سهام و اوراق قرضه

ثبت برند جک پمپی

اوراق قرضه امریکا چیست و چطورمی شود آن را ترید کرد؟

احتمالا بیشتر شما که این مقاله را می خوانید، با واژه بازارهای مالی آشنا هستید. بازارهای مالی به طور وسیعی اشاره به هر نوع بازاری که در آن دادوستد دارایی های مالی صورت می گیرد، دارد. برخی از این بازارها شامل: بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس که بزرگترین بازار مالی جهان با بیش از 7 میلیارد دلار گردش مالی روزانه است، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول و بازار مشتقات است، می باشد.

بازارهای مالی برای اقتصادهای سرمایه داری، به شدت حیاتی و مهم هستند. این بازارها به دو صورت فیزیکی و غیر فیزیکی، فعالیت می کنند. زمانی که این مارکت ها دچار اختلال می شوند، نتایجی چون رکود مالی و بیکاری را رقم می زنند.

در این مقاله ما قصد داریم تا شما را با یکی دیگر از این بازارهای مالی مهم یعنی بازار اوراق قرضه ایالات متحده امریکا و عملکرد آن، آشنا کنیم. موضوعاتی که قصد داریم با شما در میان بگذاریم، به شرح زیر است:

بازار اوراق قرضه امریکا چیست، آیا بازار اوراق قرضه برای سرمایه گذاری مناسب است، آیا امکان از دست رفتن سرمایه در بازار اوراق قرضه وجود دارد، انواع اوراق قرضه، محاسن و معایب اوراق قرضه، اوراق قرضه بهتر است یا سهام، بیمه اوراق قرضه چیست، رابطه اوراق قرضه و نرخ بهره، بازده اوراق قرضه چیست و نتیجه گیری.

بازار اوراق قرضه امریکا چیست؟

بازار اوراق قرضه که نامهای دیگر آن بازار درآمدهای ثابت، بازار اعتبار، بازار بدهی یا قرض می باشد، بازاری است که سرمایه گذاران در آن دارایی های بدهی که توسط دولت ها و یا موسسات منتشر می شود را، معامله می کنند. به صورت عمومی، دولت ها با انتشار اوراق قرضه سرمایه هایشان را افزایش می دهند تا بتوانند به پروژه های در دست اقدامشان، بپردازند. موسسات هم به همین منظور دست به چاپ اوراق قرضه می زنند تا بتوانند کسب و کارهای خود را توسعه دهند و یا پروژه های موجودشان را حفظ کنند.

اوراق قرضه یا در مارکت های اولیه صادر می شوند و یا بازارهای ثانویه. در مارکت اولیه این اوراق برای اولین بار منتشر می شوند و اصطلاحا به آنها انتشار جدید گفته می شود. در مارکت اولیه، تمام مبادلات مستقیما و بدون واسطه بین صادرکننده اوراق و خریدار اوراق صورت می گیرد. ضمنا همانطور که اشاره شد، این اوراق قبلا هیچ کجای دیگر، منتشر نشده است.

ولی در مارکت ثانویه اینطور نیست. در این بازار، دارایی هایی که قبلا در مارکت اولیه خرید و فروش شده، در تاریخ های دیرتری معامله می شوند. سرمایه گذاران در مارکت ثانویه، می توانند این اوراق را از بروکرها که نقش واسطه را بین خریدار و فروشنده بازی می کنند، تهیه کنند. این اوراق در غالب های صندوق بازنشستگی، صندوق سرمایه گذاری مشترک و سیاستهای بیمه عمر، ارائه می شوند.

آیا بازار اوراق قرضه برای سرمایه گذاری مناسب است؟

درست مثل هر سرمایه گذاری دیگری باید بازگشت مورد انتظار سود را نسبت به ریسک آن، در نظر گرفت. به طبع هرچه توان ریسک کردن شما به عنوان یک سرمایه گذار در معامله ای بیشتر باشد، به همان نسبت درصد سود و زیانتان نیز، بالاتر یا پایین تر می شود.

اصطلاحا هرچقدر پول بدهید، قادر خواهید بود آش بیشتری ببرید. البته باید در نظر داشته باشید که اوراق قرضه به درد نخوری هم وجود دارند که سود بیشتری به شما پرداخت می کنند ولی ریسک بسیار بالاتری دارند. در مقابل اوراقی که وزارت خزانه داری امریکا صادر می کند، بازده کمتر ولی ریسکی نزدیک به صفر، دارد.

در کل باید گفت که سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه، یکی از امن ترین سرمایه گذاری ها ولی با بازده کمتری می باشد. این نوع سرمایه گذاری مناسب کسانی است که افراد محافظه کار تری هستند و فقط در جاهایی که ریسک نزدیک به صفری دارد، سرمایه گذاری می کنند.

آیا امکان از دست رفتن سرمایه در بازار اوراق قرضه وجود دارد؟

طبق آخرین تحقیقات انجام شده در همین ماه ژانویه 2022، افراد معمولا دو گروه هستند. گروه اول افرادی هستند که دنبال سرمایه گذاری در مارکت های با ریسک بسیار بسیار پایین و نزدیک به صفری هستند و گروه دوم افرادی هستند که تمایل دارند ریسک بیشتری بکنند.

در این تحقیق انجام شده مشخص شد که یکی از بازارهایی که امکان از دست رفتن سرمایه در آن بسیار بسیار پایین است، همین بازار اوراق قرضه است. در حقیقت اوراق قرضه انواع مختلفی دارند و بسته به اینکه دولتی هستند یا خیر، ریسک آنها بهتر مشخص می شود. در ادامه مقاله انواع اوراق قرضه را برای شما شرح می دهیم تا بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.

اوراقی که خود دولت ها مثلا وزارت خزانه داری ایالات متحده منتشر می کند، یکی از کم ریسک ترین و در عین حال مطمئن ترین سرمایه گذاری ها در بازار اوراق قرضه می باشد.

انواع اوراق قرضه

اوراق قرضه بسته به اینکه توسط دولت یا موسسات صادر شود، انواع متفاوتی دارد. در ادامه ما برخی از مهمترین انواع اوراق قرضه را برای شما توضیح می دهیم.

1- اوراق قرضه موسسات corporation

در این نوع مارکت، شرکتها برای پروژه های موجود مالی، گسترش خطوط تولید، یا افتتاح امکانات جدید تولید، اوراق چاپ می کنند. اوراق قرضه موسسه ای، معمولا در زمره دارایی های اوراق بلند مدت با سررسید حداقل یک ساله قرار می گیرند.

2- اوراق قرضه دولتی

اوراق قرضه دولتی یا ملی، خریداران را وسوسه می کند تا همان ارزش اسمی یا Face Value را که روی سند اوراق نوشته شده و سررسید مشخصی دارد، بپردازند. این ویزگی ها، اوراق قرضه دولتی را برای سرمایه گذاران محافظه کار، جذاب تر می کند. زیرا بدهی های دولتی، توسط دولتی که از شهروندانش مالیات می گیرد یا برای هزینه هایش پول چاپ سهام و اوراق قرضه می کند، حمایت می شود. در کل این نوع اوراق قرضه، کم ریسک ترین اوراق هستند.

این اوراق در امریکا، Treasuries یا خزانه داری نام دارد و امروزه به هر طریق، فعال ترین و دارای بیشترین نقدینگی می باشند. اوراق قرضه خزانه داری کوتاه مدت یا همان T-Bill، اوراق قرضه کوتاه مدت خزانه داری دولت امریکا است که توسط وزارت خزانه داری با سررسید یک ساله یا کمتر، منتشر می شود.

اوراق قرضه میان مدت یا T-note، یکی دیگر از انواع اوراق قرضه قابل فروش دولت امریکا است که نرخ بهره ثابتی دارد و سررسید آن بین یک تا ده سال است.

سومین نوع آن، اوراق قرضه بلند مدت یا همان T-bond است که یکی دیگر از انواع اوراق قرضه دولت فدرال ایالات متحده با سررسید بالای بیست ساله می باشد.

3- اوراق قرضه شهرداری ها

Municipal bonds یا کوتاه تر شده آن “muni bonds” اوراق قرضه شهرداری ها است که معمولا توسط ایالات، شهرها، مناطق خاص، مناطق عمومی، مدارس، فرودگاهها یا بنادر عمومی و یا دیگر مناطق تحت سیطره دولت که به دنبال جمع آوری پول برای پروژه های متنوع هستند، منتشر می شود.

این اوراق در سطح فدرال ها، شامل مالیات نمی شوند و همچنین می توانند در ایالت ها یا سطوح مالیاتی عمومی، معاف از مالیات بشوند. این اوراق مناسب سرمایه گذاران آگاه به مالیات است و همین فاکتورها، آنها را برای سرمایه گاری جذاب تر می کنند.

این اوراق دو نوع هستند: 1- اوراق تعهد بخش عمومی (general obligation bond or GO) 2- اوراق درآمدی (revenue bond).

