انواع صندوق ETF

عاطفه چوپان نویسنده میهمان

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) چیست؟ روش سرمایه گذاری در صندوق ETF

در مقاله انواع صندوق های سرمایه گذاری کدامند به تفصیل درباره این صحبت کردیم که استفاده از این صندوق‌ها یکی از بهترین گزینه‌های پیش روی سرمایه‌گذاران ایرانی است. حال، در این مقاله از سایت دکتر رضا درخشی می‌خواهیم بگوییم که کدام یکی از انواع صندوق‌های معاملاتی که شرح آن رفت، می‌تواند بهترین گزینه برای سرمایه گذاری باشد. در این مقاله به معرفی مفهوم ETF به زبان ساده می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم آیا صندوق ETF بخریم یا نه؟ با ما همراه باشید.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس یا ETF چیست؟

اگر در بازار بورس ایران به دنبال استفاده به‌جا و مناسب از سرمایه خود برای برخورداری از سود هستید، قطعا این سوال برای شما ایجاد شده که ETF چیست؟ صندوق سرمایه گذاری قابل معامله یا Exchange-Traded Funds (که ETF مخفف آن است) برای اولین بار حدودا در سال ۱۹۹۳ به بازارهای مالی از جمله انواع بازار بورس راه پیدا کرد. اولین صندوق ETF بیش از ۲۰ سال پیش با نام اسپایدر ( SPDR ) به بازار معرفی شد که به منظور پیروی از شاخص S&P500 طراحی شده بود.

صندوق های ETF از همان ابتدا رشد خوبی را تجربه کردند و توانستند محبوبیت زیادی به‌دست آورند. با گذشت زمان، شناخت این مدل از سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار بیشتر شد تا جایی که انواع صندوق ETF امروزه صندوق ETF به یکی از محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. اصلی‌ترین دلیل این اتفاق، به وجود آمدن امکان خریداری اوراق بهادار با تنوع بالا بدون نیاز به صرف سرمایه زیاد توسط سرمایه‌گذاران در این روش است و از دیگر مزایای ETF می‌توان به کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری اشاره کرد. البته در ادامه به بررسی کامل‌تر مزایا و معایب ETF خواهیم پرداخت.

صندوق ETF یک امکان برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس که به اختصار با نام ETF (ای تی اف) شناخته می‌شود یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری در بازار اوراق بهادار است که خود مجموعه‌ای از اوراق بهادار مانند سهام را شامل می‌شود (برای اطلاعات بیشتر درباره سهام، مقاله مزایای خرید سهام در بورس را مطالعه کنید). صندوق ETF اغلب تابع شاخص‌های معین بازار می‌باشد. ETF ‌ ها قادر هستند تا در بخش‌های مختلف صنعت اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و یا استراتژی‌های خاص خود را رقم بزنند. ETF از جوانب بسیاری به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک شباهت دارد. با این وجود در بازار بورس و معاملات می ‎ توان صندوق ETF را در طول روز درست مانند سهام عادی معامله کرد.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) در حقیقت سبدی با قابلیت خرید و فروش در بورس به شمار می‌آید که می‌تواند متشکل از اوراق بهادار مختلف مانند سهام، اوراق قرضه، کالاهای اقتصادی و یا ترکیب همه این‌ها باشد. داشتن سبد متنوع به مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و قابل معامله بودن همانند سهام، دو ویژگی جذاب ETF ها است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری در سهام و سرمایه‌گذاری مختلط، همه می‌توانند صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله نیز باشند.

نحوه عملکرد صندوق ETF

همان طور که احتمالا می‌دانید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در واقع پرتفویی از چندین مالی تشکیل می‌دهند و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا برای کاهش ریسک در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود بتوانند صاحب مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر دارایی‌های مختلف شوند. با خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، افراد می‌توانند در چندین دارایی به‌صورت همزمان اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.

وقتی می‌گوییم ETF چیست یعنی باید با سازوکار آن آشنا شویم. صندوق سرمایه گذاری قابل معامله نیز سازوکاری مشابه با صندوق‌های انواع صندوق ETF سرمایه‌گذاری مشترک دارد با این تفاوت که می‌توان واحد‌های آن را مانند سهام شرکت‌ها معامله کرد. برخی از این صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و قابل معامله می‌توانند دنباله‌روی یک بازار، یک صنعت یا یک کالای خاص باشند. برای مثال یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله طلا با تغییرات قیمت طلا در بازار نوسان می‌کند. روند یک صندوق سرمایه‌گذاری اوراق با قیمت بازار اوراق موجود در آن رابطه‌ای مستقیم دارد و یک صندوق سهامی روندی همچون بازار سهام طی می‌کند.

روش سرمایه گذاری در صندوق ETF

روند سرمایه گذاری در صندوق قابل معامله ETF چیست؟ ابتدا یک صندوق از سهام متنوع توسط تامین کننده، که اختیار صندوق دارایی‌های اساسی را دارا است، ایجاد می‌گردد. سپس سهام این صندوق برای فروش به سرمایه‌گذاران در نظر گرفته می‌شود. با این روش بخشی از صندوق قابل معامله در اختیار سهامداران قرار می‌گیرد؛ در صورتی که دارایی‌های اصلی این صندوق به‌صورت جداگانه به آن‌ها تعلق ندارد. با این حال سرمایه‌گذاران در ETF که در حال پیگیری شاخص سهام هستند می‌توانند سهام‌های تشکیل‌دهنده این شاخص را به‌صورت جداگانه برای خود خریداری کنند.

