راهنمای تازه‌واردها؛ تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه
تفاوت عمده بین بازارهای مختلف بورس، مربوط به شرایط پذیرش شرکتها است. از آنجایی که شرایط ورود یک شرکت به بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند
فرارو- بازار پایه فرابورس در چند هفته اخیر حسابی خبرساز شده. نتایجا جستجوی اینترنتی نشان می‌دهد خیلی از سرمایه‌گذاران بازار سرمایه در مواجهه با این اخبار یک سوال در ذهنشان ایجاد میشود. آن هم تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه است. این بازار‌ها هر کدام شرایط خاصی برای شرکتهایی که می‌خواهند در بازار سرمایه فعالیت کنند در نظر گرفته‌اند. ورود به بورس سخت‌ترین شرایط را دارد و در طرف مقابل فرابورس فرآیند ورود شرکتها به بازار سرمایه را راحت‌تر کرده است. تفاوت بازار بورس و فرابورس و بازار پایه محدود به شرکتها نیست، معاملات در این بازار‌ها هم کمی با هم تفاوت دارد. در این گزارش به تفاوت بین بازارهای مختلف بورس و فرابورس پرداخته‌ایم تا ببینیم قوانین پذیرش شرکت و معامله سهام در هر کدام به چه شکل است.
تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه برای سهامداران
اصلی‌ترین تفاوت بازار بورس و فرابورس و بازار پایه برای سهامداران، دامنه نوسان روزانه آن است. طوری که سهام‌های حاضر در بازار سرمایه، روزانه حداکثر پنج درصد میتوانند نوسان قیمت داشته باشند. برای مثال اگر قیمت پایانی یک سهم ۱۰۰ تومان باشد، در یک روز نهایتا می‌تواند بین ۹۵ تا ۱۰۵ تومان تفاوت قیمت داشته باشد. اغلب نماد‌های حاضر در بازار بورس و بازار اول و دوم فرابورس، از این قاعده پیروی میکنند و صرفا چند مورد استثنا با دامنه نوسان بیشتر یا کمتر وجود دارد. در طرف مقابل شرایط برای بازار پایه فرابورس به کلی متفاوت است. قبل از تغییراتی که شرکت فرابورس ایران در شهریورماه اعمال کرد، هر سهم در بازار پایه فرابورس می‌توانست روزانه تا ۱۰ درصد نوسان داشته باشد. حتی دامنه نوسان در یکی از تابلو‌ها به صورت نامحدود در نظر گرفته شده بود و ممکن بود یک سهم در یک روز از عرش به فرش برسد! البته این قوانین حالا توسط شرکت فرابورس اصلاح شده و شرایط کاملا برعکس گذشته است. حالا نماد‌های حاضر در بازار پایه فرابورس کمتر از دیگر بازار‌ها میتوانند نوسان داشته باشند. طوری که دامنه نوسان در بازار پایه فرابورس نهایتا سه درصد است. نماد‌های تابلو زرد سه درصد، نماد‌های تابلو نارنجی دو درصد و نماد‌های تابلو قرمز یک درصد دامنه نوسان روزانه دارند. البته این ارقام تحت شرایط خاص که به سختی ممکن است اتفاق بیافتد به پنج، چهار و دو درصد افزایش پیدا میکند. از جمله شرایط آن میتوان به صف خرید در سه روز متوالی اشاره کرد. با این تفاسیر میتوان گفت: حالا بعد از اصلاح تغییرات بازار پایه فرابورس، احتمال سود و ضرر زیاد در این بازار نسبت به دیگر بازارهای بورس و فرابورس کمتر است که عاملی برای کاهش ریسک معاملات در بازار پایه فرابورس است. هرچند همچنان ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار بیشتر از دیگر بازارهای بورس و فرابورس است.