4- اوراق قرضه حمایت شده توسط وام های مسکن MBS

این نوع اوراق توسط وام های مسکن جمع آوری شده از املاک مسکن منتشر می شود که به وسیله وثیقه های خاص، گرو گرفته شده است. کسانی که این نوع اوراق را خریداری می کنند، در حقیقت به خریداران مسکنی که از طریق قرض دهندگانشان خرید کرده اند، وام پرداخت می کند. به طور عمومی، سود اینها ماهانه، سه ماهه و شش ماهه می باشد.

5- اوراق قرضه مارکت های نوظهور

این نوع اوراق توسط دولت ها و کمپانی های واقع در اقتصاد مارکت های نوظهور، چاپ می شود. این نوع اوراق فرصت های سرمایه گذاری پر سودتر وعالی تری ارائه می دهند. ولی به همان نسبت دارای ریسک بالاتری نسبت به اوراق قرضه داخلی و گسترش یافته تر، هستند.

محاسن و معایب بازار اوراق قرضه

اگر شما امروز نزد شرکتهای مشاوره مالی در امور سرمایه گذای در بازارهای مالی بروید، اکثر آنها سبدی متنوع را به شما پیشنهاد می دهند که حتما قسمتی از آن، به بازار اوراق قرضه تخصیص داده می شود. خوشبختانه بازار اوراق قرضه بازار متنوعی است و دارای نقدینگی بالاتر و نوسانات کمتری نسبت به سهام ها است. ولی به همان نسبت در طول زمان، بازگشت سود کمتری دارد و شامل مسائل اعتباری و انقضای قبل از تاریخ سررسید و ریسک های نرخهای بهره می شود. در کل سرمایه گذاری افراطی روی اوراق قرضه برای افق های دراز مدت، غیرمنطقی به نظر می رسد.

محاسن سرمایه گذاری در مارکت اوراق قرضه

اولین ویژگی بازار اوراق قرضه این است که نسبت به سهام ها دارای ریسک و نوسان کمتری است. دومین ویژگی آن، تنوع بسیار زیاد آن در نوع و فرد یا مکان صادرکننده است. سومین حسن اوراق قرضه این است که اگر از دولت ها یا موسسات معتبر مالی خریداری شود، فعال ترین و دارای بالاترین نقدینگی می باشد. آخرین ویژگی اوراق قرضه این است که دارندگان اوراق قرضه در زمان های ورشکستگی، نسبت به سهام داران وضعیت بهتری دارند.

معایب سرمایه گذاری در مارکت اوراق قرضه

اولین عیبی که بر بازار اوراق قرضه وارد است، بازده کمتر سود آنها است. اگر یادتان باشد گفتیم که چون اوراق قرضه ریسک کمتری دارند، به همان اندازه بازده سود یا بازگشت پول آنها، کمتر می باشد. دومین عیب آنها این است که خرید مستقیم این اوراق تقریبا برای سرمایه گذارن معمولی، امکان پذیر نیست. آخرین ایرادی که بر بازار اوراق قرضه وارد است این است که این اوراق در مقابل ریسک های اعتباری و خطرات نرخهای بهره، آسیب پذیرند.

اوراق قرضه بهتر است یا سهام؟

اوراق قرضه در چند مسئله مهم با سهام ها متفاوت هستند. اوراق قرضه نشان دهنده بودجه های قرضی است (بودجه هایی که به وسیله قرض دادن ایجاد می شوند)، در صورتیکه سهام ها خودشان مولد و پدید آورنده بودجه ها هستند.

اوراق قرضه یک صورتی از اعتبار است که در آن قرض گیرنده (صادر کننده اوراق) باید اصل پول بعلاوه سود آن را در سررسید مشخصی، به صاحب اوراق پرداخت کند. ولی سهام ها به صاحبانشان قول هیچ بازگشت اصل سرمایه یا سودی نمی دهند. اوراق قرضه، به خاطر حمایت های قانونی و ضمانت هایی که نسبت به اعتباردهندگان آنها تعریف شده، از سهام ها کم ریسک تر هستند.

سهام ها به طور ذاتی از اوراق پرریسک تر هستند و پتانسیل های بالاتری برای سود یا زیان دارند. ولی نکته مشترک هردو این مارکت ها؛ چه اوراق و چه سهام ها، این است که بازارهایی فعال با نقدینگی بالایی هستند.

قیمت اوراق قرضه نسبت به تغییرات نرخهای بهره، به شدت حساس است و قیمتهای آنها نسبت به نرخهای بهره، به طور معکوس حرکت می کند. از طرفی دیگر قیمت سهام ها، نسبت به تغییرات آینده ای سودبخش و رشدی بالقوه، حساس هستند.

بیمه اوراق قرضه چیست؟

فارغ از اینکه سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه یک سرمایه گذاری امن محسوب می شود و مناسب افراد محافظه کار است، ولی شما این امکان را دارید تا اوراق قرضه خودتان را بیمه کنید. بیمه اوراق قرضه، یک نوع بیمه است که خریدار اوراق قرضه هزینه آن را پرداخت می کند. این بیمه، تضمین سود شما در سررسید و پرداخت اصل سرمایه شما را در زمانهای بحران و عدم پرداخت، ضمانت می کند.

منتشرکنندگان اوراق قرضه این نوع بیمه را خریداری می کنند تا رتبه اعتباری خود را افزایش دهند تا میزان سودی را که باید پرداخت کنند کاهش دهند و اوراق قرضه را برای سرمایه گذاران بالقوه، جذاب تر کنند.

رابطه اوراق قرضه و نرخ بهره

اگر معامله گر بازار فارکس باشید، به اهمیت نرخهای بهره در اقتصاد کلان کاملا واقف هستید. در حقیقت نرخ بهره مبلغی است که قرض دهنده از قرض گیرنده، کسر می کند. از نقطه نظر فاندامنتال، یکی از اخبار بسیار مهم با شدت تاثیر بالا، اخبار مربوط به نرخ بهره است.

سرمایه گذاران بازار اوراق قرضه هم مثل خیلی از معامله گران دیگر، سعی دارند تا نهایت سود را از سرمایه گذاری شان، ببرند. برای رسیدن به این مهم، آنها باید مدام چشمشان به نوسانات هزینه های قرض گرفتنشان باشد.

به عنوان مثال در بازار فارکس، افزایش یا کاهش نرخهای بهره باعث قوی تر یا ضعیف تر شدن ارز کشور مورد نظر می شود. حال باید دید این افزایش یا کاهش نرخ بهره، چه تاثیری در مارکت اوراق قرضه دارد.

اوراق قرضه و نرخهای بهره یک ارتباط معکوس با هم دارند. یعنی با بالا رفتن نرخ بهره، اوراق قرضه کاهش پیدا می کند و بالعکس. این مسئله یک توجیه منطقی هم دارد. زمانیکه هزینه قرض گرفتن بالا می رود یا اصطلاحا به صرفه نیستند (منظور نرخهای بهره افزایش می یابند)، اوراق قرضه معمولا کاهش پیدا می کنند.

بازده اوراق قرضه چیست؟

بازده اوراق قرضه یا همان Bond Yields، مبلغی است که سرمایه گذار روی اوراق قرضه اش، دریافت می کند. بازده اوراق قرضه می تواند تعاریف مختلفی داشته باشد ولی یکی از ساده ترین این تعاریف، یکسان سازی بازده اوراق قرضه با نرخ کوپن آن است.

بازده فعلی اوراق قرضه، در حقیقت عملکرد قیمت اوراق و کوپن آن یا پرداخت سود آن می باشد که درصورت متفاوت بودن قیمت اوراق با ارزش اسمی آن، از بازده کوپن آن صحیح تر و دقیق تر می باشد.

رابطه بازده اوراق قرضه و قیمت آن

نکته قابل توجه ارتباط وارونه قیمت اوراق قرضه و بازده آن است. بازده اوراق قرضه و قیمت آن، با هم ارتباطی معکوس دارند. وقتیکه قیمت اوراق قرضه افزایش می یابد، بازده آن کاهش پیدا می کند.

برای مثال، فرض کنید یک سرمایه‌گذار اوراق قرضه‌ای را خریداری می‌کند که سررسید آن در پنج سال با نرخ کوپن سالانه 10 درصد و ارزش اسمی 1000 دلار است. هر سال، این اوراق قرضه 10٪ یا 100 دلار به عنوان بهره به این سرمایه گذار، پرداخت می کند. ارزش اسمی 1000 دلار تقسیم بر 10% نرخ کوپن می شود.

نتیجه گیری

اگر شما تمایل به سرمایه گذاری در بازارهای مالی دارید، و دنبال یک سرمایه گذاری مطمئن هستید و نمی دانید که کدام بازار امن تر است، قطعا بازار اوراق قرضه مناسب شما است. همانطور که متوجه شدید، بازار اوراق قرضه نقدینگی بالا، ریسک پایینتر و به همان نسبت بازده کمتری را به شما می دهد.