بنابراین روش سرمایه گذاری در صندوق ETF دارای ۳ مرحله است. اول اینکه ارائه دهنده ETF سبدی از دارایی‌ها از جمله سهام، اوراق قرضه، کالا یا ارز را ایجاد می‌کند که لازم است تا این سبد خرید را با یک نماد یکتا (مشابه نماد شرکت‌های فعال در بورس) مشخص ‌کند. در مرحله دوم، سرمایه‌گذاران می‌توانند مانند سهام یک شرکت، اقدام به خرید سهمی از آن سبد کنند. در مرحله آخر نیز خریداران و فروشندگان ETF ، درست مثل یک سهام عادی در طول روز به معامله آن‌ها می‌پردازند.

تفاوت صندوق ETF با سهام‌ها و صندوق مشترک

صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس با صندوق مشترک و سهام شباهت‌های بسیاری دارند. این صندوق‌ها روند کلی مشابهی را با سهام طی می‌کنند و از لحاظ ساختاری با صندوق‌های مشترک شباهت زیادی دارند. با این وجود تفاوت‌هایی بین صندوق ETF و سهام و همینطور بین صندوق قابل معامله و مشترک وجود دارد که این تفاوت‌ها را با هم مرور می‌کنیم.

تفاوت ETF با سهام‌ها

ETF ها به مانند سهام‌ها در بورس معامله می‌شوند و نمادهای یکتایی دارند که امکان پیگیری تغییر قیمت را به سهامداران خود می‌دهند. تفاوت سهام و ETF چیست؟ تفاوت در این است سهام فقط نشان‌دهنده یک شرکت است، اما ETF یک سبد دارایی را در بر می‌گیرد.

تفاوت صندوق مشترک و ETF چیست؟

بخش بزرگی از جذابیت ETF ها به داشتن هزینه کمتر نسبت به صندوق‌های مشترک بازمی‌گردد. این عامل باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری را برای وارد شدن به این نوع از معاملات از خود نشان دهند. یکی دیگر از مزایای ETF معافیت بالقوه مالیاتی است که برای سرمایه‌داران گزینه ایده‌آلی جلوه می‌کند. اصولا شاهد گردش مالی بیشتری در یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک در مقایسه با ETF هستیم. به خصوص آن‌هایی که در حال اداره شدن به طور فعال هستند و معاملات آن‌ها می‌تواند افزایش سرمایه را نتیجه دهد. به همین ترتیب زمانی که سرمایه‌گذاران اقدام به فروختن صندوق مشترک می‌کنند، مدیر با فروش اوراق بهادار امکان جمع کردن نقدینگی را دارد. در هر یک از حالات مختلف سرمایه‌گذاران با مالیات درگیر می‌شوند. این در حالی است که ETF از این مالیات معاف است.

با وجود این که صندوق‌های ETF امروزه رواج بیشتری دارند، اما همچنان تعداد صندوق‌های مشترک موجود به وضوح بیشتر است. این دو صندوق ساختارهای مدیریتی متفاوتی را شامل می‌شوند. مدیریت صندوق‌های مشترک به‌صورت فعال یا اکتیو صورت می‌پذیرد؛ اما شیوه مدیریت در صندوق‌های ETF به صورت منفعل یا پسیو است. روش سرمایه گذاری در صندوق ETF شباهت بسیاری به سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک دارد. اما تفاوت اصلی صندوق قابل معامله با صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر، امکان ایجاد نقدشوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار سهام است.

نقدشوندگی صندوق های ETF

ETF اقدام به حذف رکن ضامن نقدشوندگی کرده است و زمینه نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری ETF را در بازار رکن جدیدی به نام بازارگردان فراهم می‌کند. بازارگردان زمانی که عرضه‌کننده‌ای وجود نداشته باشد و یا خریداری تمایل به انجام معامله نداشته باشد دست به کار می‌شود و با خرید یا فروش واحدهای تقاضا شده یا عرضه شده، کار خود را انجام می‌دهد.

مزایا و معایب صندوق ETF چیست؟

شما با دانستن مزایا و معایب صندوق های قابل معامله می‌توانید عملکرد منطقی‌تر و مطمئن‌تری هنگام سرمایه‌گذاری داشته باشید. صندوق ETF نیز به مانند هر یک از روش‌های سرمایه‌گذاری و گردش پول، مزایا و معایبی را شامل می‌شود. برای موفقیت در سرمایه‌گذاری باید هر یک از خواص و ویژگی‌ها را شناخت و با بررسی جنبه‌های مختلف به انتخاب بهترین روش برای خود اقدام کرد.

مزایای صندوق ETF

با اینکه صندوق های قابل معامله همه‌گیری صندوق‌های کهنه‌تر را ندارند، اما با بیان مزایای ETF می‌توان سرمایه‌گذاران را برای تغییر جهت به سوی خود ترغیب کرد. وجود صندوق های ETF به طور چشمگیری به گرمای رقابت بین صندوق‌ها و همچنین سهامداران افزوده است. مزایای صندوق ETF عبارتند از:

۱. ETF را می‌توان در بازار بورس معامله کرد. به همین دلیل یکی از روش‌های بسیار ساده سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود

۲. هزینه کمتری را به دلیل داشتن واحدهای ارزان نسبت به صندوق‌های مشترک دارد

۳. بازده مشابهی را با وجود داشتن هزینه کمتر نسبت به بقیه صندوق‌ها دارد

۴. با وجود داشتن قابلیت بازگردانی، بستر لازم برای امکان افزایش نقدشوندگی واحدهای صندوق فراهم شده است

