صندوق بازارگردانی چیست؟

بازارگردانی بورس چیست؟

نوسان قیمت یکی از مهم‌ترین عناصر بازار بورس است. افراد حاضر در بازار بورس از طریق بالا و پایین آمدن قیمت اقدام به خرید و فروش شاخص‌های می‌کنند و از همین طریق سود به دست می‌آورد. با این حال، از آن جایی که نوسان قیمت در بورس از هیچ قانونی پیروی نمی‌کند، گاهی به راحتی از کنترل خارج می‌شود و بازار به شدت دچار آشفتگی می‌شود.

با سقوط قیمت، این آشفتگی بازار باعث می‌شود که عده‌ای سریعا سهام خود را با قیمت کمی به خریداران معدودی بفروشند . بازار با خروج نقدینگی تا آستانه فروپاشی برود. گاهی نیز همین مسئله باعث سقوط بازار می‌شود و فجایع بزرگی برای اقتصاد یک کشور به همراه دارد. به همین دلیل، نیاز به مفهومی به نام بازار گردانی بورس برای جلوگیری از چنین فجایعی احساس می‌شود.

بازار گردانی اگر چه شاید در حالت عادی، نقشی پررنگ در بازار نداشته باشد، ولی نبود آن بدون شک ضرر بزرگی برای هر اقتصادی است. ما در این مطلب قصد داریم مروری بر نقش بازار گردان‌ها داشته باشیم و ببینیم چرا هر بازار بورس موفقی در سراسر جهان، چندین بازار گردان دارند و چرا بانیان بورس بر حضور بازار گردان‌ها در بورس تاکید می‌کند.

بازار گردانی بورس چیست؟

همانطور که می‌دانیم حرکات هیجانی بازیگران در بازار بورس (خصوصا در جریان بحران‌های اقتصادی) باعث ایجاد شیب تندی در افت یا افزایش قیمت خواهد شد که منجر به آشفتگی و سقوط بازار می‌شود. این عدم ثبات تقریبا به نفع هیچکس نیست و البته خریداران و فروشندگان نیز توانایی و قدرت کنترل آن را ندارند. به همین دلیل بانیان بورس اقدام به ورود بازارگردان‌ها به بازار کردند تا بتوانند از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کنند.

بازار گردان بورس شرکت‌هایی هستند که در بازار بورس اقدام به خرید سهام می‌کنند ولی ماهیت این عمل خرید و فروش آن‌ها فقط به خاطر سود نیست و معامله سهم این شرکت‌ها با سود بسیار کم است. از آن جایی که فعالیت خریداران و فروشندگان بر روی نوسان قیمت تاثیر می‌گذارد، این فعالیت بازار گردان‌ها باعث می‌شود که قیمت‌ها به میزان بسیار کمی بالا بروند یا پایین بیایند. در واقع حضور شرکت‌های بازار گردان نوعی کنترل‌گر قیمت از طرف بانیان بازار بورس برای کنترل شیب قیمت است. البته این مسئله به این معنا نیست که بازار گردان‌ها همگی شرکت‌های دولتی هستند.

محدوده فعالیت بازار گردانی بورس نیز فقط مختص بحران‌های اقتصادی نیست و این بازارگردان‌ها به شکل نامحدودی می‌توانند در بازار برای تنظیم قیمت فعالیت کنند. از این رو بازار گردان با تکیه بر این دانش تخصصی خود بر عرضه و تقاضای مناسب در بازار مسلط خواهد بود و در عین حال قصد دارند که ارزش سهام را به ارزش ذاتی آن نزدیک کنند.

وظایف و اختیارات بازار گردان بورس

بازار گردان‌ها نقش مهمی را در ایجاد نقدشوندگی سهام دارند. همچنین کنترل قیمت اوراق بهادار در یک محدوده معین و جلوگیری از نوسانات بسیار شدید و کاهش شکاف قیمتی بین قیمت خرید و فروش از طریق کم کردن هزینه‌های عملیاتی از دیگر وظایف بازار گردان بورس است.