شاید زمانیکه با تنوع اوراق قرضه مواجه شوید، باز هم این سوال برایتان پیش بیاید که، کدام نوع از انواع اوراق قرضه مناسب و مطئن تر است. در این صورت می توانید سراغ اوراق منتشر شده دولتی مثل اوراقی که توسط وزارت خزانه داری امریکا منتشر می شود، بروید.

حسابداری

١- اوراق بهادار بدون‌خطر (risk-less securities): چون پرداخت اصل و فرع این اوراق توسط دولت تعهد و ضمانت شده است، آن‌ها را بدون خطر محسوب کرده، و سرمایه‌گذار با اطمینان کامل می‌تواند سرمایه‌گذاری کند. اوراق بهادار بدون خطر به سه دسته تقسیم می‌شوند:
الف) اوراق خزانه (treusury bills): اکثر این اوراق شکل تنزیلی دارند و با کسر (discount) به فروش می‌رسند، یعنی سرمایه‌گذار این اوراق را زیر ارزش اسمی آن‌ها خریداری می‌کند، و در زمان سررسید که حداکثر یک سال است، مبلغی برابر ارزش اسمی آن‌ها دریافت می‌کند. مثلاً، اوراق خزانه‌ای که ارزش اسمی آن ٠٠٠ر١ دلار و مدت آن یک سال باشد، چنان‌چه هم‌اکنون به قیمت ٩٠٠ دلار به‌فروش برسد، نرخ بازده‌ای برابر:

ب) اوراق قرضه دولتی (government bonds): این اوراق سررسیدهای طولانی داشته، و برخلاف اوراق خزانه نرخ بهره سالانه دارد. ارزش اسمی آن‌ها معمولاً ١٠٠٠ دلار است. به‌طور مثال، اگر ارزش اسمی اوراق قرضه دولتی ١٠٠٠ دلار و بهره آن‌ها ١١% بوده. و سررسید آن‌ها در سال ٢٠١٠ باشد، اوراق مزبور علاوه‌بر این‌که سالانه ١١٠ دلار بهره می‌گیرند، در سال ٢٠١٠ نیز مبلغ ١٠٠٠ دلار دریافت می‌کنند. در ایران، اوراق مشارکت دولتی که توسط دولت یا بانک مرکزی انتشار می‌یابد، نزدیک‌ترین ابزار مالی به این اوراق است.
ج) اوراق قرضه شهردار‌ها (municipality bonds): شهرداری‌ها برای تأمین مالی طرح‌های عمرانی به انتشار اوراق قرضه اقدام می‌کنند و متعهد به پرداخت اصل و بهره این اوراق بهادار‌اند. دولت‌ها به‌منظور کمک به شهرداری‌ها در جذب سرمایه‌ها معمولاً بهره اوراق قرضه شهرداری‌ها را از مالیات معاف می‌کنند. یعنی، خریدار این‌گونه اوراق بابت بهره آن مالیات نمی‌پردازد، و به همین دلیل شهرداری‌ها زیر نرخ بازار، بهره می‌پردازند. برای مقایسه نرخ بهره بازار با نرخ بهره اوراق قرضه شهرداری‌ها، می‌توان مطابق روش زیر اقدام کرد:

(نرخ بازار) (نرخ مالیات) - نرخ بازار = نرخ بهره پس‌ازکسر مالیات برای سرمایه‌گذاری

اگر نرخ بهره بازار ١١% و نرخ بهره اوراق قرضه شهرداری‌ها که معمولاً از نرخ بهره بازار پایین‌تر است. ٨% باشد، در کدام‌یک از این دو باید سرمایه‌گذاری کرد. نرخ مالیات ٤٠% فرض شده است.

٦/٦% یا ٦٦/٠ = (١١%) ٤٠% - ١١% = نرخ بهره پس‌از کسر

مالیات برای سرمایه‌گذاری

بنابراین، در مودر فوق بهتر است روی اوراق قرضه شهرداری‌ها سرمایه‌گذاری کرد.

چون به‌دلایل مختلف شهرداری‌ها ممکن است در پرداخت اصل و بهره اوراق قرضه خود ناتوان بمانند، در نیجه سرمایه‌گذاری در این‌گونه اوراق در مقایسه با اوراق قرضه دولتی با کمی خطر همراه می‌باشد. سررسید این‌گونه اوراق طولانی بوده و معمولاً متناسب با عمر طرح‌های عمرانی‌ای است که برای تأمین آن‌ها اوراق قرضه منتشر می‌شود. در ایران، اوراق مشارکت توسط شهرداری‌ها انتشار ایفته که شباهت با این ابزا دارد. در سال ١٣٧٣، اولین اوراق برای طرح خیابان نواب تهران انتشار یافت.

٢- اوراق بهادار با خطر (risk securities): این‌گونه اوراق بهادار معمولاً توسط اشخاص حقوقی و حقیقی انتشار می‌یابد. بازده سرمایه‌گذاری روی بیشتر این اوراق قابل پیش‌بینی نیست. اوراق بهادار با خطر به دو گروه عمده تقسیم می‌شود:

الف) اوراق بهادار با درآمد ثابت (fixed-income securities): این اوراق بهادار، سهام ممتاز و اوراق قرضه شرکت‌ها را شامل می‌شود. فرق اوراق قرضه دولتی و شرکتی در مسأله تضمین آن است. اوراق قرضه شرکت‌ها متضمن قبول خطر بیشتری است، چرا که امکان دارد شرکت در فاصله انتشار این اوراق تا موعد پرداخت آن‌ها دچار مشکلات مالی شود.در کشورهای پیشرفته، پاره‌ای شرکت‌های خدمات مالی وجود دارند که خطر اوراق قرضه شرکت‌های مختلف را درجه‌بندی می‌کنند. از جمله می‌توان از شرکت‌های استانداردوپورز (Standard & Poor's) و مودی (Moody's) نام برد که از علامت‌های زیر برای درجه‌بندی خطر شرکت‌ها استفاده می‌کنند:

هر قدر از نماد AAA به طرف D حرکت می‌کنیم، خطر بیشتر، کیفیت اوراق قرضه پایین‌تر، و امکان عدم بازپرداخت جدی‌تر می‌شود.

افراد و شرکت‌ها با پرداخت وجه اشتراک، آبونه این شرکت‌ها می‌شوند تا ازاطلاعات آن‌ها برای صمیم‌های مالی خود سود جویند. این‌گونه شرکت‌ها دارای سابقه‌ای طولانی و خوب بوده، و مردم به نظرهای آن‌ها اهمیت می‌دهند

ب) اوراق بهادار با درآمد متغیر (Variable-income securities): به اوراق گفته می‌شود که سرایه‌گذار از مبلغ درآمد آن‌ها اطلاع دقیقی ندارد. از مهم‌ترین این اوراق سهام عادی منتشرشده توسط شرکت‌های سهامی است. در مورد سهام عادی و اوراق قرضه قابل تبدیل (convertibles) به سهام عادی در صفحه‌های بعدی این جزوه سخن خواهد رفت.

• اوراق قرضه با بهره شناور (variable rate bonds): بهره‌ای که بدین اوراق تعلق می‌گیرد از پیش تعیین نشده و تابعی از یک شاخص اقتصادی مانند تورم می‌باشد. مثلاً، در قرارداد مربوط به این اوراق نوشته می‌شود که بهره این قرضه برابر است با نرخ تورم اعلام‌شده توسط بانک مرکزی به‌علاوه ٥%. درآمد پولی این‌گونه اوراق قرضه متغیر است، ولی درآمد واقعی‌شان (تعدیل‌شده به شاخص قیمت‌ها) ثابت است (نرخ بازده واقعی در مثال فوق ٥% خواهد بود).
• حق خرید سهم (warrants): اوراق بهاداری است که شرکت منتشر می‌کند و به دارنده آن اختیار می‌دهد ظرف مدت معین، مقدار معینی از سهام شرکت را به قیمت از پیش تعیین‌شده ابتیاع کند. به دارنده اختیار خرید سهم سود و بهره تعلق نمی‌گیرد. با این همه، سرمایه‌گذاران حاضرندبابت آن‌ها پول بپردازند؛ این به‌خاطر چشم‌انداز رشد شرکت و افزایش قیمت سهام است که مالاً باعث سوددهی این اوراق می‌شود.

معمولاً برای حفظ منافع دارنده این حق شروطی را می‌گذارند، مثلاً، اگر شرکتی به تجزیه سهم (stock split) دست بزند. و یا سهام جایزه منتشر کند، به نسبت درصد تجزیه سهم و سهام جایزه، تعداد حق خرید سهم نیز افزایش می‌یابد و قیمت از پیش تعیین‌شده نیز کاهش می‌یابد. برای مثال، اگر شرکتی ارزش رسمی سام خود را به نصف تقلیل دهد (تجزیه سهم)، یعنی به‌عبارتی تعداد سهام خود را ١٠٠% افزایش دهد، می‌باید تعداد حق خرید سهام شرکت را دو برابر کند، و در عوض قیمت از پیش تعیین‌شده آن را هم به نصف تقلیل دهد.