۵. سهام در آن ‎ ‌ها متنوع است. یعنی صندوق سرمایه گذاری قابل معامله این امکان را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذاران سهام صنایع مختلفی را در یک سبد جای دهند

۶. ETF در زمان و انرژی صرفه‌جویی می‌کند. چرا که برای خرید همه سهام‌های یک سبد خاص، پول و تلاش زیادی صرف می‌شود، اما فقط با کلیک بر روی یک دکمه می‌شود صندوق قابل معامله را به سبد خرید اضافه کرد

۷. قابلیت خرید و فروش آنلاین از مزیت‌های بدیهی و لازم ETF در دنیای دیجیتال امروز است که باعث استفاده بهینه و به روز بودن این نوع سرمایه‌گذاری می‌شود

۸. صندوق های قابل معامله دارای شفافیت بالایی هستند. هر فردی که به اینترنت دسترسی داشته باشد قادر خواهد بود تا تغییرات قیمت بر روی هر یک از ETF های خاص را در بورس مشاهده کند. علاوه بر این نکته باید گفت که منابع صندوق روز به روز برای عموم اطلاع‌رسانی می‌شود که این برخلاف سایر صندوق‌ها است که به صورت ماهانه و یا هر چند ماه یک بار اقدام به افشای این اطلاعات می‌کنند

۹. معاملات واحدهای صندوق ETF معافیت مالیاتی دارند که این خود از بارزترین مزایای ETF برای سهامداران خواهد بود

معایب صندوق ETF

صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله معایب زیادی ندارند و همین نکته می‌تواند به شما یادآوری کند که دلیل روند رو به رشد ETF چیست. اما به مانند هر روش دیگری نکاتی هست که باید به آن‌ها توجه لازم را داشت. در معامله واحد‌های ETF باید هزینه‌های معاملاتی آن را پرداخت کرد که این هزینه‌ها شامل هزینه کارمزد کارگزاری‌های آنلاین است. هرچند که این هزینه در معاملات سهام نیز وجود دارد.

مانند هر اوراق بهادار دیگری، قیمت واحد‌های صندوق های قابل معامله می‌تواند تحت تاثیر هیجان افراد تازه‌کار قرار گیرد و با توجه به نوسانات عرضه و تقاضای بازار دست‌خوش تغییرات بسیاری شود. البته که این مسائل در بازار بورس همواره وجود دارد و امری طبیعی به شمار می‌آید. یکی از محدودیت‌های صندوق ETF به دلیل معامله شدن مانند سهام این است که امکان دارد تا قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل به قیمت‌های متفاوت از NAV معامله شوند.

کاهش ریسک با سرمایه‌گذاری در ETF

ما در این مقاله سایت دکتر درخشی سعی کردیم تا پاسخ مناسبی به سوال ETF چیست برای شما عزیزان ارائه دهیم و شما را با صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس آشنا کنیم. همچنین روش سرمایه گذاری در صندوق ETF را برای شما توضیح دادیم. آنچه در مجموعه‌ این آگاهی‌ها بیشتر خودنمایی می‌کند این است که صندوق های قابل معامله با ترکیب اوراق بهادار، ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهند. بنابراین ETF یکی از آن گزینه‌هایی است که شما با بهره‌گیری روشمند، دقیق و آگاهانه از آن می‌توانید به عنوان یکی از روش‌های با ریسک پایین برای سرمایه‌گذاری در بورس ایران استفاده‌اش کنید. البته این شیوه بهره‌گیری نیازمند آموزش، کسب تجربه و مهم‌تر از هر چیزی، داشتن متخصصی باتجربه در کنار خود است و ما همگی این ارکان را در دوره آموزش مقدماتی بورس برای شما عزیزان گرد هم آورده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم حتما از این دوره دیدن کنید تا از مزایای ارزشمند آن بی‌بهره نمانید.

اگر سوالی درباره صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) دارید، در قسمت نظرات پایین صفحه مطرح کنید تا کارشناسان سایت دکتر درخشی پاسخگوی شما عزیزان باشند.

صندوق ETF دولتی چیست؟

صندوق ETF دولتی به یکی از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که امکان خرید و فروش آن به عنوان دارایی وجود دارد. در واقع این نوع از صندوق‌ها، همانند سهام عادی در بورس قابل خرید و فروش هستند. ETF مخفف کلمه Exchange-traded fund است و فرآیند آن به گونه‌ای است که با خرید هر واحد در این صندوق‌ها، دارایی شما سرمایه‌گذاری و برای کسب سود پس‌انداز می‌شود. در سال ۱۳۹۹، دولت به منظور اجرای عدالت اجتماعی در کشور، عرضه بخش قابل توجهی از سهام شرکت‌های معتبر و ارزشمند را در برنامه خود قرار داد تا این نوع از سهام‌ها در اختیار مردم قرار گیرد و مردم مدیریت آن‌ها را بر عهده بگیرند. در همین راستا، ETF دولتی ارائه شده در بورس تهران، ترکیبی از سهام دولت در سهم مربوط به سه بانک صادرات، تجارت و ملت و همچنین شرکت‌های بیمه البرز و بیمه اتکایی امین است که با نام “صندوق واسطه گری مالی یکم” به افراد حقیقی واگذار گردید. این واگذاری با همکاری معاونت اموربانکی، بیمه، شرکت‌های دولتی، وزارت امور اقتصاد و دارایی، سازمان بورس اوراق بهادار و سازمان خصوصی‌سازی صورت پذیرفته است.