حقوق و مسئولیت‌های بازار گردان‌ بورسی در بازارهای مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند سیاست‌های شرکت بازار گردان، نوع بازار و شاخص‌ها بستگی دارد. یک شرکت بازار گردان می‌تواند یک شرکت دولتی، یک شرکت نیمه خصوصی و یا یک کارگزاری مانند کارگزاری اقتصاد بیدار باشد. به همین دلیل سیاست‌های مختلفی در پیاده سازی فعالیت‌های خود دارند. بازار گردان‌ها، همچنین ممکن است که در بازار سهام یا بازار کالا فعالیت کنند. به همین دلیل شکل فعالیت آن‌ها با هم متفاوت است. با این حال چهارچوبی برای فعالیت این شرکت‌ها وجود دارد که توسط دولت و سازمان بورس به آن‌ها ابلاغ خواهد شد.

مثلا قیمت‌های خرید و فروش این شرکت‌ها باید در یک محدوده خاص به نام "دامنه مجاز" باشد که سازمان بورس آن را تعیین می‌کند. این عمل به این خاطر است که خود شرکت‌های موظف به بازار گردانی بورس را دچار نوسان قیمت نکنند.

همچنین حجم سفارش‌های خرید و فروش باید با یکدیگر برابر و معادل یا بیشتر از حداقل سفارش انباشته باشد. این مسئله باعث می‌شود که اثرگذاری این شرکت‌ها روی بازار بورس بالا برود و در عین حال، خود شرکت بازار گردان بورس را دچار اختلال و کمبود سهم نکند.

فرایند اعطای مجوز بازارگردانی

شرکت‌ها برای ورود به بازار و گرفتن مجوز، باید درخواست خود را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کنند و مدارک مالی خود را به این شرکت تحویل بدهند. پس از انجام بررسی‌های لازم ظرف مدت 15 روز، سازمان بورس موافقت یا عدم موافقت خود را اعلام کرده و در صورت موافقت حدود فعالیت آن‌ها در بازار را مشخص می‌کند. مثلا این شرکت‌ها نمی‌توانند که در تمامی شاخص‌ها و نمادها به فعالیت بپردازند و باید نماد معاملاتی مشخصی را انتخاب کرده و به صورت جداگانه برای آن مجوز بازارگردانی دریافت کنند. همچنین اشخاص حقیقی حاضر در بورس نمی‌توانند بازار گردان باشند.

همچنین در جریان این قراردادها بین شرکت بورس و شرکت بازار گردان، نوع بازار (مثلا بازارپایه)، حداقل تعهد معاملات روزانه، حداقل سفارش انباشته، دامنه مظنه و دوره زمانی مجوز بازارگردانی تعیین می‌شود تا فعالیت این بازارگردان به طور مشخصی برای سازمان بورس و حاضران در این بازار تعیین شود.

در دوران فعالیت شرکت بازار گردان، شرکت بورس، بر فعالیت آن نظارت می‌کند. همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی که در بازار می‌توانند در صورت هر گونه خلاف از شرکت بازارگردان (مانند خرید کمتر از تعهد معاملات روزانه یا فروش سهم گران‌تر از دامنه مظنه) به سازمان بورس شکایت خود را اعلام کنند تا مجوز این بازارگردان لغو شود و تمامی سهامی که در کنترل دارند به صاحبان قبلی برگردد.

از روز شروع بازار گرداني بورس دامنه جديد نوسان قيمت، جايگزين دامنه نوسان قيمت قبلي مي‌شود ولی در داخل محدوده تعیین شده است. شرکت بازار گردان در محدوده زمانی (که معمولا حداقل یکسال است) با شروع بازار مانند دیگر بازیگران حاضر در بورس، اقدام به خرید و فروش می‌کند و سود خود را از این طریق به دست می‌آورد و بازار را تنظیم می‌کند. پس از اتمام دوره زمانی، این شرکت‌ها باید مجددا اقدام به گرفتن مجوز کنند.

شرایط سفارش‌های بازار گردانی بورس

از آن جایی که بازار گردان می‌تواند قیمت خود را برای هر سهم ارائه بدهد، مهم‌ترین نکته این است که یعنی سفارش‌هایی که بازارگردان ثبت می‌کند طبق قوانین اعلام شده سازمان بورس یعنی همان محدوده مجاز در روز باشند که به آن دامنه مظنه می‌گویند و درصدی است که اختلاف بین قیمت سفارش خرید و فروش ثبت‌شده توسط بازارگردان را تعیین می‌کند. مثلا اگر برای یک نماد معاملاتی دامنه مظنه 2 درصد باشد، به معنای این است که حداکثر قیمتی که بازار گردان بورس می‌تواند در سفارش فروش خود ارائه باشد، به اندازه قیمت اصلی به علاوه چهار درصد آن باشد. عدم رعایت این محدوده علاوه بر این که تخلف است، تعادل بازار را نیز به هم می‌زند.