• اختیار خرید سهم (Call option): این اختیار معمولاً توسط نهادهای مالی منتشر می‌شود، و اشخاص با خرید آن، اختیار خرید سهام موردنظر را به‌دست می‌آورند. در این روش سرمایه‌گذاری، سه گروه شرکت می‌کنند:

1. واگذارنده اختیار (seller of the option یا option writer): که در مقابل دریافت مبلغی اختیار خرید سهم را به دیگری واگذار می‌کند.
2. به‌دست آورنده اختیار (buyer of the option): که مبلغی به فروشنده اختیار خرید سهم در مقابل دریافت این حق می‌پردازد.
3. کارگزاران اوراق بهادار: این گروه خریداران و فروشندگان اختیار خرید سهام را یافته و معامله‌های بین آن‌ها را جوش می‌دهند. این گروه در مقابل دریافت کمیسیون خدمات خود را انجام می‌دهند.

در قراردادهای اختیار خرید سهم چند مورد مشخص می‌شود:

١) نام شخصی که اختیار خرید سهم را منتشر می‌کند.

٢) تعداد سهمی که اختیار خرید آن واگذار می‌شود.

٣) مهلت استفاده از اختیار خرید که معمولاً حداقل ٣ ماه و حداکثر ٩ ماه است.

٤) مشخص‌کردن قیمتی که با داشتن برگه اختیار خرید، می‌توان سهم مورد نظر را خرید.

اگر قیمت در آینده بالا برود، به‌دست آورنده اختیار خرید سهم سود می‌برد و فروشنده ضرر می‌کند. ولی اگر قیمت پایین بیاید، به‌دست آورنده حق اختیار سهم، به‌دلیل عدم استفاه از این اختیار برابر قیمتی که به واگذارکننده اختیار خرید سهم پرداخته (حق شرط یا قیمت اختیار option price) زیان می‌کند. واگذارنده اختیار به میزان بهای دریافتی بابت حق اختیار خرید سهم درآمد دارد.

فرض کنید قراردادی بدین‌شکل منعقد می‌شود:

آقای الف اختیار خرید ١٠٠ سهم از کارخانه پارس سهام و اوراق قرضه الکتریک را به آقای ب واگذار می‌کند. مهلت تعیین‌شده استفاده از اختیار خرید این سهام ٩ ماه و قیمت تعیین‌شده خرید هر سهم شرکت پارس الکتریک ٠٠٠ر١٠ ریال می‌باشد. ضمناً حق شرط خرید ١٠٠ سهم مزبور به ازای هر سهم ٠٠٠ر١ ریال تعیین می‌شود. در حال حاضر، قیمت بازار سهام مزبور ٠٠٠ر١٠ ریال برای هر سهم می‌باشد.

سؤال: با توجه به شرایط بالا، آیا بهتر است آقای ب به خرید اختیار خرید سهم اقدام کرده، و یا مستقیماً اصل سهم شرکت پارس الکتریک را ابتیاع کند؟ فرض کنید بودجه آقای ب ٠٠٠ر١٠٠ ریال باشد و قیمت نیز در طی دوره ٩ ماهه مورد نظر به ٠٠٠ر١٥ ریال ترقی کند.

حالت اول: دریافت اختیار خرید سهام

تعداد اختیار خریدی که می‌تواند از الف بخرد ١٠٠ = ٠٠٠ر١ ÷ ٠٠٠ر١٠٠

ارزش اختیار خرید بعداز فزایش قیمت ٠٠٠ر٥ = ٠٠٠ر١٠ - ٠٠٠ر١٥

درآمد آقای ب پس‌از افزایش قیمت ٠٠٠ر٥٠٠ = ٠٠٠ر٥ × ١٠٠

سود خالص ریال ٠٠٠ر٤٠٠ = ٠٠٠ر١٠٠ - ٠٠٠ر٥٠٠

حالت دوم: خریداری اصل سهم

تعداد سهامی که ب می‌تواند بخرد ١٠ = ٠٠٠ر١٠ - ٠٠٠ر١٠٠

بهای سهام پس‌از افزایش قیمت سهم ٠٠٠ر١٥٠ = ٠٠٠ر١٥ × ١٠

سود خالص ٠٠٠ر٥٠ = ٠٠٠ر١٠٠ - ٠٠٠ر١٥٠

این مثال ارزش اختیار خرید سهم را از دیدگاه خریدار نشان می‌دهد. اختیار خرید باعث می‌شود که درصد بازدهی سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کند. به‌عبارت دیگر، با خرید اختیار خرید سهم، اهرمی به‌دست می‌آوریم که در صورت افزایش قیمت، ثروت سرمایه‌گذار به یک‌باره افزایش می‌یابد. این تنها یک روی سکه است؛ روی دیگر سکه مسأله خطر است، چرا که قیمت سهام در آینده نامعلوم و متغیر است، همیشه امکان می‌رود که سهام طبق پیش‌بینی افزایش قیمت نداشته باشد.

مثلاً فرض کنی در مثال بالا قیمت سهم مزبور طی ٩ ماه آتی ثابت بماند.

حالت اول: دریافت اختیار خرید سهم

قیمت تعیین‌شده از قبل - قیمت سهم در پایان ٩ ماه = ارزش اتیار خرید

ارزش اختیار خرید در پایان ٩ ماه ٠ = ٠٠٠ر١٠ - ٠٠٠ر١٠ = (٠٠٠ر١٠٠) = ٠ - ٠٠٠ر١٠٠ = زیان حاصل

حالت دوم: خرید اصل سهم و بهای خرید سهم ریال ٠٠٠ر١٠٠ = ٠٠٠ر١٠ × ١٠

سود خالص ٠ = ٠٠٠ر١٠٠ - ٠٠٠ر١٠٠

با مثال‌های بالا روشن می‌شود که سرمایه‌گذاری روی «اختیار خرید سهم» از طرفی بازدهی بالاتری نسبت به خرید سهم داشته، و از جانب دیگر خطر بیشتری نیز دارد.

هم‌اکنون در بورس‌های معتبر جهان، اختیار خرید سهام به‌عنوان اوراق بهادار قابل خرید و فروش معامله می‌شود. گاهی خود بورس برای بعضی از سهام شرکت‌های بخصوص که حجم زیادی از معامله‌ها را تشکیل می‌دهد، امکان معامله option را فراهم می‌آورد. چگونگی ارزشیابی این «اختیار خرید سهام» در مثال زیر توضیح داده می‌شود.

فرض کنید بورس نیویورک برروی سهم شرکت آی.بی.ام. (IBM) امکان معامله سه نوع اختیار خرید سهم را که سررسیدهای آن‌ها به فاصله سه ماه از هم قرار دارد و سه قیمت متفاوت نیز دارد، به‌وجود آورد. جدول «اختیار خرید سهم» برای سهام شرکت آی.بی.ام. در زیر آمده است:

با مشاهده جدول بالا نتایج زیرا را می‌توان گرفت:

١) حق شرط با محدوده زمان اختیار خرید رابطه مستقیم دارد. یعنی، هرچه فاصله زمانی بیشتر باشد، چون امکان استفاده از فرصت‌های بیشتر افزایش قیمت، بالا می‌رود، حق شرط هم گران‌تر می‌شود.

٢) هرچه سهم تعیین‌شده در ورقه اختیار بالاتر باشد، حق شرط ارزان‌تر خواهد بود (وجود رابطه معکوس).

سؤال اصلی این است که کدام‌یک از اختیارهای بالا بازده بالاتری دارد؟ برای پاسخ فرض کنید قیمت روز سهام شرکت آی.بی.ام. به ٧٥ دلار باری هر سهم برسد. با تشکیل جدول بازدهی اختیارهای مختلف سهام آی.بی.ام. خواهیم دید که نسبت بازدهی (سود خالص/حق شرط) برای قیمت‌های بالاتر از پیش تعیین‌شده سهام و زمان‌های زودتر بیشتر است.

(ژانویه)

(ژانویه)

(ژانویه)

این نتیجه منطقی به‌نظر می‌آید، چرا که بازده بیشتر، خطر بیشتری نیز به همراه دارد. سؤال دیگر آن است چنان‌چه قیمت تعیین‌شده سهام در اختیارها بالاتر از قیمت روز سهام در بازار باشد، آیا سرمایه‌گذار وجوه خود را به سرمایه‌گذار روی این ورقه‌های اختیار اختصاص می‌دهد؟

جواب مثبت است و به انتظارات و پیش‌بینی‌های سرمایه‌گذار در مورد چگونگی افزایش قیمت سهام موردنظر در آینده برمی‌گردد. به‌عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری روی این‌گونه اختیار خریدها به شخص سرمایه‌گذار و درجه خطرپذیری او مربوط است.