صندوق های سرمایه‌گذاری ETF دولتی چه فوایدی دارند؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری واسطه‌های مالی هستند که منابع مالی اشخاص و شرکت‌ها را جمع‌آوری کرده و در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند. افرادی که سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری می‌کنند، همان مالکان یا سهامداران هستند. مبلغ حاصل از سرمایه‌گذاری این افراد امکان خرید اوراق بهاداری از قبیل سهام یا اوراق بدهی را برای صندوق‌ها فراهم می‌آورد. یک صندوق سرمایه‌گذاری از دو روش، سرمایه‌گذار را به سود می‌رساند:

از طرف دیگر واحدهای این صندوق‌ها در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و در طول ساعات و روزهایی که بازار باز است می‌توان اقدام به خرید و فروش یک یا چند واحد از سهام مربوط به صندوق کرد. همچنین مزیت معافیت مالیاتی بالقوه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها و به نوعی کم هزینه‌تر بودن از دیگر ویژگی‌های این مدل سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است. علاوه بر آن این صندوق‌ها می‌توانند ابزاری باشند که دولت را از بنگاهداری شرکت‌ها خارج کند.

مزایای طرح ETF دولتی

این طرح برای دولت، مردم و بازار سرمایه مزایایی دارد. منابع حاصل از فروش این سهام در طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی، توسعه، بازسازی و بهسازی در حوزه بهداشت و درمان، کمک به بخش مولد و محرک اقتصاد و… استفاده می‌شود که خود می‌تواند منجر به رونق و حتی جهش تولید ملی گردد. این عرضه بزرگ منجر به تعمیق بازار سرمایه و افزایش نقدشوندگی آن می‌گردد که درنهایت موجب افزایش کارایی بازار سرمایه خواهد شد. در نهایت اجرایی شدن این طرح برای مردم نیز مزایایی دارد و آن‌ها می‌توانند نقدینگی خود را به مسیر درست و بازاری مولد هدایت کنند و از مزایای این تخفیف نیز استفاده نمایند.

شرایط خرید واحدهای صندوق ETF “دارایکم”

1. هر ایرانی می‌تواند تا سقف ۲ میلیون تومان از واحدهای این صندوق خریداری کند
2. حداقل تعداد واحدهای قابل خریداری توسط هر نفر ۱ واحد و معادل ۱۰ هزار تومان
3. حداکثر تعداد واحدهای قابل خریداری توسط هر نفر ۲۰۰ واحد معادل ۲ میلیون تومان
4. واگذاری اولیه با سازوکار پذیره‌نویسی برای هر فرد دارای کد ملی امکان‌پذیر است
5. محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد
6. پذیره‌نویسی صرفاً شامل اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی نمی‌توانند در پذیره‌نویسی شرکت نمایند

نحوه خرید واحدهای صندوق ETF چگونه است؟

برای خرید واحدهای این صندوق دو راه کار وجود دارد:

به طور معمول برای سرمایه‌گذاری در بورس لازم است در سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) به نشانی”www.sejam.ir” ثبت نام نموده و با کد رهگیری که از سامانه دریافت می‌کنید به یکی از دفاتر پیشخوان مورد تأیید سامانه سجام مراجعه و احراز هویت نمایید. سپس در یکی از کارگزاری‌ها عضو شوید و نام کاربری و کلمه عبور برای دسترسی اختصاصی شما به سامانه آنلاین همان کارگزاری را دریافت نمایید. اگر قبلاً این مراحل را انجام داده‌اید یا قبلاً در بورس به خرید و فروش سهام پرداخته‌اید، نیازی به مراجعه مجدد ندارید و با همان سامانه می‌توانید در پذیره‌نویسی این صندوق شرکت کرده یا درآینده واحدهای این صندوق را معامله نمایید.

برای این‌که امکان استفاده انواع صندوق ETF همگان در این سرمایه‌گذاری تسهیل شود طبق مصوبه سازمان خصوصی‌سازی افرادی که کد بورسی ندارند می‌توانند با کد ملی و از طریق مراجعه به درگاه‌های غیرحضوری و یا مراجعه حضوری به یکی از بانک‌های مسکن، سپه، صادرات، تجارت، ملی، کشاورزی، رفاه کارگران و شعب قرض‌الحسنه مهر ایران نسبت به پذیره‌نویسی اقدام نمایند. (اطلاعات مورد نیاز برای پذیره‌نویسی عبارتند از نام و نام خانوادگی، شماره ملی، تاریخ تولد، نام پدر، کدپستی، شماره تلفن همراه و شماره شبای بانکی است) افرادی که از طریق راه دوم اقدام به ثبت نام می‌نمایند جهت امکان‌پذیر بودن معاملات باید در فرصت مناسب نسبت به ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی اقدام نمایند.

همه چیز درباره صندوق های ETF دولتی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از راه‌های اطمینان بخش برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع متعددی دارند که هر یک با توجه به ساختار صندوق، کارکرد متفاوتی نیز دارد. یکی از انواع این صندوق‌ها، صندوق های ETF دولتی هستند.

آیا تا به‌حال اقدام به خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری کرده‌اید؟ آیا می‌دانید از چه روش‌هایی می‌توان واحدهای این صندوق‌ها را خریداری کرد؟ آیا با کارکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا همان ETF آشنا هستید؟

در این مقاله به تفصیل درباره صندوق‌های سرمایه‌گذاری(ETF) صحبت خواهیم کرد.

تعریف صندوق سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری یا Mutual Fund یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری نهادهای مالی هستند که به منظور مدیریت حرفه‌ای وجوه سرمایه‌گذاران به‌وجود آمده‌اند.