حجم سفارش‌های خرید و فروش نیز باید طبق قرارداد بسته شده با سازمان بورس و تعهدات صورت گرفته، معادل یا بیش از حداقل سفارش انباشته باشد تا هم حضور بازارگردان در این بازار سودمند باشد و هم دیگر حاضران در بورس درگیر صف‌های خرید و فروش نشوند. مثلا اگر یک شرکت بازارگردان تعداد 2 هزار سهم را در اختیار دارد، در صورتی که سهام توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی خریداری شوند، بازار گردان موظف است که سریعا ظرفیت خود را پر کند و با خرید سهم‌های دیگران آن را جایگزین کند.

اگر فعالیت بازارگردان کمتر از این حد تعیین شده (که توسط سازمان بورس و متخصصان با دانش دقیقی اندازه گیری شده) باشد، عملا بازارگردان به حد یک شخصیت حقیقی یا حقوقی در بازار تنزل پیدا می‌کند و اثرگذاری خود را از دست می‌دهد. بالا بودن میزان سهام این شرکت به نوعی باعث می‌شود که به عنوان یک تنظیم کننده قیمت در بازار، دست بالا را داشته باشد.

نحوه کسب سود بازارگردان به چه صورت است؟

سود بازار گردانی بورس از تفاوت قیمت خرید و فروش به دست می‌آید. به بیان بهتر کار آن‌ها خرید زیر قیمت میانی بازار و فروش بالای قیمت میانی بازار است. قیمت میانی، همان میانگین قیمت خرید و فروش است. در این مورد نیز هر شرکت بازار گردانی بورس باید تعهدات ذکر شده سازمان بورس را رعایت کند و در محدوده درصد تعیین شده اقدام به خرید و فروش کند.

شاید برخی افراد فکر کنند که چرا باید یک شرکت به عنوان یک بازارگردان وارد بازار شود آن هم در صورتی که سهم سود آن از معاملات فقط در یک محدوده مجاز (که معمولا زیر 5 درصد است) تعیین می‌شود. برای پاسخ به این سوال باید به این مسئله توجه کرد که تعداد سهام شرکت‌های بازار گردان بورس بسیار بیشتر از یک شخص حقوقی است و ممکن است تا 100 هزار یا 200 هزار سهم در هر نماد برسد.

پس اگر چه به ظاهر درصد سود این شرکت‌ها کم است ولی نه تنها با حجم وسیع سهامی که دارند برای خود سود آوری می‌کنند بلکه این حجم وسیع سهام باعث خواهد شد که بازیگرانی با سهم کمتر نتوانند به راحتی با انجام خرید و فروش‌هایی احساسی ثبات بازار را به هم بزنند.

سخن پایانی

ما در این مطلب نگاهی به بازار گردانی بورس داشتیم و دیدیم که وظایف و اختیارات بازارگردان چیست. همچنین نگاهی به نحوه کسب سود بازار گردان‌ها انداختیم. نوسانات قیمت علی رغم این که کلید اصلی بازار بورس و عامل سودآوری در این بازار است، در صورت عدم کنترل بر آن همه بازیگران حاضر در بازار را دچار ضرر می‌کند. بدون شک نقش بازار گردان هم برای اشخاص حقیقی دارای سهام و برای شرکت‌های دارای شاخص بورسی از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل است تقریبا هیچ بازار بورس پرارزشی در سراسر جهان پیدا نمی‌شود که بازار گردان‌ها در آن فعالیت نداشته باشند.

بازارگردانی

بازارگردانی (Market Making) و لزوم تخصیص بازارگردان (Market Maker) به شرکت‌های حاضر در بورس یکی از خبرهای خوبی است که در چند هفته اخیر، فعالین بازار سرمایه را دلگرم صندوق بازارگردانی چیست؟ کرده است.

بازارگردان و بازارگردانی سهم‌های بورسی می‌تواند تاثیرات مثبتی زیادی بر بازار بورس بگذارد و در نهایت کارایی بازار را افزایش دهد.

اما بازارگردان کیست و بازارگردانی به چه معناست؟ ما در این مقاله به این مسئله می‌پردازیم.