٢) اختیار فروش سهام (put options): نوع دیگری از اختیارها می‌باشد که به خریدار حق می‌دهد سهام خود را به قیمت از پیش تعیین‌شده‌ای، ظرف مدت معین، به‌فروش رساند. خریدار این حق چنان‌چه قیمت بازار تنزل کند، سود خواهد برد. اختیار فروش سهام طبعاً در مواقعی خریداری می‌شود که سرمایه‌گذار پیش‌بینی کند قیمت سهام تنزل خواهد کرد. سرمایه‌گذاران محافظه کار باخرید این حق خطر کاهش قیمت سهامت خود را کاهش می‌دهند. به‌طور کلی، عملکرد اختیار فروش سهام از بین بردن حداقل کردن خطر اوراق بهادار می‌باشد. وجود این برگه‌های اختیار امکان دستیابی به طیف وسیعی از توازی یا بده ـ بستان trade-off خطر ـ بازده را برای سرمایه‌گذار فراهم می‌آورد.

در مواقعی که ارزش سهم در معرض نوسان‌های شدید است، سرمایه‌گذار می‌تواند با سمایه‌گذاریبرروی هر دو نوع اختیار خرید و فروش سهام، امکان زیان عمده را از بین ببرد. البته، باید توجه کرد که این اوراق فقط در مواقعی که با نوسان‌های شدید قیمت روبرو هستیم، باید به‌کار گرفته شود. قراردادهایی که تلفیقی از اختیار خرید و فروش را فراهم می‌آورند، در کشورهای صنعتی غربی مورد استفاده‌اند که Straddle نامیده می‌شوند.

قراردادهای آتی (future contract): در این نوع قرارداد خریدار و فروشنده توافق می‌کنند مقدار معینی از کالای مشخصی را ا کیفیت استاندارد، قیمت معلوم و در زمان مورد نظر و در مکان مشخص معامله کنند. از این قرارددها معمولاً برای فروش کالاهایی مانند فلزات، نفت، گندم و غیره استفاده می‌شود.

یکی از گروه‌هایی که بدین‌قراردادها توس می‌جویند، زارعین‌اند که برای اطمینان‌خاطر از قیم مشخص در آینده و امکان‌پذیر شدن پرداخت هزینه‌های انجام‌شده، این عمل را انجام می‌دهند. به‌طور کلی، این قراردادها به‌ندرت منجربه تحویل کالا و انجام واقعی معامله می‌شود، بلکه طرفین با روش و خرید چنین اوراق بهاداری، سود و زیان نوسان‌های قیمت خودشان را پرداخته یا می‌گیرند. در نتیجه، این قراردادها هم وسیله‌ای برای کاهش خطر است، هرچند که امکان سفته‌بازی را نیز فراهم می‌آورد.

به‌طور کلی در مورد بازار کالاهای اساسی (commodity)، دو نوع بازار داریم: یکی بازار تحویلی آتی (future market) و یگری بازار تحویل آنی (spot market). در آن دو بازار، بین قیمت‌ها رابطه‌ای منطقی وجود دارد. چگونگی این رابطه به هزینه نگهداریکالا تا زمان تحویل از طرفی، و هزینه راکد ماندن پول (هزینه بهره) از طرف دیگر مربوط است. هرچه هزینه نگهداری کالا بالاتر و هزینه بهره پول بیشتر باشد، تفاوت قیمت آتی و آنی بیشتر خواهد شد. البته، در مورد کالاهای فصلی این امکان وجود دارد که قیمت آتی پایین‌تر از قیمت آنی باشد.

خواننده توجه دارد که در این نوشته به بازار آتی ارز و طلا و نیز بازار اختیار خرید و فروش ارز و طلا نپرداختیم. این غفلت نباید بر این تصور دامن زند که بازارهای یادشده کوچک‌اند. معامله‌های آتی ارز و طلا و نیز معامله‌های اختیار خرید و فروش ارز و طلا حجم بالایی از معامله‌ها در بازارهای مالی جهان را تشکیل می‌دهد.

انواع اوراق بهادار در بازار بورس کدام است؟

همان طور که می‌دانید اسکناس‌ها دارای ارزش هستند و مردم از آن‌ها در مبادلات خود استفاده می‌کنند. در بازارهای مالی، اسناد کاغذی دیگری به نام اوراق بهادار وجود دارند که آن‌ها نیز ارزشمند هستند و قابلیت معامله دارند که به آن‌ها اوراق بهادار می‌گویند. اوراق بهادار یا Securities یک ابزار مالی دارای ارزش پولی است که قابلیت تبدیل شدن به پول نقد را دارد و فرد دارنده اوراق بهادار، دارای حق و حقوق مشخصی است.

اوراق بهادار به عنوان یکی از دارایی‌های غیر مشهود شناخته می‌شود. دارایی‌های غیر مشهود یعنی دارایی‌هایی که برخلاف ماشین و خانه قابل مشاهده نیستند. شناخت انواع اوراق بهادار به ما کمک می‌کند تا برنامه مشخص‌تری برای سرمایه خود داشته باشیم. در این نوشتار در خصوص انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه خواهیم خواند.

چند مدل اوراق بهادار در بازار وجود دارد؟

اوراق بهادار می‌تواند نشان‌دهنده مالکیت در یک شرکت سهامی عام و یا رابطه طلبکاری با یک شرکت باشد. اوراق بهادار به صورت کلی به سه محور اوراق سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه تقسیم می‌شود.

• اوراق سهام Equity Securities: نشان‌دهنده منافع مالکیتی سهامداران در یک نهاد یا شرکت و تعاونی است که به شکل سهام سرمایه تحقق پیدا می‌کند؛ به عبارت ساده‌تر، ورقه سهم نشان دهنده میزان مالکیت شخص در آن نهاد است. هر فرد به میزان سهامی که دارد، سهامدار شرکت محسوب می‌شود. سهام عادی، سهام ممتاز و سهام جایزه از انواع اوراق سهام به حساب می‌آیند.
• اوراق بدهی Debt Securities: اوراق بهادار بدهی نشان دهنده این موضوع است که صادرکننده این اوراق وام گرفته و باید آن را بازپرداخت کند. هدف از انتشار اوراق بدهی در بازار، تأمین نقدینگی برای بنگاه‌های اقتصادی است. نهادهای مالی با انتشار اوراق بدهی، منابع مالی مورد نیاز خود را جمع‌آوری کرده و در سررسیدهای مشخص، بدهی خود را بازپرداخت می‌نمایند. در این نوع اوراق، تاریخ، نرخ بهره و تاریخ سررسید یا تمدید تعیین شده است.
• اوراق مشتقه Derivative Securities: اوراق مشتقه از این رو مشتقه خوانده می‌شود که ارزش آن‌ها از برخی کالاها یا دارایی‌های پایه مشتق شده است. به عبارت دیگر، این اوراق به تنهایی ارزشی ندارند بلکه دارایی پایه آن‌ها دارای ارزش است.

اوراق سهام چه اوراقی است؟

با خریدن اوراق سهام، سهامدار یک شرکت شده و در سود و زیان و مسائل یک شرکت شریک خواهد شد.

اوراق سهام عادی: سهام عادی متداول‌ترین نوع اوراق قابل معامله در بازار بورس هستند. ارزش اسمی این اوراق در بازار بورس ایران، 1000 ریال است. پس از انتشار این اوراق در بازار ثانویه و انجام معاملات بر روی آن‌ها، عرضه و تقاضای بازار، قیمت اوراق را تعیین می‌کند. دارندگان اوراق بهادار عادی به صورت معمول سود اوراق بهادار خود را دریافت کرده و به هنگام فروش اوراق بهادار از مابه‌التفاوت قیمت خرید و قیمت روز سهام سود می‌کنند.

اوراق سهام ممتاز: اوراق ممتاز از لحاظ فنی در دسته‌بندی سهام قرار می‌گیرد. دارندگان این اوراق از دارندگان اوراق سهام عادی، از مزایای بیشتری مانند اولویت بالاتر در دریافت سود نقدی، دریافت سود ثابت و دریافت حق و حقوق زودتر از همه در هنگام انحلال شرکت، برخوردارند.

اوراق سهام جایزه: هنگامی که شرکتی سرمایه شرکت را افزایش می‌دهد می‌تواند از سهام جایزه برای افزایش سرمایه خود استفاده کند. این شرکت‌ها به میزان افزایش سرمایه به سهامداران خود سهام جایزه می‌دهند.