در واقع افرادی که از ریسک‌پذیری و مهارت کمتری برخوردار هستند، از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری زیر نظر بازار سرمایه و برخی بانک‌ها، همچنین زیر نظر برخی موسسات مالی فعالیت می‌کنند.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار سرمایه

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به ترکیب دارایی‌ها و اهداف سرمایه‌گذاری به چند دسته تقسیم می‌شوند. از جمله این صندوق‌ها به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
• صندوق سرمایه‌گذاری سهامی
• صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
• صندوق قابل معامله (ETF)
• صندوق‌های نیکوکاری
• صندوق مبتنی بر طلا
• صندوق‌های بازارگردان

این‌ موارد بخشی از صندوق‌های فعال اقتصاد ایران هستند.

تعریف جامع صندوق قابل معامله (ETF)

ETF‌ ها یا صندوق‌های قابل معامله یکی از انواع صندوق‌های پرطرفدار هستند. صندوق های ETF‌ دولتی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که قابلیت معامله در بازار سرمایه را دارند. در واقع دولت به کمک صندوق های ETF‌ دولتی بخشی از سرمایه خود را به عموم مردم می‌فروشد.

دلیل استقبال مردم از صندوق های ETF دولتی، به‌خاطر قابل معامله بودن آن‌ها در بورس است که می‌توانند جزو انواع صندوق‌ها مانند درآمد ثابت، سهامی، مختلط یا مبتنی بر طلا باشند. واحدهای این صندوق‌ها مانند سهام عادی در بازار سرمایه قابل معامله هستند.

انواع صندوق های ETF دولتی

صندوق های EFT دولتی براساس برنامه واگذاری دولت در قالب سه صندوق سرمایه‌گذاری در بازار عرضه شده است. در ادامه به بررسی هر سه صندوق خواهیم پرداخت.

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله “واسطه‌گری مالی یکم”

صندوق واسطه‌گری مالی یکم اولین صندوق سرمایه‌گذاری دولتی بود که با نماد دارا یکم در بازار عرضه شد. سهام موجود در این نماد شامل سهام بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات، بیمه البرز و بیمه اتکایی امین بود.

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله “پالایشگاهی”

در صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله پالایشگاهی نیز دولت سهم خود در شرکت‌های پالایشگاهی را به‌وسیله سهام صندوق به فروش گذاشت. سهام این صندوق شامل سهام پالایشگاه‌های تبریز، اصفهان، بندرعباس و تهران بود.

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله ” خودرویی و فلزی”

این نوع از صندوق های ETF دولتی، از سهام شرکت‌های دولتی تشکیل شده و شامل شرکت‌های خودرویی چون سایپا، ایران خودرو و شرکت‌های فلزی چون فولاد مبارکه و صنایع ملی مس ایران است.

قیمت واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری

قیمت واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق های ETF دولتی، معادل خالص ارزش دارایی هر واحد صندوق محاسبه می‌شود. قیمت واحدهای صندوق بر اساس NAV است؛ NAV یک معیار اندازه‌گیری برای سنجش ارزش واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری است.

البته از یک صندوق سرمایه‌گذاری به دو روش می‌توان پول به‌دست آورد؛

1. دریافت سود تقسیمی یا DPS
2. کسب سود از طریق افزایش قیمت واحدهای صندوق

روش سرمایه گذاری در صندوق های EFT دولتی

برای سرمایه‌گذاری در صندوق های ETF دولتی، دو روش بسیار ساده وجود دارد که شامل خرید واحدهای صندوق از طریق سیستم بانکی و کارگزاری‌ها می‌شود.

خرید واحدهای صندوق از طریق سیستم بانکی

در این روش سرمایه‌گذاران از طریق سیستم بانکی به‌راحتی می‌توانند اقدام به خرید واحدهای صندوق‌ کنند.

در روش بانکی برای خرید واحدهای صندوق تنها به کد ملی نیاز است؛ اما اگر خریدار قصد فروش واحدهای صندوق را داشته باشد، ابتدا باید در سامانه سجام احراز هویت شده و کد بورسی دریافت کند.

خرید واحدهای صندوق از طریق کارگزاری‌ها

افرادی هم که کد بورسی دارند به‌راحتی می‌توانند از طریق کارگزاری منتخب خود واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری را خریداری کنند. در این روش معامله‌گران با واریز وجه مورد نظر به حساب کارگزاری از طریق سیستم معاملات سازمان بورس اوراق بهادار خرید خود را انجام می‌دهند.

نحوه معامله صندوق های ETF دولتی

طبق روال سال‌های اخیر دولت ابتدا برای واحدهای صندوق‌های ETF پذیره‌نویسی انجام می‌دهد که در این حالت متقاضیان با در دست داشتن کارت ملی می‌توانند به بانک‌ها یا کارگزاری‌ها مراجعه کنند. حداکثر و حداقل پذیره‌نویسی در حین ثبت‌نام توسط دولت اعلام می‌شود.

پس از پذیره‌نویسی و اتمام زمان ثبت‌نام برای خرید واحدهای صندوق‌های قابل معامله سرمایه‌گذاری ETF معمولا با فرجه یک ماهه، امکان معامله واحدهای صندوق در بازار سرمایه امکان‌پذیر می‌شود.

واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری همانند سایر سهام در بازار معامله می‌شوند؛ معامله‌گران در طول ساعات معامله بازار می‌توانند واحدهای صندوق‌ها را معامله کنند.

تفاوت صندوق‌های ETF با دیگر صندوق‌ها

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله چند تفاوت اساسی با سایر صندوق‌ها دارند؛ از جمله این تفاوت‌ها به ارزان بودن واحدهای صندوق‌های ETF، محاسبه لحظه‌ای ارزش خالص دارایی‌ها و معاف از مالیات بودن واحدهای این صندوق می‌توان اشاره کرد.

مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) مزایای قابل توجهی برای خریداران دارد که در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.

1. قدرت نقدشوندگی صندوق‌های ETF نسبت به سایر صندوق‌ها بسیار بالا است؛ معامله‌گران به‌راحتی می‌توانند واحدهای این صندوق‌ها را در بازار سرمایه معامله کنند.
2. واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) معاف از مالیات هستند.
3. امکان خرید و فروش آنلاین برای واحدهای صندوق‌های ETF ممکن است.
4. دامنه نوسانی برای معاملات روزانه واحدهای این صندوق‌ها وجود ندارد.
5. سهام تشکیل‌دهنده این صندوق‌ها از تنوع خوبی برخوردار است.
6. ارزش خالص دارایی‌های صندوق به‌صورت لحظه‌ای محاسبه می‌شود.

نتیجه‌گیری

ارائه واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در بازار سرمایه برای دولت و مردم منافع بسیاری دارد. عرضه سهام دولتی در قالب واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری به بازار عمق داده و نقدشوندگی این بازار را افزایش می‌دهد.

علاوه بر عمق بازار و افزایش نقدشوندگی می‌تواند به افزایش رفاه اجتماعی نیز کمک کند؛ زیرا منابع حاصل از فروش واحدهای این صندوق‌ها صرف توسعه و بهسازی بخش عمومی شده و به کمک بخش مولد اقتصاد می‌آید.

آیا تا به‌حال واحدهای این صندوق‌ها را خریداری کرده‌اید؟ نظر شما در رابطه با معاملات واحدهای صندوق های ETF دولتی چیست؟

آموزش انواع صندوق‌های سرمایه گذاری به صورت کلی

بعضی از افراد وجود دارند که یا وقت کافی ندارند و یا کد بورسی ندارند و یا تحمل ریسک را ندارند، بنابراین پولشان را می سپارند به صندوق ها و آن ها سود حاصل از سرمایه گذاری را بین خود و فرد تقسیم می کنند.

سبد سرمایه گذاری این صندوق ها از سهام های متفاوتی تشکیل شده و نکته که باید دانست این است که این صندوق ها مناسب افراد آماتور و مبتدی است، زیرا کسانی که این صندوق ها را مدیریت می کنند افراد متخصص و ماهری هستند که ریسک سرمایه‌گذاری را برای سهام دار کاهش می دهند.

به طور کلی دو نوع صندوق سرمایه گذاری وجود دارد :

1- صندوق سرمایه گذاری مشترک :

صندوق سرمایه گذاری مشترک شامل سهام مختلط درآمد ثابت و یا حتی طلا است که این موارد شامل صندوق‌های قابل معامله هم می باشند و تعریف یکسانی را هم دارا هستند، اما تفاوت مهم صندوق های سرمایه گذاری در سهام با صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در نوع چیدن سبد شان است.

در صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت، صندوق نصف بیشتر سبد تشکیل دهنده خود را سپرده بانکی قرار می دهد و مابقی را چیزهای دیگر، زیرا درآمد ثابت هستند مانند بانک ها، اگرچه میزان سود شان مقدار اندکی از بانکها بیشتر است. ویژگی این صندوق ها آن است که دارای ریسک کمتر و سود کمتری هستند برعکس صندوق سرمایه گذاری در سهام.

صندوق سرمایه گذاری مختلط چیزی میان صندوق در سهام و صندوق درآمد ثابت هستند، یعنی سبدی که تشکیل می ‌دهند چیزی میان سهام و درآمد ثابت است و بخشی از سبد آن سهام و بخشی از آن سپرده بانکی است.

2- صندوق سرمایه گذاری قابل معامله :

صندوق‌های ETF قیمت های پایین و صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک قیمت بسیار بالایی خواهند داشت.

NAV ابطال چیست؟

NAV مخفف net asentvaleus است. که به معنای ارزش خالص دارایی های مثال ابطال یک صندوق ۲۰۰۰ تومان ارزش دارد و الان دارایی‌های آن صندوق هزار تومان معامله می‌شود و یا برعکس ابطال آن صندوق ۲۰۰۰ تومان است و صندوق سه هزار تومان معامله می‌شود.

پس ما انتظار داریم که هزار تومان رشد کرد و به ۲۰۰۰ تومان برسد 3 هزار تومن ریزش کرده و به ۲ هزار تومان برسد که این هر روز بعد از تایم بازار تغییر می کند فرمول این به این صورت است ست که با درنظرگرفتن دارایی‌ها و بدهی های شرکت و با کم کردن دارایی های یک شرکت از بدهی های آن شرکت ارزش خالص دارایی های آن شرکت را به دست می آوریم.

تب بعدی مربوط به صندوق‌های مختلط است برای مثال یک صندوق را بررسی می کنیم به اسم تجربه ایرانیان که ۴۳ درصد سهام خرید کرده است ۱۸ درصد سپرده بانکی و مابقی را هم اوراق مشارکت و چیزهای دیگر پس این نشان ده آن است که این صندوق ترکیبی است صندوق‌های در سهام است با صندوق‌های بادرآمد ثابت.