گره‌های معاملاتی

یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های بازار بورس نسبت به بازارهای دیگر مثل بازار مسکن و خودرو، نقدشوندگی آن است. در حالت کلی شما می‌توانید در بازار بورس سرمایه‌گذاری و معامله کنید و سودهای چشم‌گیری هم ببرید.

وقتی هم که مثلا به هر دلیلی پول لازم داشتید، می‌توانید سهم‌های خود را بفروشید و پول خود را نقد کنید. پس‌ازآن هم کافی است با ارسال سفارش «تقاضای وجه» به کارگزار، پول خود را بردارید و نیازتان را برطرف کنید.

اما در بازار خودرو و مسکن خریدن و فروختن به این راحتی نیست. شما وقتی می‌خواهید ملک یا خودرو خود را بفروشید باید مدت‌ها منتظر بمانید تا یک مشتری پیدا شود. این مشتری هم بالقوه هست و مشخص نیست آخر کار واقعا ملک یا خودروی شما را بخرد یا نه.

برای خریدن ملک و خودرو هم دوباره همین داستان است. شما پول دارید اما باید مدت‌ها وقت و پول صرف کنید تا یک خودرو/ملک خوب پیدا کنید. حالا پس‌ازآن باید به سراغ فروشنده بروید و در نهایت هم ممکن است با فروشنده نتوانید به توافق برسید و معامله‌تان از سر نگیرد.

اما این قضیه در حالت کلی در بازار بورس وجود ندارد. شما سفارش فروش سهم خود را در قیمت مشخصی (Ask) ارسال می‌کنید و ممکن است در همان لحظه نیز کسی پیدا شود و با همان قیمت سهم موردنظرتان را از شما بخرد. موقع خرید هم دوباره همین است. سفارش خرید خود را وارد می‌کنید و در زمان کمی یک فروشنده پیدا می‌شود که حاضر از به قیمت مورد تقاضای شما (bid) سهام خود را به شما بفروشد.

وقتی بازار بورس رفتار طبیعی و غیر هیجانی داشته باشد می‌توان همه این کارها را انجام داد؛ اما چه تضمینی هست که بازار رفتار طبیعی داشته باشد؟

صعود تند

همین چند ماه پیش یعنی بهار و تابستان ۹۹، بازار بورس چندین ماه سبز بود و تقریبا همه سهم‌ها در صف خرید بودند. اگر می‌خواستید سرمایه جدید بیاورید، پول واریز کرده و سود کنید، احتمالا نمی‌توانستید.

همه سهم‌ها یا لااقل سهم‌های ارزشمند در بالاترین قیمت هر روز در صف‌های خرید سنگین، سقف‌های قیمتی پیشین را می‌شکستند و جلو می‌رفتند. حتی آن‌هایی که ده‌ها سال زیان‌ده بودند.

هیچ‌کسی هم سهم‌هایش را نمی‌فروخت. اگر هم می‌فروخت حجم آن محدود بود که در نهایت هم به ما آدم‌های معمولی نمی‌رسید. بلکه نصیب وال‌های حقیقی پول‌دار بازار می‌شد. بعدازآن دوباره صف خرید برقرار بود. وال (Whale) اصطلاحا به کسانی گفته می‌شود که سرمایه بسیار زیادی دارند.

شما پول داشتید اما هیچ‌کسی سهمی به شما نمی‌فروخت.

این‌یک مانع در بازار بود. گره معاملاتی وجود نداشت؛ اما معاملات زیادی هم انجام نمی‌شد. فقط در این حد بود که حجم‌مبنا پر شود تا قیمت پایانی سهم به سقف قیمت روزانه خود برسد.

سقوط تخت گاز

چند ماه بعدازاین، رویه برعکس شد و صف‌های خرید میلیاردی به صف‌های فروش میلیارد تبدیل شدند. حس و درک فعالین بازار از آینده منفی شده بود. سرمایه‌گذاران حقیقی از آینده بازار می‌ترسیدند. صف‌های فروش سنگین برای بسیاری از سهم‌ها از جمله سهم‌های ارزشمند ایجاد شده بود.

در نهایت هم آن‌قدر با همین صف‌های فروش، قیمت‌ سهم‌ها پایین آمد که وال‌های بازار ارزشمند‌ترین سهم‌ها را با قیمت بسیار کمی تصاحب کردند.

دوباره گره معاملاتی در کار نبود. در بیشتر معاملات خریداران تنها به‌قدری سفارش خرید می‌زدند که حجم‌مبنا را پر کنند و قیمت پایانی را تا کف آن روز پایین بیاورند. ادامه همین روند، قیمت سهم‌ها را در مدت‌زمان کمی تا ۵۰ درصد کاهش داد.