اوراق بدهی، اوراقی بر محور تعهد

اوراق بدهی به دو بخش اوراق بدهی دولتی و اوراق بدهی شرکتی تقسیم می‌شود که با توجه به نام آن‌ها دولت یا یک شرکت می‌تواند ناشر اوراق باشد. هر کدام از این اوراق شرایط خاص مانند سررسید اوراق، نرخ بهره و ریسک متفاوتی دارند

اوراق بدهی از آنجا برای سرمایه‌گذاران جذاب است که شرکت‌ها متعهد می‌شوند سود پولی را که از سرمایه‌گذاران قرض گرفته‌اند بعد از مدت مشخصی به آن‌ها پرداخت کنند.

برخی از انواع اوراق بدهی شامل اوراق قرضه، اوراق مشارکت و اوراق قرضه اسلامی می‌شود که در ادامه به طور جزئی به تعریف هر کدام از این اوراق می‌پردازیم.

اوراق قرضه: با خرید این اوراق پول خود را به فروشنده اوراق قرض می‌دهیم. فروشنده هم تضمین می‌کند در مدتی مشخص سود مشخصی را علاوه بر اصل پول بپردازد. با توجه به این تعریف این اوراق در بازارهای مالی اسلامی به این شکل وجود ندارد ولی جایگزین‌هایی براساس قوانین شریعت برای آن به وجود آمده است.

اوراق مشارکت: نهادهای دولتی و شرکت‌ها به منظور تأمین مالی برای طرح‌های توسعه یا پروژه‌های خود، این اوراق را در بازار عرضه کرده و سرمایه‌گذاران نیز نسبت به خرید آن‌ها اقدام می‌کنند.

اوراق قرضه اسلامی یا صکوک: همان طور که در بخش اوراق بدهی توضیح دادیم، دریافت سود یا بهره در دین اسلام، ربا محسوب می‌شود. به همین دلیل اوراق قرضه اسلامی یا صکوک ایجاد شده است تا با داشتن نرخ‌های بهره ثابت یا شناور، ربوی بودن اوراق قرضه را بر طرف نماید.

می‌توانید مقاله « اوراق بدهی چیست؟ » را نیز مطالعه کنید.

آشنایی با قراردادهای موجود در اوراق بهادار مشتقه

در قراردادهای مالی مبتنی بر اوراق بهادار مشتقه، دارایی پایه می‌تواند دارایی‌های مالی مانند سهام یا سایر اوراق بهادار، و یا کالای فیزیکی مانند طلا و زعفران باشد. اوراق بهادار مشتقه شامل قرارداد سلف، قرارداد آتی، قرارداد اختیار معامله و قراردادهای معاوضه می‌شود.

• قرارداد اختیار معامله: در این قرارداد، به فروشنده یا خریدار اختیارات خاصی داده می‌شود که بسته به نوع معامله می‌تواند متفاوت باشد. برای نمونه، در قرارداد اختیار خرید، خریدار اختیار خرید قرارداد براساس شرایط ذکر شده را دارد و فروشنده هم متعهد به اجرای قرارداد است.
• قرارداد آتی: در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده متعهد می‌شوند، کالای پایه قرارداد را در آینده با قیمت و میزان مشخص معامله کنند. این نوع قراردادها بیشتر در بازار بورس کالا وجود دارد.
• قرارداد سلف: در معاملات سلف، خریدار مبلغ خرید را در ابتدا پرداخت کرده ولی فروشنده ارزش یا کالا، آن را در آینده تحویل می‌دهد.
• قراردادهای معاوضه: در این نوع قراردادها، معامله یک دارایی و تعهد با دارایی یا تعهدی دیگر مورد توجه خواهد بود. البته این قرارداد در بازارهای مالی خیلی رسمی نیست و بیشتر در بازارهای خارج از بورس و غیررسمی مورد معامله قرار می‌گیرد.

برای مطالعه جزئیات بیشتر می‌توانید به مقاله « بازار مشتقه چیست؟ » مراجعه کنید.

اوراق بهادار ترکیبی چیست؟

نوع دیگری از اوراق بهادار نیز وجود دارد که با نام اوراق بهادار ترکیبی یا Hybrid Securities شناخته می‌شود و ترکیبی از اوراق سهام و اوراق بدهی با یکدیگر است. این اوراق به صورت همزمان برخی از مشخصه‌های اوراق سهام و اوراق بدهی را دارا است و شامل سه دسته گواهی سهام، اوراق قابل تبدیل و سهام ممتاز می‌شود.

1. گواهی سهام: گواهی سهام اختیاری است که شرکت به سهامداران خود برای خرید سهام در بازه زمانی مشخص و با قیمت مشخص را می‌دهد.
2. اوراق قابل تبدیل: اوراق قابل تبدیل، اوراق قرضه‌ای است که امکان تبدیل شده به سهام عادی شرکت صادرکننده را دارا است.
3. سهام ممتاز: در سهام ممتاز اولویت دریافت پرداخت بهره، سود یا بازده سهام برای سهامداران وجود دارد. سهام ممتاز ابزاری محبوب برای سرمایه‌دارانی است که به دنبال کسب درآمد هستند. سهام ممتاز به نوعی اوراق با درآمد ثابت خوانده می‌شود.

کلام آخر

ورود و فعالیت در بازار بورس در عین حالی که می‌تواند بسیار جذاب باشد، پیچیده نیز است. برای یک سرمایه‌گذاری موفق علاوه بر داشتن سرمایه، دانش کافی نیز لازم است. کمک گرفتن از نهادهای معتبری همچون کارگزاری بانک مسکن در انجام معاملات، کسب آموزش و اطلاعات، دریافت اخبار و بهره‌مندی از خدمات می‌تواند یکی از قدم‌های موفقیت در بازار بورس باشد.

انتشار اوراق قرضه قابل تعویض با سهام و قابل تعویض به سهام

نکاتی در مورد انتشار اوراق قرضه قابل تعویض با سهام و قابل تعویض به سهام

وسسه حقوقی ثبت کریم خان به ذکر اطلاعاتی در خصوص نکات مهم راجع به انتشار اوراق قرضه قابل تعویض با سهام و قابل تعویض به سهام می پردازد.اقداماتی را که می بایست پیش یا پس از انتشار اوراق قرضه قابل تعویض با سهام صورت پذیرد،می توان به ترتیب زیر خلاصه نمود.

مجمع عمومی فوق العاده شرکت سهامی عام،می بایست مجوز انتشار اوراق قرضه با سهام صورت گیرد می توان به ترتیب زیر خلاصه نمود:

1. مجمع عمومی فوق العاده شرکت سهامی عام،لازم است مجوز انتشار اوراق قرضه قابل تعویض با سهام را به شرکت بدهد.مجوز یاد شده الزامی می باشد حتی اگر انتشار اوراق قرضه در اساسنامه مقرر گشته باشد.
2. مجمع عمومی فوق العاده ذکرشده،همزمان با مجوز انتشار اوراق قرضه می بایست افزایش سرمایه شرکت را لااقل معادل با مبلغ قرضه،مصوب نماید.
3. پیش از صادر نمودن اوراق قرضه،می بایست یک یا چندین بانک یا موسسه مالی با اعتبار،افزایش سرمایه یاد شده را پذیره نویسی نمایند به این معنا که سرمایه اضافه شده را تامین نموده و متعهد شوند که آن را در اختیار شرکت بگذارند.
4. میان سازمان و بانک یا موسسه مالی پذیره نویس،لازم است قراردادی در موضوع این نوع پذیره نویسی و شرایط آن و تعهد پذیره نویس دال بر واگذاری سهام مرتبط با صاحبان اوراق قرضه و دیگر شرایط انعقاد یابد.
5. قرارداد یاد شده می بایست توسط مجمع عمومی فوق العاده ذکر شده در بالا،به تصویب رسد.
6. تصمیم در رابطه با فروختن اوراق قرضه و شرایط صادر نمودن و نشر آن می بایست به همراه طرح اطلاعیه انتشار اوراق قرضه،به صورت کتبی به مرجع ثبت شرکت اعلام گردد تا مرجع یاد شده مفاد تصمیم را ثبت نموده و خلاصه آن را ضمن طرح اطلاعیه ذکر شده،در روزنامه رسمی آگهی نماید.
7. بعد از آگهی یاد شده،شرکت،همراه صدور و مهیا نمودن اوراق قرضه،می بایست تصمیم مرجع عمومی فوق العاده و اطلاعیه انتشار اوراق قرضه قابل تعویض با سهام را با ذکر شماره و تاریخ “روزنامه رسمی”که آگهی بالا در آن به چاپ رسیده است در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی مرتبط با شرکت در آن انتشار می یابد آگهی کند.
8. شرکت می بایست به مقدار سرمایه اضافه شده ای که به وسیله بانک یا موسسه مالی پذیره نویسی صورت گرفته است،سهام صادر نماید.این سهام می بایست بانام باشد و به نام بانک یا موسسه پذیره نویس،صادر گردد.
9. سهام یاد شده از آنجایی که تا سپری شدن مهلت یا مهلت های اوراق قرضه،وثیقه تعهد پذیره نویسان در مقابل صاحبان اوراق قرضه قابل تعویض،جهت تعویض اوراق ذکر شده با آن ها است،بنابراین لازم است نزد شرکت محفوظ بمانند.
10. از آنجایی که سهام یاد شده تا سپری شدن مهلت یا مهلت های اوراق قرضه،تنها به صاحبان این اوراق قابل انتقال است،بنابراین نقل و انتقال آن ها نباید در دفاتر شرکت به ثبت برسد.هر نوع نقل و انتقال مرتبط با آن ها،از نظر شرکت اعتبار نخواهد داشت.
11. در صورت تقاضای صاحب ورقه قرضه،در سررسید یا هر زمان پیش از سررسید آن،شرکت می بایست با دریافت ورقه قرضه،برابر با طلب وی،از سهام یاد شده به او ارائه و آن را در دفاتر خود به اسم وی به ثبت رساند.نقل و انتقال این نوع سهام در دفاتر شرکت به ثبت خواهد رسید.
12. شرکت می بایست بعد از سپری شدن مهلت یا مهلت های اوراق قرضه،سهامی را که تعویض نشده در اختیار بانک یا موسسه مالی پذیره نویس بگذارد.بانک یا موسسه یاد شده قادر است به عنوان دارنده سهم،صاحب سهام شرکت باقی بماند یا آن ها را به فروش برساند.نقل و انتقال این نوع سهام دارای قابلیت ثبت در دفاتر شرکت می باشد.