اگر ما برای پیش فرض در سهام را باز کنید تمام بازی های صندوق در سهام را به ما نمایش میدهد خب در ستون اول نامشان را نشان می دهد که گفته شد با کلیک روی آن اطلاعات بیشتری از آن نمایش میدهد حال ستون دوم را توضیح خواهیم داد که نرخ سود تضمین شده برای مثال بانک دی نرخ سود تضمین شده آن صفر است پس هیچ تضمینی وجود ندارد که به شما سود بدهد

همچنین در ستون بعدی نوشته شده نرخ سود پیش بینی شده که در اینجا نوشته شده یعنی هیچ تضمینی وجود ندارد که سودی به شما بدهد و سودی هم که پیش‌بینی شده است ۰ است و ستون بعدی دوره های تقسیم سود که چون در سهام هستند جلوی همه آنها نوشته شده است صفر

اگر که صندوق های با درآمد ثابت نگاه کنید می بینید که دوره های تقسیم سود دارند که مثل بانک یک درآمد ثابت را به حساب شما می ریزند مثل صندوق امین یکم و ستون بعدی تاریخ آخرین اطلاعات دریافت شده که تاریخی جلوی آن مشخص شده که ممکن است اطلاعات یکی دو روزه با تاخیر به روز شود ستون بعدی مربوط به عمر صندوق بروز که مشخص است صندوق بعدی ارزش خالص هر واحد سرمایه گذاری به ریال است

نکته مهمی که وجود دارد آن است که صندوق طریقه تشخیص آن این است که معمولاً این صندوق ها قیمت پایین تری دارند که ارزش هر واحد آن مثلاً ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان است که نمونه آن صندوق دارا یکم است که اگر یک بار روی این گزینه کلیک کنید قیمت های پایین نمایش داده خواهند شد و دوبار کلیک قیمت های بالایی نمایش داده خواهد شد.

پس صندوق‌های ETF قیمت های پایین صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک قیمت بسیار بالایی خواهند داشت که زمان ایجاد آنها ست هزار تومان خواهد بود و سپس بالاتر خواهد رفت یعنی در زمان ایجاد کف قیمت آنها ۱۰۰ تومان خواهد بود

نتیجه

صندوق های سرمایه گذاری به دلیل قیمت کم و برای سرمایه گذاری بلندمدت مناسب تر بودن جذاب تر بودن به نظر می‌رسند.

صندوق ETF چیست؟

عاطفه چوپان نویسنده میهمان

زمان مطالعه : 6 دقیقه

برای بوکمارک این نوشته وارد شوید

در این مطلب می‌خوانید

بازار سهام یکی از بازارهای مهم برای سرمایه‌گذاری است که فعالیت در آن نیازمند دانش زیادی است. بنابراین اگر قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارید اما وقت و تخصص کافی ندارید، می‌توانید کار را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارید.

صندوق ETF چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری تیم‌های تخصصی دارند که مرتباً‌ بازار را پایش کرده و سهام سودآور را شناسایی می‌کنند و در ازای این کار از شما کارمزد دریافت می‌کنند. یک نوع از این صندوق‌ها به صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF معروفند. به طور کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دو دسته هستند. یا در بورس قابل معامله‌اند یا نیستند. صندوق‌های قابل معامله به ETF معروفند. در این حالت شرکت سرمایه‌گذاری، یک سبد از سهام‌های مختلف آماده کرده و افراد خودشان می‌توانند بین ساعت ۹ تا ۱۵ سبد مورد نظر را در بورس معامله کنند.

اگر دنبال فعالیت در بازار سهام البته بدون متحمل شدن ریسک زیاد، هزینه معاملات فراوان و پیچیدگی‌های مختلف آن باشیم؛ صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) می‌تواند بهترین انتخاب باشد. صندوق‌های قابل معامله در بورس نسبت به خرید و فروش مستقیم سهام با همه مزایایش، هزینه، ریسک و پیچیدگی کمتری دارند.

صندوق ETF، صندوقی است که خرید و فروش واحدهای آن از طریق سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها امکان‌پذیر است. به عبارت دیگر صندوق‌‌های ETF مانند سهام شرکت‌ها هستند. این صندوق‌ها با نماد مربوط به خود در تابلوی معاملاتی مانند معامله سهام عادی، قابل خرید و فروش هستند.

سبد صندوق‌های قابل معامله در بورس از سهام شرکت‌های مختلف تشکیل شده‌اند و این کار توسط افراد متخصص تحت عنوان مدیریت سرمایه‌گذاری صندوق انجام گرفته است. از این رو نیازی نیست که دائماً پیگیر روند قیمت سهام شرکت‌های مذکور در بازار باشیم.

وجود سهام مختلف از صنایع مختلف در پرتفوی (سبد سهام) سبب می‌شود در حالی که در یک صنعت روند کاهشی باشد و در صنعت دیگر روند افزایشی، ریسک کل سرمایه‌گذاری با تنوع سهام در صندوق خنثی شود. در حقیقت ما با یک معامله می‌توانیم در بخش گسترده‌ای از بازار سهام حاضر باشیم.

انواع صندوق‌های ETF

صندوق قابل معامله در بورس یا ETF انواع متنوعی دارد. در بازار سرمایه ایران برخی از این صندوق‌ها وجود دارند. انتخاب نوع ETF به روحیه و انتظار سرمایه‌گذار بستگی دارد.