در چنین بازاری که در آن صف‌های فروش فراوانی وجود داشت، اگر شما به هر دلیل پول لازم داشتید و می‌خواستید کمی سهم بفروشید، نمی‌توانستید.

خریداران فقط به‌اندازه پر کردن حجم‌مبنا در کف قیمت سهم‌ها را می‌خریدند.

شما هم هر چه چقدر تلاش می‌کردید تا ساعت 8:30 صبح در لحظه آغاز پیش‌گشایش بازار سفارش فروش خود را ثبت کنید، در بهترین حالت نفر ۲ هزارم صف فروش می‌شدید. یعنی اگر هم خریداری هم پیدا می‌شد، نوبت فروش به شمایی که نفر ۲ هزارم صف هستید، نمی‌رسید.

بازارگردانی و باز کردن گره معاملاتی

در ماه‌های آخر تابستان ۹۹ برخی از شرکت‌ها به دلیل آینده‌نگری یا شانس، یک فرآیند افزایش سرمایه را هم اجرا کردند. در نتیجه سهام‌ این شرکت‌ها در روزهای سقوط تند بازار بسته ماند. این شرکت‌ها تا جای ممکن هم فرآیند افزایش سرمایه را کش دادند تا به منفی‌های بازار نرسند. ولی به انتهای این منفی‌ها رسیدند.

در این زمان سهام این شرکت‌ها منفی باز شد. بعدازآن برخی از آن‌ها صف فروش شدند؛ اما دقیقا هیچ‌کسی حاضر به خرید نبود.

از چندین میلیون صف فروش، تنها چند هزار خرید انجام می‌گرفت. قیمت پایانی روزانه این سهم‌ها فقط چند دهم درصد منفی می‌خورد. اصطلاحا این‌یک گره معاملاتی بود.

همه این سناریوها با اینکه قرار نیست رخ دهند و لااقل در یک بازار منطقی با عمق زیاد کم رخ می‌دهد، اما من در همین سه سالی که بازار بورس ایران فعال هستم به‌کرّات شاهد چنین اتفاق‌هایی بودم.

این اتفاق‌ها مهم‌ترین مشخصه بازار سهام یعنی نقدشوندگی را دچار مشکل می‌کنند. از آن‌سو باعث می‌شوند هنگام معامله بخش زیادی از کار شما ویرایش لحظه‌ای سفارش باشد تا بتوانید معامله‌تان را انجام دهید. کاری که در نهایت باعث افزایش بار پردازشی هسته بورس هم می‌شود.

به همین دلیل باید چاره‌ای برای آن اندیشید.

بازارگردانی و تثبیت و کنترل

چه زمانی که بازار مثل بهار و اوایل تابستان ۹۹، رشد بسیار تند و صعودی دارد و چه مثل چند ماه آخر تابستان 99 که بازار سقوط دارد، هر خطرناک هستند؛ زیرا نقطه توقف مشخص نیست و بیشتر تحلیل‌ها به نتیجه‌ای نمی‌رسند. به بیانی ارزیابی ریسک بازار در این شرایط ممکن نیست و در نتیجه فعالین حرفه‌ای بازار از آن اجتناب می‌کنند.

چه بازاری که شدیدا رشد می‌کند و همه‌چیز در آن صف خرید است و حتی سهم‌های ضعیف با صورت‌های مالی منفی در چند ماه ۷۰۰ درصد رشد می‌کنند و چه بازاری که پرارزش‌ترین سهم‌ها هم صف فروش دارند و در بازه کوتاهی بیش از نیمی از ارزش خود را از دست می‌دهند، جای خوبی برای سرمایه‌گذاری نیست.

رشد بیش‌ازحد به معنی سقوط قریب‌الوقوع است.

رشد بیش‌ازحد به معنی سقوط قریب‌الوقوع است. صف‌های خرید طولانی با اینکه بازار را برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌کنند اما مانع از ورود نقدینگی جدید به بازار می‌شوند. این صف‌های خرید در نهایت باعث می‌شود سرمایه‌های ورودی در بازار، پشت صف‌های خرید چندمیلیاردی راکد بمانند.