باید توجه داشته باشید که شرکتهای حاضر در بازار پایه فرابورس، الزامات کمتری برای شفافیت دارند. همه شرکتهای حاضر در بازار سرمایه باید اطلاعات مالی خود را در اختیار عموما سرمایه‌گذاران قرار دهند، اما این مورد درباره شرکتهای حاضر در بازار پایه فرابورس محدودتر است. به همین خاطر ریسک سرمایه‌گذاری در شرکتهای حاضر در بازار پایه فرابورس خیلی بالاتر به نظر می‌رسد.
تفاوت دیگر بازار بورس و فرابورس و بازار پایه برای سهام‌دارها، حجم مبنای معاملات است. حجم مبنا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز معامله شود تا قیمت آن سهم بتواند افزایش یا کاهش داشته باشد. یک شرکت را در نظر بگیرید که توجه سهامداران به آن جلب نشده است. سهام این شرکت خریدار زیادی ندارد و روی ۱۰۰ تومان باقی مانده. برای بالا رفتن قیمت این سهم، حداقل باید تعداد قابل قبولی از سهام شرکت خرید و فروش شود تا تغییرات قیمت آن رسمیت پیدا کند. در بازار بورس حجم مبنای معاملات عمموما ۰.۰۸ درصد کل سهام شرکت است. برای مثال اگر یک شرکت ۲۰ میلیون سهم داشته باشد، حجم مبنای آن ۱۶ هزار سهم خواهد بود و با این تفسیر اگر تعداد سهام معامله شده در روز کمتر تفاوت بورس با فرابورس از ۱۶ هزار سهم باشد، تغییر قیمت برای آن اتفاق نخواهد افتاد. در طرف مقابل بازار فرابورس حجم مبنا را کنار گذاشته و خرید و فروش تنها یک سهم در روز می‌تواند قیمت سهام شرکت را تغییر دهد.
تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه برای شرکتها
تفاوت عمده بین بازارهای مختلف بورس، مربوط به شرایط پذیرش شرکتها است. شرکتها و کارخانه‌های مختلف مزیت‌های زیادی با ورود به بورس کسب میکنند برای همین در تلاش هستند تا هر چه زودتر وارد بورس شوند. از آنجایی که شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. خود بازار فرابورس به بازارهای اول، دوم و بازار پایه تقسیم میشود که در بین آنها بازار پایه مخصوص شرکتهایی است که شرایط پذیرش در هیچکدام از بازارهای بورس و اول و دوم فرابورس را ندارند. علاوه بر بازارهای مختلف، هر بازار تابلو‌های مخصوص به خود را دارد. بازار پایه فرابورس از سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده که تابلو قرمز ساده‌ترین شرایط را برای پذیرش شرکتها دارد. از آنجایی که شرایط پذیرش در بازار فرابورس راحت‌تر است، اغلب شرکتها کارشان را در بازار فرابورس آغاز میکنند و سهامی که در این بازار معامله میشود، عموما متعلق تفاوت بورس با فرابورس به شرکتهای کوچک است. در طرف مقابل شرایط خروج از بازار سرمایه هم برای شرکتهای حاضر در فرابورس راحت‌تر است. طوری که آنها میتوانند با خرید سهام‌های عرضه شده در فرابورس، شرکتشان را دوباره به شرکت سهامی خاص تبدیل کنند.
تفاوت بورس و فرابورس را بشناسید
بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکتها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از فرابورس است.
به گزارش سایت طلا ،باتوجه به سوالات متعدد مخاطبان باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص تفاوت اصلی بورس و فرابورس، گزارشی درباره این موضوع تهیه شده است.
بورس چیست؟
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار میگیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش میشود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار میگیرند، بورس کالا گفته میشود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش میشوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است).
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکتهای موجود سرمایه‌گذاری کند.
فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد . این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا بتواند اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهمترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت، بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و تفاوت بورس با فرابورس دوم مبادله میشوند و شرکتهایی که این شرایط را نداشته باشند، میتوانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکتهای سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکتهای سهامی عام انجام میشود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکتهای سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکتهای سهامی میتوانند حضور داشته باشند.