ثبت کریمخان اقداماتی را که می بایست پیش یا پس از انتشار اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام،صورت پذیرد به صورت خلاصه به شرح زیر مرتب نموده است:

• مجمع عمومی فوق العاده شرکت سهامی عام،می بایست مجوز انتشار اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام را به شرکت اعطاء نماید.مجوز یاد شده،الزامی می باشد حتی اگر انتشار اوراق قرضه را اساسنامه مقرر نموده باشد.
• مجمع عمومی فوق العاده غیر از مجوز یاد شده،می بایست مجوز افزایش سرمایه را به هیات مدیره اعطاء نماید.(اما تاکنون میزان مبلغی که به سرمایه اضافه خواهد شد معلوم نبوده و در آینده مشخص خواهد گشت).
• تصمیم در خصوص فروختن اوراق قرضه و شرایط و صدور و نشر آن می بایست به همراه طرح اطلاعیه انتشار اوراق قرضه،به مرجع ثبت شرکت ها اعلام گردد تا مرجع یاد شده،مفاد تصمیم را ثبت و خلاصه آن را ضمن طرح اطلاعیه ذکر شده،در “روزنامه رسمی” آگهی کند.
• بعد از آگهی روزنامه رسمی،شرکت،به همراه صدور و فراهم آوردن اوراق قرضه،می بایست تصمیم مجمع عمومی فوق العاده و اطلاعیه انتشار اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام را،با ذکر تاریخ و شماره” روزنامه رسمی” که آگهی بالا در آن مندرج گشته است در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی مذکور به شرکت در آن مندرج می گردد انتشار یابد.
• شرکت می بایست در مهلت یا مهلت های مقرر گشته،در صورت تقاضای صاحبان اوراق قرضه،اصل و سود مرتبط با ورقه قرضه را به آن ها تأدیه نماید.
• هیات مدیره،طبق تصمیم مجمع یاد شده،می بایست در پایان موعد تعیین شده،برابر مبلغ بازپرداخت نشده اوراق قرضه ای که به منظور تبدیل به سهام ارائه گشته است،سرمایه شرکت را بیافزاید و آن را در مرجع ثبت شرکت ها ثبت نماید.
• هیات مدیره می بایست بعد از به ثبت رساندن افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکت،برابر سرمایه اضافه شده،سهام جدید صادر نموده و در صورت تقاضای صاحبان اوراق قرضه،برابر بازپرداخت نشده اوراقی که به شرکت ارائه می نمایند به آن ها سهم یا سهام اعطاء نماید.

موسسه حقوقی ثبت کریم خان آماده ارائه خدماتی در زمینه های انتشار اوراق قرضه قابل تعویض با سهام و قابل تعویض به سهام ، استعلام نام شرکت ، الزامات تغییرات اساسنامه ی شرکت ، انتخاب نام برتر برای شرکت ، تغییر آدرس شرکت ثبت شده ، ثبت شرکت های بیمه و مراحل ثبت شرکت هلدینگ و مدارک مورد نیاز برای ثبت آن برای شما عزیزان است. در صورت نیاز با شماره ۰۲۱۸۷۱۴۶ تماس حاصل فرمایید.

ارسال دیدگاه لغو پاسخ

راهنمای ثبت شرکت

ثبت برند جک پمپی

Rate this post ثبت برند جک پمپی مقاله ای که در حال مطالعه آن هستید به تمام سوالات شما درباره ثبت برن.

ثبت برند رونیک

Rate this post ثبت برند رونیک در گذشته ثبت برند و لوگو اهمیت خاصی بین صنف ها و فعالیت ها و شغل ها ند.

ثبت برند لومیکو

Rate this post ثبت برند لومیکو امروزه از مهم ترین راه های افزایش درآمد از کسب و کار ها ، ثبت برند لو.

ثبت برند موتورتوبلار

Rate this post ثبت برند موتورتوبلار با توجه به نیاز امروزه مردم به داشتن آگاهی کافی نسبت به ثبت برند.

ثبت برند موتور برق

Rate سهام و اوراق قرضه this post ثبت برند موتور برق مشاورین مجرب ثبت کریمخان مقاله ذیل را تحت عنوان ثبت برند موتور برق.

محبوبترین مطالب

5/5 - (4 امتیاز) شرکت های با مسئولیت محدود عموما به شرکت های تجاری اطلاق می شود که متشکل از ۲ شریک ی.

4/5 - (6 امتیاز) اخذ کارت بازرگانی برای صادرات و واردات کالا برای تاجر الزامی بوده و تاجر اعم از شخص.

1.7/5 - (27 امتیاز) تعريف ثبت NGO و یا سازمانهای مردم نهاد ثبت NGO به معنای سازماني با شخصيت حقوقي م.

خلاصه درباره ما

سامانه تخصصی ثبت شرکت کریم خان که شامل کارشناسان مجرب در زمینه های ثبت شرکت با مسئولیت محدود ، ثبت شرکت سهامی عام ، ثبت شرکت سهامی خاص ، اخذ کارت بازرگانی ، ثبت برند ، ثبت اختراعات ، ثبت تغییرات شرکت و ثبت انحلال شرکت آماده ارائه انواع خدمات به مشتریان خواهد بود همچنین سامانه ثبت شرکت کریمخان ضمن ارائه مشاوره رایگان به مدیران محترم ، نهایت سعی خود را در راستای جلب رضایت آن ها نموده و تمامی خدمات ثبت شرکت در ایران را در کمترین زمان و به صورت آنلاین در اختیار مشتریان قرار می دهد.ثبت شرکت کریم خان در طی روند اخذ کلیه مجوزهای لازم برای یک شرکت مشتریان را همراهی نموده و در تمامی امور جهت به ثبت رسیدن شرکت و ثبت برند متقاضیان را یاری می نماید. جلب رضایت شما هدف ماست. جهت اخذ مشاوره رایگان از موسسه ثبت شرکت کریمخان با شماره 02187146 تماس حاصل فرمایید.

اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه یکی از انواع اوراق بهادار به شمار می‌رود و سندی است که طبق آن صادرکننده به خریدار یا سرمایه‌گذار بدهکار می‌شود. این اوراق در واقع مانند وام بانکی یکی از ابزارهای تامین مالی است که مطابق با آن، صادرکننده یا قرض‌گیرنده برای اجرای پروژه یا پروژه‌های جدیدش مبلغی را از خریداران اوراق دریافت می‌کند و در مقابل متعهد می‌شود این پول را با نرخ بهره‌ای مشخص طی بازه زمانی تعیین‌شده به خریداران اوراق پرداخت کند.

خوب است همین‌جا به این نکته اشاره کنیم که در ایران اوراق قرضه منتشر نمی‌شود و به جای آن شاهد انتشار انواع اوراق با درآمد ثابت (اوراق خزانه اسلامی یا اخزا، اوراق مشارکت، اوراق مرابحه، صکوک شرکتی و…) هستیم. آشنایی کلی با این اوراق می‌تواند برای درک بهتر انواع دیگر اوراق بهادار مفید باشد.

معرفی انواع اوراق قرضه

به‌طور کلی اوراق قرضه را می‌توانیم به ۳ دسته تقسیم کنیم؛

اوراق قرضه دولتی

اوراقی که دولت‌ها منتشر می‌کنند با این هدف که هزینه‌های مختلف‌شان (دستمزد کارکنان، هزینه مالی پروژه‌ها و…) را تامین کنند. از آنجا که دولت‌ها را می‌توان شرکت‌های بزرگی در نظر گرفت که قرار نیست ورشکسته شوند، اوراق قرضه دولتی از کم‌ریسک‌ترین انواع اوراق قرضه به حساب می‌آیند.

