراق قرضه گلوله خود را با در نظر گرفتن یک دوره سرسید چهار ساله می‌سازد، زیرا در آن زمان دخترش به دانشگاه می‌رود. سرمایه‌گذار اوراق قرضه را در زمان‌های مختلف خریداری می‌کند، یعنی در سال ۱، سال ۲، و سال ۳، که همگی در سال ۴ سررسید می‌شوند.

هدف از اجرای چنین استراتژی دستیابی به “افزایش سریع” بودجه در سال چهارم برای تامین مالی آموزش دانشگاه است. از آنجایی که سرمایه‌گذار از استراتژی اوراق قرضه گلوله‌ای استفاده می‌کند که شامل خرید اوراق قرضه در زمان‌های مختلف با تاریخ سررسید یکسان است، سرمایه‌گذار نیازی به تجربه خروج ناگهانی وجوه عظیم ندارد. در سال چهارم، سرمایه‌گذار کل مبلغ اصلی خود را پس می‌گیرد که به بودجه تحصیلات دانشگاهی دخترش کمک می‌کند.

سخن پایانی

بنابراین، استراتژی اوراق قرضه گلوله به سرمایه‌گذار کمک می‌کند پول خود را با برنامه‌ریزی بالاترین بازده برای یک بازه زمانی خاص سرمایه‌گذاری کند. در این روش، سرمایه‌گذار مجبور نیست به طور مکرر سرمایه‌گذاری خود را تجزیه و تحلیل کند، زیرا زمانی که تصمیم به سرمایه‌گذاری برای یک زمان خاص پس از آن گرفته می‌شود، سرمایه‌گذار نمی‌تواند پول خود را تا تاریخ سررسید بازخرید کند و بازدهی را برای یک بازه زمانی مشخص و در مدت زمان مشخص دریافت می‌کند. تاریخ سررسید کل مبلغ با مبلغ اصلی بازگردانده می‌شود. این نوع استراتژی ممکن است منجر به یک موقعیت برد-برد شود، برای اینکه ناشر ممکن است وجوهی را با نرخ بهره پایین دریافت کند نه اینکه از بانک‌ها یا سایر موسسات مالی بگیرد و همچنین سرمایه‌گذاران می‌توانند پس از چند سال بازده خاصی از سرمایه خود را به دست آورند.