سوی دیگر بازار هیجان فعالین و صعود تند و غیرمنطقی بازار است. چنین تغییراتی باعث افزایش امیدواری کاذب در بین تازه‌واردهای بازار می‌گردد و آنچه در نهایت اتفاق می‌افتد این است که افراد جدیدی به امید سود وارد بازار می‌شوند و خیلی زود با سقوط بازار مواجه شده و سرمایه‌شان از دست می‌رود.

دانش و سواد؛ روش طولانی‌مدت افزایش ثبات در بازار

تمام این مسائل با توجه به اینکه عموم سرمایه‌گذاران در بازار بورس دانش کافی درباره این بازار پیچیده و پر جزئیات را ندارند و خیلی راحت ممکن است رفتارهایی انجام دهند که هم خود و هم بقیه فعالین را دچار ضررهای عمیق کنند، می‌تواند بسیار رخ دهد.

مشخصا افزایش دانش و تجربه فعالین بازار می‌تواند بخش مهمی از این مشکلات را حل کند. این روش با اینکه به‌خوبی می‌تواند سرمایه‌گذاران و بازار را به بلوغ کافی برساند؛ اما دو مشکل دارد.

مشکل اول این است که هیچ تضمینی وجود ندارد که همه فعالین بخواهند یا بتوانند از اطلاعات و تجارب موجود درس بگیرند و مهم‌تر از آن، از دانسته‌های خود استفاده کنند.

مشکل دوم هم این است که آموزش فعالین برای افزایش کارایی بازار و کاهش رفتارهای احساسی زمان‌بر است. آن‌قدر زمان‌بر که مشخص نیست در همین بازه بازار چقدر دچار نوسان و مشکل شود و چند نفر سرمایه خود را از دست بدهند.

در نتیجه راهکار بهتری لازم است که هم زودتر جواب بدهد و هم مطمئن باشیم نتیجه می‌دهد و همچنین می‌توانیم ریسک و سود آن روش را تخمین بزنیم.

یکی از راه‌هایی که برای کاهش نوسان‌های شدید و تثبیت و پایداری بازار قابل اجراست، ایجاد رکن بازارگردان و بازارگردانی در بورس است.

بازارگردان و بازارگردانی سهام

کار بازارگردان روان کردن معاملات است. بازارگردان‌ معمولا صندوق‌ یا شخص حقوقی است که نقدینگی فراوانی دارد.

وقتی یک سهم در حال تشکیل یک صف فروش است بازارگردان با خرید سهم‌های فروشنده‌ها هم سهم‌های آن‌ها را نقد می‌کند و هم مانع از قفل شدن معاملات می‌شود.

ازآنجایی‌که بازارگردان نقدینگی زیادی دارد، معمولا تعداد زیادی هم از سهم‌های شرکت موردنظر را دارد و هنگامی‌که برای آن سهم یک صف خرید در حال تشکیل است، بازارگردان این سهم‌ها را در قیمت تحت معامله به خریداران می‌فروشد و دوباره از تشکیل صف خرید جلوگیری می‌کند.

در کل کار بازارگردان در یک جمله خلاصه می‌شود، افزایش نقدشوندگی بازار.

بازارگردان‌ معمولا خانواده از سهم‌های مرتبط به هم را بازارگردانی می‌کند؛ مثلا صندوق سرمایه‌گذاری یک بانک، سهم‌های مربوط به آن بانک و شرکت‌های مالی زیرمجموعه آن را بازارگردانی می‌کند. هرچند ممکن است یک صندوق بازارگردانی، فقط بازار یک سهم خاص را بگرداند.

وقتی یک شرکت با یک صندوق بازارگردانی یا شخص حقوقی قرارداد می‌بندد و کار بازارگردانی سهامش را به آن می‌سپارد، این بازارگردان موظف است که روزانه حجم مشخصی از سهم آن شرکت را خریدوفروش کند.

سود بازارگردان

بازارگردان‌ها‌ تلاش می‌کنند سهم‌هایی را که قبلا خریده‌اند با قیمت کمی بالاتری (spread) بفروشند. این قیمت ممکن است در مقایسه با قیمت خرید چندان بالا نباشد اما چون حجم معاملات بازارگردان زیاد است، می‌تواند سود چشم‌گیری نصیب آن بکند.

از آن‌سو ممکن است بازارگردان به دلیل تعهد خود، مجبور شود سهم شرکت تحت نظارت خود را در حجم بالایی بخرد و در این حالی باشد که می‌داند قیمت آن سهم در حال نزول است.