• صندوق با درآمد ثابت: صندوق با درآمد ثابت قابل معامله در بورس نیز نوعی از ETF است که در آن میزان و مقدار رشد مشخص شده است. به این معنی که اگر یک واحد از این صندوق‌ها را بخرید، مقدار مشخصی درآمد کسب می‌کنید و اگر بخواهید واحد خود را برای مدت‌ زمانی کوتاه نگه‌دارید، بازدهی کوچک‌تر از بازدهی سالانه به دست می‌آورید. در این حالت صندوق ضامن اصل پول و سود شما است. در صندوق‌ درآمد ثابت حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌ها اوراق مشارکت بانکی، سپرده بانکی یا سایر اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق خزانه هستند.
• صندوق سهام: صندوق قابل معامله در بورس از نوع سهامی، همان‌طور که از نامش پیداست از تعدادی سهم مختلف تشکیل می‌شود. در این حالت نیز شرکت اصل پول شما را تضمین می‌کند اما اگر اصل پول تضمین شود، مدیریت صندوق ضامن زیان صندوق است نه سود آن. البته در برخی صندوق‌های سهام اینگونه نیست و سرمایه‌گذار هم در سود شریک است و هم در زیان. گفتنی است که ۷۰ درصد دارایی این صندوق‌ها از سهام تشکیل می‌شود.
• صندوق مختلط: صندوق مختلط، مخلوطی از دو حالت قبلی است. درواقع حداقل ۴۰ درصد از دارایی این صندوق‌ها را سهام و حداقل ۴۰ درصد را اوراق با درآمد ثابت تشکیل می‌دهند. ۲۰ درصد باقی‌مانده را از بین سهام یا اوراق انتخاب می‌کنند.
• صندوق بازار خارجی: به غیر از صندوق ETF بازار داخلی، در کشورهای دیگر صندوق بازار خارجی هم وجود دارد. به عنوان مثال اگر بخواهید در بازار هلند سرمایه‌گذاری کنید، اما چیزی از وضعیت بازار هلند ندانید به جای استخدام مترجم یا ثبت‌نام در کلاس زبان هلندی، می‌توانید از ETF بازار خارجی استفاده کنید.
• صندوق ارز: استفاده این نوع صندوق بیشتر در بازار فارکس مرسوم است. فارکس (Foreign Exchange Market) یک بازار نامتمرکز دو طرفه برای تبادل ارز خارجی‌ست. این بازار نرخ تبدیل ارز را برای همه ارزها تعیین می‌کند و در حال حاضر از نظر حجم معاملات بزرگترین بازار مالی در جهان است.
• صندوق صنعتی: ETFهای صنعتی، نوعی از صندوق‌ها هستند که همه سهم‌های آن از یک صنعت خاص انتخاب می‌شوند مانند ETF صنعت فلزات.
• صندوق کالایی: صندوق ETF کالایی به جای سهام و اوراق از کالا تشکیل می‌شوند. مثلا صندوق طلا، صندوق فلزات گران‌بها، صندوق فلزات غیرگران‌بها و… .

مزایای صندوق ETF

ETF را می‌توان در بازار بورس معامله کرد. به همین دلیل یکی از روش‌های بسیار ساده سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. همچنین هزینه کمتری را به دلیل داشتن واحدهای ارزان نسبت به صندوق‌های مشترک دارد. بازده مشابهی را با وجود داشتن هزینه کمتر نسبت به بقیه صندوق‌ها دارد و با وجود داشتن قابلیت بازگردانی، بستر لازم برای امکان افزایش نقدشوندگی واحدهای صندوق فراهم شده است.

سهام در آن‎‌ها متنوع است. یعنی صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله این امکان را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذاران سهام صنایع مختلفی را در یک سبد جای دهند. علاوه بر این ETF در زمان و انرژی صرفه‌جویی می‌کند. چرا که برای خرید همه سهام‌های یک سبد خاص، پول و تلاش زیادی صرف می‌شود، اما فقط با کلیک روی یک دکمه می‌شود صندوق قابل معامله را به سبد خرید اضافه کرد.

همچنین قابلیت خرید و فروش آنلاین از مزیت‌های بدیهی و لازم ETF در دنیای دیجیتال امروز است که باعث استفاده بهینه و به روز بودن این نوع سرمایه‌گذاری می‌شود.

صندوق‌های قابل معامله دارای شفافیت بالایی هستند. هر فردی که به اینترنت متصل باشد قادر خواهد بود تا تغییرات قیمت روی هر یک از ETFهای خاص را در بورس مشاهده کند. علاوه بر این نکته باید گفت منابع صندوق روز به روز برای عموم اطلاع‌رسانی می‌شود که این برخلاف سایر صندوق‌ها است که به صورت ماهانه و یا هر چند ماه یک بار اقدام به افشای این اطلاعات می‌کنند.

معاملات واحدهای صندوق ETF معافیت مالیاتی دارند که این خود از بارزترین مزایای ETF برای سهامداران خواهد بود.

معایب صندوق ETF

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله معایب زیادی ندارند و همین نکته می‌تواند به شما یادآوری کند که دلیل روند رو به رشد ETF چیست. اما مانند هر روش دیگری نکاتی هست که باید به آن‌ها توجه لازم را داشت.

در معامله واحد‌های ETF باید هزینه‌های معاملاتی آن را پرداخت کرد که این هزینه‌ها شامل هزینه کارمزد کارگزاری‌های آنلاین است. هرچند که این هزینه در معاملات سهام نیز وجود دارد.

مانند هر اوراق بهادار دیگری، قیمت واحد‌های صندوق‌های قابل معامله می‌تواند تحت تاثیر هیجان افراد تازه‌کار قرار گیرد و با توجه به نوسانات عرضه و تقاضای بازار دست‌خوش تغییرات بسیاری شود.

البته که این مسائل در بازار بورس همواره وجود دارد و امری طبیعی به شمار می‌آید. یکی از محدودیت‌های صندوق ETF به دلیل معامله شدن مانند سهام این است که امکان دارد تا قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل به قیمت‌های متفاوت از NAV معامله شوند.