تقسیم‌بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج میشود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
| بازار فرابورس | بازار بورس | بازار بورس | |||||
| بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم |
| یک میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیون تومان | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان |
| ۱۰ درصد | پنج درصد | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد |
| ۲۰۰ نفر | – | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر |
| حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد | سه سال | سه سال | دو سال | سه سال | سه سال | دو سال |
| نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد |
| ۱۵ | – | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ |
| یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد |
ساعت کار
تفاوت دیگر بورس و فرابورس، ساعات معامله‌ی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲٫۳۰ (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت میکند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس:
سهولت پذیرش:
پذیرش و درج شرکتهای سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس آسان تر است و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکتها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تأمین مالی:
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی:
شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکتهایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس میکنند (به غیر از شرکتهای حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه‌گذاری سهام:
سهامداران شرکتهای پذیرش شده در بازار فرابورس میتوانند از طریق وثیقه‌گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه‌گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:
شرکتهای پذیرش شده در فرابورس میتوانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.
امکان خروج از فرابورس:
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان‌پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکتهای حاضر در فرابورس ایران میتوانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا:
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو‌به‌رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما میتوانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری‌های رسمی دریافت کنید.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
بورس و فرابورس بازارهای مالی تشکیلات پیچیده ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت گذاری بازار ایفا میکنند. به طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت میگیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته میشود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.
به بیان ساده، بورس محلی است که در آن بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان یا خریداران و فروشندگان، معامله‌ای صورت میگیرد. برای روشن شدن این موضوع ابتدا به تفکیک به هر ۲ بازار می پردازیم و سپس تفاوت بورس و فرابورس را خواهیم گفت.
بازار بورس
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار میگیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش میشود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار میگیرند، بورس کالا گفته میشود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش میشوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است). بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود.
خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکتهای موجود سرمایه‌گذاری کند.
بازار فرابورس
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن تفاوت بورس با فرابورس ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.
از مهمترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
علاوه بر اینکه انواع متنوعی از اوراق بهادار در بازار تفاوت بورس با فرابورس فرابورس قابل معامله هستند، ورود به آن نیز نیازمند شرایط و الزامات کمتری است.
سازوکارهایی ساده‌تر و تنوع در شرایط پذیرش شرکتها در فرابورس ایران، امکانی را فراهم کرده تا بنگاه‌های اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، به این بازار مالی وارد شده و از تمامی مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند شوند.
فرابورس دارای پنج بازار است با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله میشوند و شرکتهایی که این شرایط را نداشته باشند میتوانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکتهای سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود.
در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکتهای سهامی عام انجام میشود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکتهای سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکتهای سهامی میتوانند حضور داشته باشند.
در هر دو بازار بورس و فرابورس، انجام معامله از طریق کارگزاری‌هایی انجام میشود که دارای مجوز قانونی از سازمان بورس اوراق بهادار هستند. این کارگزارها درواقع واسط میان خریدار و فروشنده هستند.
اما تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
تقسیم بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج میشود. بازار فرابورس ایران نیز همان‌طور که در ابتدا توضیح داده شد، دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است.
بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم بندی و تعداد این دو بازار است.
فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار تفاوت بورس با فرابورس است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. در جدول زیر میتوانید تفاوت بورس و فرابورس را در خصوص شرایط پذیرش به خوبی مشاهده کنید:
| شرایط پذیرش | بازار بورس | بازار فرابورس | |||
| تابلوی اصلی بازار اول | تابلوی فرعی بازار اول | بازار دوم | بازار اول | بازار دوم | |
| حداقل سرمایه ثبت شده شرکت | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | یک میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیون تومان |
| حداقل سهام شناور | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۱۰ درصد | پنج درصد |
| حداقل تعداد سهامداران | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | ۲۰۰ نفر | – |
| حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه | سه سال | سه سال | دو سال | حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تاسیس آن گذشته باشد |
| زیان انباشته | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد |
| نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۱۵ | – |
| سودآوری | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – |
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
سهولت پذیرش
پذیرش و درج شرکتهای سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکتها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تامین مالی
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تامین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تامین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی
شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکتهایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس میکنند (به غیر از شرکتهای حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام
سهامداران شرکتهای پذیرش شده در بازار فرابورس میتوانند از طریق وثیقه گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکتهای پذیرش شده در فرابورس میتوانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.