اوراق قرضه شهرداری‌

ممکن است شهرداری‌ها در مقاطعی بخواهند برای ساخت مدرسه، بیمارستان، فرودگاه، خیابان و غیره هزینه کنند و در نتیجه خرجشان بیشتر از درآمدهایشان باشد. در این حالت شهرداری‌ها می‌توانند اوراق قرضه منتشر کنند و در واقع از مردم وام بگیرند و هزینه‌هایشان را پوشش بدهند.

اوراق قرضه شرکتی

شرکت‌ها هم می‌توانند برای تامین سرمایه مورد نیازشان اوراق قرضه منتشر کنند. اوراق قرضه شرکت‌ها در مقایسه با اوراق قرضه دولتی ریسک بالاتری دارند و از آن طرف بهره بیشتری هم نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند. تنوع اوراق قرضه شرکتی بیشتر است و از این نظر هم برای سرمایه‌گذاران جذابیت دارد.

تفاوت اوراق قرضه با سهام چیست؟

مهم‌ترین تفاوت اوراق قرضه شرکتی با سهام معمولی شرکت‌ها در این است که سهامداران عادی یک شرکت در واقع مالکان آن شرکت هستند و برای انتخاب هیئت‌مدیره شرکت حق رای دارند. اما دارندگان اوراق قرضه شرکت، طلبکاران شرکت به شمار می‌آیند و در شرکت هیچ مالکیتی ندارند. شرکت تحت هر شرایطی (حتی اگر ورشکسته شود) موظف است بدهی خود به طلبکاران را برگرداند، اما هیچ تعهدی وجود ندارد که شرکت پولی به سهامدارانش بپردازد.

اگر شرکتی ورشکسته شود و مالکان آن تصمیم به انحلال شرکت بگیرند، دارایی‌های آن (زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و…) به فروش گذاشته می‌شود و مبلغ حاصل از فروش دارایی‌های شرکت اول از همه صرف تسویه حساب با طلبکاران (که دارندگان اوراق‌قرضه شرکت هم در این دسته قرار می‌گیرند) می‌شود و اگر بعد از این تسویه‌حساب‌ها پولی باقی نماند، چیزی هم به سهامداران نخواهد رسید.

آیا اوراق قرضه با اوراق مشارکت تفاوت دارد؟

هرچند اوراق قرضه و اوراق مشارکت در عمل شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند، اما از نظر فنی فرق می‌کنند. اوراق قرضی مبتنی بر بهره‌اند و از آنجا که بهره از نظر اسلام ربا محسوب می‌شود و حرام است، در اقتصادهای اسلامی از این ابزار مالی استفاده نمی‌شود. برای رفع این مشکل فقهی است که در اقتصادهای اسلامی به جای اوراق قرضه از اوراق مشارکت استفاده می‌شود.

مهم‌ترین تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت در این است که مبالغ حاصل از فروش اوراق مشارکت لزوما باید در طرح یا پروژه‌ای مشخص سرمایه‌گذاری شود، در صورتی که این محدودیت درمورد اوراق قرضه وجود ندارد. تفاوت دیگر در این است که نرخ سود اوراق قرضه می‌تواند از پیش تعیین شود، اما در اوراق مشارکت نرخ سود قطعی در پایان اجرای پروژه محاسبه و به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود. پرداخت سود دوره‌ای اوراق مشارکت هم به‌صورت علی‌الحساب است.

نکته: اوراق قرضه در بازارهای جهانی از نظر ریسک سرمایه‌گذاری رتبه‌بندی می‌شوند. اوراق‌قرضه دولتی معمولا کمترین ریسک و البته پایین‌ترین نرخ بهره را دارند. اوراق‌قرضه شرکت‌های خصوصی اغلب در مقایسه با اوراق‌قرضه دولتی نرخ بهره بالاتری دارند. هر چقدر هم ریسک شرکتی بالاتر باشد، نرخ بهره اوراق‌قرضه آن بالاتر می‌رود. سرمایه‌گذاران هم دقت دارند که چنین اوراقی که ریسک بالاتری دارند، احتمال نکول آن‌ها هم بیشتر است.

نکته‌های مربوط به خریدوفروش اوراق مشارکت

همان‌طور که گفتیم، یکی از انواع اوراق درآمد ثابت که در ایران منتشر می‌شود، اوراق مشارکت است. اوراق مشارکت در واقع از طرف نهادهای دولتی و غیردولتی کشور (دولت، شهرداری‌ها، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، موسسات عام‌المنفعه و شرکت‌های وابسته) و برای تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌های این نهادها منتشر می‌شود.

نکته یک: اوراق مشارکت معمولا از طریق بورس یا شعب بانک‌های منتخب عرضه می‌شود. بدیهی است که برای خرید اوراق مشارکتی که در بورس عرضه می‌شود باید کد بورسی داشته باشید، اما خریدوفروش اوراقی که از طریق شعب بانک عرضه می‌شوند باید به شعب بانک‌های عامل مراجعه کنید.

نکته ۲: اوراق مشارکت از نظر پرداخت سود به ۲ دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول اوراقی هستند که پرداخت سود دوره‌ای دارند و دسته دوم اوراقی هستند که پرداخت سود دوره‌ای ندارند و در تاریخ سررسید ارزش اسمی آن‌ها به دارندگان اوراق پرداخت می‌شود. منظور از ارزش اسمی هم مبلغی است که ناشر تعهد می‌کند در تاریخ سررسید به دارندگان اوراق پرداخت کند.

نکته ۳: این امکان وجود دارد که بعد از عرضه عمومی اوراق مشارکت، خریداران این اوراق در بازار ثانویه اقدام به خرید‌وفروش اوراق‌شان بکنند. سرمایه‌گذارانی که این نوع اوراق را در اولین روز عرضه خریداری می‌کنند، نرخ سودی که در نهایت دریافت خواهند کرد اصطلاحا نرخ سود اسمی نامیده می‌شود. ولی اگر سرمایه‌گذار بعدا و از طریق بازار ثانویه اقدام به خرید این اوراق کند، نرخ سودی که دریافت خواهد کرد نرخ سود تا تاریخ سررسید نامیده می‌شود.

صکوک چیست و چه فرقی با اوراق مشارکت دارد؟

صکوک یکی دیگر از انواع اوراق بهادار است که مانند اوراق مشارکت در اقتصادهای اسلامی کاربرد دارد. تفاوت اصلی صکوک و اوراق مشارکت در این است که اوراق مشارکت به پشتوانه یک پروژه فیزیکی منتشر می‌شود و مبالغ حاصل از فروش آن باید برای همان پروژه مصرف شود. اما ممکن است یک شرکت برای فعالیت‌های دیگری (خرید دارایی، تامین سرمایه در گردش و…) نیاز به تامین مالی داشته باشد که در این‌گونه موارد نمی‌شود از اوراق مشارکت استفاده کرد.

در چنین مواردی از صکوک استفاده می‌شود که این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را هم دارند. تفاوت صکوک و اوراق قرضه هم در این است که دارندگان صکوک مالک بخشی از دارایی‌های شرکت و منافع حاصل از آن هستند، در حالی که اوراق قرضه صرفا گواهی تعهد بدهی است (دارندگان اوراق‌قرضه مالک دارایی‌های شرکت به حساب نمی‌آیند).

چگونه اوراق مشارکت بخریم؟

اگر شما یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای باشید، بدون شک خودتان بهتر می‌دانید روی کدام اوراق و به چه شکلی سرمایه‌گذاری کنید. اما اگر حرفه‌تان سرمایه‌گذاری نیست و صرفا به دنبال گزینه‌های جایگزین سپرده بانکی می‌گردید، بهتر است سراغ صندوق‌های با درآمد ثابت بروید. بخش عمده دارایی‌های این صندوق‌ها در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود و گردانندگان این صندوق‌ها سعی می‌کنند روی اوراق مطمئنی که بهترین بازدهی را داشته باشد سرمایه‌گذاری کنند.

معمولا نرخ سود اوراق بهادار با درآمد ثابت بین ۳ تا ۶ درصد بالاتر از نرخ سود سپرده بانکی است و در نتیجه سودی که این صندوق‌ها می‌توانند به دارندگان واحدهایشان بپردازند بالاتر از سود سپرده‌های بانکی است. دلیل بالاتر بودن نرخ سود این اوراق ایجاد جذابیت برای خریداران است. پس با خرید واحدهای صندوق‌های با درآمد ثابت می‌توانید به‌صورت غیرمستقیم روی چنین اوراقی سرمایه‌گذاری کنید، بدون اینکه مستقیما درگیر خریدوفروش این اوراق شوید و وقت‌تان را صرف بررسی‌شان بکنید.