امکان خروج از فرابورس
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکتهای حاضر در فرابورس ایران میتوانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما میتوانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری های رسمی دریافت کنید.
تفاوت بورس و فرابورس
ی کی از تفاوت های ساختاری بورس و فرابورس تقسیم بندی بازار های ان است . بورس شامل دو بازار اول و دوم است .
شرکت هایی که در بازار اول فعالیت میکنند ، در صورتی که عملکرد مناسبی نداشته باشند ، به بازار دوم منتقل میشوند و در طرف مقابل ، شرکت هایی که عملکرد مناسبی در بازار دوم داشته باشند میتوانند به بازار اول منتقل شوند .
ساختار جدید فرابورس ایران از پنج بازار تشکیل شده است :
بازار اول ، بازار دوم ، بازار پایه (زرد. نارنجی و قرمز) ، بازار سوم و ابزار های نوین مالی . در بازار اول فرابورس ، سهام شرکت ها و واحد های صندوق های سرمایه گذاری پذیرش و و معامله میشود . بازار دوم فرابورس تنها شامل سهام شرکت های سهامی عام است . سهام شرکت های زیان ده ، تازه تاسیس و ان هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته میشود . بازار تفاوت بورس با فرابورس پایه نیز یکیاز بازار های فرابورس است که به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادر ایجاد شده است .شرکت های این بازار فرایند پذیرش را طی نمیکنند و به سه دسته تقسیم میشوند .
طبق قوانین جدید ، شرکت های این بازار در سه بازار پایه زرد نارنجی و قرمز دسته بندی شده اند و دامنه ی نوسان روزانه ی انها ، به ترتیب ۳،۲و ۱ درصد است .
مالیات در فرابورس :
شرکت های پذیرفته شده در فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند که این مزیت مستقیما متوجه ی سهامداران نیز میشود.
همچنین ، صاحبان سهام در شرکت های فرابورس ف نسبت به سهامی که در اختیار دارند ، در مجمع عمومی حق رای خواهند داشت .
تنوع بازارهای فرابورس
وجود بازار های متنوع ان برای پوشش سلایق مختلف از جاذبه های فرابورس است . بنابر این ، سهامداران میتوانند در شرکت های مختلف سرمایه گذاری کرده و به این ترتیب ، ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهند .
تسهیلات و تامین مالی شرکت ها
بانک ها شرکت های فعال در فرابورس را به عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات میپذیرند . بنابر این ، شرکت های فرابورس میتوانند از این طریق برای دریافت تسهیلات اقدام کنند . همچنین اگر شرکت ها به فرابورس پذیرفته شوند و در ان فعالیت کنند ، میتوانند از تامین مالی از طرف سهامداران برخوردار شوند .
پذیرش شرکت ها و قوانین نظارتی :
روند پذیرش شرکت ها در فرابورس ساده تر است و الزامات ساده تری نسبت به بورس دارد . شرایطی مانند حداقل حداقل سرمایه ی ثبت شده شرکت ، حداقل سهام شناور ، حداقل تعداد سهامداران ،حداقل سابقه ی فعالیت شرکت در تفاوت بورس با فرابورس صنعت مربوطه ، زیان انباشته ، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی ها و سوداوری معیار های سختگیرانه تری در بورس دارند .
روش و زمان معامله در بورس و فرابورس
روش معامله در بورس و فرابورس ، اساسا تفاوت خاصی ندارد . همانگونه که از طریق پلتفرم های انلاین به خرید و فروش و فروش سهام بورس اقدام میکنید ، میتوانید معاملات سهام شرکت های فرابورس را نیز انجام دهید . البته زمان معاملات در فرابورس ، انعطاف پذیری بیشتری نسبت به بورس دارد .
به طور خلاصه میتوان گفت که سود سهام ، افزایش قیمت سهام ، تنوع سرمایه گذاری ، اطمینان از محل سرمایه گذاری ، معافیت مالیاتی ، حق خرید سهام جدید و نوسان های روزانه قیمت سهام از جاذبه های فرابورس است .
تفاوت بین بورس و فرابورس: کدام سود دهی بیشتری دارد؟
بازارهای مالی ساختار و قوانین مختص به خود را دارند به طور کلی به هر بازاری که معاملات اوراق بهادار در آن صورت میپذیرد بازار مالی میگویند. یکی از دریچه های انجام معاملات در بازارهای مالی بورس هستند. البته درکشور ما در کنار بازار بورس نام فرابورس نیز شنیده میشود و حتما از خود پرسیده اید تفاوت این دو بازار سرمایه در چیست؟در این مقاله به صورت جامع به بررسی تفاوت این دو بازارمالی پرداختیم.
ویدیوی آموزشی
اگر ویدیوی بالا سودمند نبود به خواندن ادامه دهید:
بازاربورس
یکی از مهمترین ترین بازارهای مالی که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا در آن انجام میشود بازار بورس است.
توی این پک فوق العاده، تحلیل تکنیکال در بورس رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! بورس رو سریع یاد بگیر وحسابی پول دربیار!
بازارهای بورس در ایران:
1-بورس اوراق بهادار: معامله دارایی های کاغذی
2-بورس کالا: انجام معاملات دارایی های فیزیکی و محصولات
3-بورس انرژی: معامله حامل های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر این کالاها
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش تفاوت بورس با فرابورس دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
بازار فرابورس
فرابورس یکی دیگر از بازارهای مالی در ایران است که سهام شرکت ها در آن قیمت گذاری میشود و معاملات صورت میپذیرد. در واقع در بازارفرابورس شرکت های کوچکتر به راحتی پذیرش میشوند.
این بازار وظیفه سامان دهی و هدایت بنگاه های اقتصادی برای تامین مالی خود از طریق بازار بورس را دارد و شرکت ها با ورود به این بازار از تمام مزایای بازار اوراق بهادار میتوانند استفاده کنند.
پس از معرفی این دو بازار باید به مقایسه این دو بازار پرداخته تا به شناختی جامع از این دو بازار دست یابیم. این دو بازار 4 تفاوت عمده دارند که شامل:
1- تعداد بازارهای موجود در این دو بازار
2-نحوه پذیرش شرکت ها
1- تعداد بازارهای موجود در این دو بازار
بازار بورس شامل:
شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بر اساس میزان سرمایه ثبت شده؛ درصد شناوری سهام؛ میزان شفافیت؛ سودآوری و …. در دو دسته به نام بازار اول و بازار دوم طبقه بندی می شوند
- بازاراول: شرکت هایی که عملکرد خوبی در قبال سهام داران و بازار بورس داشته باشند در این دسته از بازار بورس قرار میگیرند.
- بازار دوم: حال اگر شرکتی عملکرد ضعیف تر نسبت به بازار اول داشته باشند در این گروه قرار میگیرد و در صورتی که عملکرد خود را بهبود بخشد توانایی بازگشت به بازار اول را دارد.
بازار فرابوس شامل:
- بازار اول: دربازار اول فرابورس علاوه بر سهام شرکتها ، واحدهای صندوق های سرمایه گذاری بانام هم پذیرش و معامله می شوند. همچنین نوسان سهام شرکتها و اوراق پذیرفته شده در بازار اول فرابورس 5 درصد بدون حجم مبنا پیش بینی شده است .در آن سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل ده میلیارد ریال و یکسال از زمان بهره برداری آن گذشته و زیان انباشته نداشته باشد.
- بازاردوم: در این بازار ، صرفا سهام شرکتهای سهام عام پذیرفته می شوند. در این بازار سهام شرکتهای زیانده، تازه تاسیس، شرکتهای سهامی خاص که قصد اجرای افزایش سرمایه و تبدیل به سهامی عام را دارند و شرکتهای کوچک پذیرفته شده مورد مبادله قرار می گیرند .در بازار دوم سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل یک میلیارد ریال باشد.
- بازار سوم: بازار عرضه محلی ایمن، شفاف و سودمند برای انجام معاملات عمده اوراق بهاداری است که امکان یا شرایط پذیرش در فرابورس را ندارد. انجام عرضه در این بازار مستلزم گذارندن فرایند پذیرش نبوده و با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان پذیر است.
- ابزارهای نوین مالی: انواع اوراق با درآمد تضمین شده از جمله اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و …که در زمان پذیرش حداقل سه ماه تا سر رسید آنها باقی مانده باشد قابل پذیرش در این بازار بوده به شرطی که بعد از پذیرش، معامله مجدد آنها منحصرا از طریق فرابورس انجام شود.
- بازار پایه: این بازار شامل شرکت هایی با شرایط زیر است:
1-شرکتهایی که به‌دلیل ازدست‌دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش میشوند،در بازار پایه درج‌می‌گردد.
2-شرکتهایی که درخواستی مبنی‌بر پذیرش ندارند.
3-شرکت هایی که نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش تفاوت بورس با فرابورس را ندارند.
2-تفاوت در نحوه پذیرش بورس و فرابورس
یکی از اصلی ترین انگیزه های سازمان بورس برای ایجاد بازار فرابورس پذیرش شرکت هایی کوچکتر و جذب سهام آنان به بازارمالی است.یکی از تفاوت های اصلی این دو بازار مالی در نحوه پذیرش سهام شرکت هاست که این روند در بازار فرابورس زمان کمتر به دنبال دارد. در جدول زیر مختصری از شرایط پذیرش در این دو بازار تهیه شده است.
| شرایط پذیرش | بازار بورس | بازار فرابورس | ||||
| بازار اول | بازاردوم | بازاراول | بازار دوم | |||
| حداقل سرمایه ثبت شده شرکت | 50تا100میلیاردتومان | 20میلیاردتومان | 1میلیارد تومان | 100میلیون تومان | ||
| حداقل سهام شناور | 15تال20درصد | 10درصد | 10درصد | 5درصد | ||
| حداقل تعداد سهامداران | 750 تا 1000نفر | 250نفر | 200نفر | – | ||
| سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه | 3سال | 2سال | حداقل 2سال | حداقل 1 سال | ||
| سودآوری | 3 دوره سود آوری | 1 دوره سودآوری | 1 دوره سود آوری | – | ||
3-ساعات معامله
معامله در بازار بورس فقط از شنبه تا چهارشنبه از ساعت9 الی12:30 صورت میپذیرد. اما معامله در فرابورس از لحاظ بازه زمانی منعطف تر است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب میشود.
4-شفافیت در معاملات
بورس اوراق بهادار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به همراه دارد اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.
نکاتی در باب پذیرش شرکت ها در فرابورس
پذیرش شرکتهای سهامی عام به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کرده است. این کاهش زمان یکی از مزایای ورود شرکت ها با موانع کمتر به بازارهای مالی است.
امکان تامین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه یکی از مزایای بازار فرابورس برای شرکت ها است.
شرکتهایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس میکنند (به غیر از شرکتهای حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
نکات تکمیلی
- سرمایه گذاری در بازار فرابورس نیز همچون بازار بورس با کد بورسی بوده و نیاز به دریافت کد بورسی جدید نیست.
- شرکتهایی که شرایطشان برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار دشوار است میتوانند به سهولت در بازار فرابورس وارد شوند. این در حالی است که بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته‌شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.
- خرید و فروش در بورس توسط کارگزاران به عنوان متولی اصلی انجام خرید و فروش, انجام می شود. در فرابورس کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروش‌ها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از طرف آنها انجام می شود.
معرفی پیج های اینستاگرام برای آموزش بورس
ازجمله پیج های اینستاگرامی مفید در زمینه آموزش بورس میتوان به موارد زیر اشاره میکند:
دیدگاه شما