ازآنجایی‌که این بازارگردان در موقع تشکیل صف خرید مجبور است دوباره این سهم را در قیمت معاملاتی به مشتریان بفروشد، مشخصا این عملیات برای بازارگردان زیان‌ده خواهد صندوق بازارگردانی چیست؟ بود.

ازاین‌روی بازارگردان‌ها برای خدمات خود همواره کارمزد دریافت می‌کنند تا این زیان‌ها را جبران کنند.

از طرفی حتی اگر قیمت سهم تحت کنترل بازارگردان نزولی نیز نباشد، چون سود فروش آن‌ها توسط بازارگردان پایین است، با توجه به میزان کارمزدی که آن‌ها برای معاملات باید پرداخت کنند، دوباره بازارگردان ممکن است ضرر کند.

به همین دلیل میزان کارمزدی که بازارگردان‌ها بابت معاملات خود می‌پردازند کمتر از کارمزد معاملات معمولی است؛ مثلا کارمزدی که بازارگردان در معاملات خود به سازمان بورس می‌پردازد ۸۰ درصد کمتر از کارمزد معاملات عادی و مالیات آن نیز ۵۰ درصد کمتر است.

خلاصه وظایف بازارگردان

در کل وظایف بازارگردان را این‌گونه می‌توان خلاصه کرد:

1. اقدام به خریدوفروش جهت محدود کردن دامنه نوسان قیمت
2. افزایش قدرت نقدشوندگی سهام از طریق خرید سهم‌ها در صف فروش یا عرضه سهم‌ها در صف خرید
3. کنترل قیمت سهام در یک محدوده جهت جلوگیری از نوسان‌های شدید قیمت که دوباره با جلوگیری از تشکیل صف خرید خریدوفروش‌ انجام می‌شود.
4. حفظ نقدینگی در بازار که با حفظ جذابیت بازار به‌واسطه افزایش نقدشوندگی آن حاصل می‌گردد.

بازارگردانی گام اول بلوغ و افزایش عمق بازار بورس

بازارگردان و بازارگردانی البته چیز جدیدی در بازار نیست. بازارگردانی از قبل در بورس کالا انجام می‌گرفت. در حال حاضر ۳۸ صندوق بازارگردانی دارای مجوز سازمان بورس در ایران وجود دارند که حالا شرکت‌های بورسی باید یکی از آن‌ها را برای بازارگردانی سهم خود برگزینند.

همین لزوم تخصیص صندوق بازارگردانی چیست؟ بازارگردان برای سهم‌ها یک گام بسیار مهم در جهت افزایش عمق بازار بورس است. هر چه هم بازار عمیق‌تر باشد، موج‌های هیجانی و احساسی سرمایه‌گذاران کمتر روی آن تاثیر می‌گذارد و کارایی آن نیز بیشتر می‌شود.

بااین‌همه در نهایت آنچه واقعا این بازار را به‌جایی خواهد رساند، افزایش سواد و دانش سهام‌داران و سرمایه‌گذاران به‌خصوص سهام‌داران خرد است.

تخصیص بازارگردان در شرایط حاضر که اعتماد بخشی از سهام‌داران حقیقی به بازار بورس کاهش پیدا کرده و در صندوق بازارگردانی چیست؟ نتیجه سرمایه‌های فراوانی از آن خارج و به بازارهای دیگر همچون دلار و طلا وارد شده است، گام مهمی برای جذب دوباره این افراد است.

در نهایت ورود بازارگردان‌ها به بازار این فرصت را به سرمایه‌گذاران خرد می‌دهد که دانش خود را از این بازار پیچیده بیشتر کرده و منطقی رفتار کنند.

بازگردانی در بورس

بازگردانی در بورس | بازارگردانی در بورس برای جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت سهم در یک محدوده معین و افزایش میزان نقدشوندگی سهام کمک می کند و در بازار با سفارشات خرید و فروش در شرایط مختلف قیمت سهم و نقدشندگی آن را مدیریت می کند. در این مطلب قصد داریم بگوییم که بازارگردان کیست و بازارگردانی […]

بازگردانی در بورس | بازارگردانی در بورس برای جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت سهم در یک محدوده معین و افزایش میزان نقدشوندگی سهام کمک می کند و در بازار با سفارشات خرید و فروش در شرایط مختلف قیمت سهم و نقدشندگی آن را مدیریت می کند. در این مطلب قصد داریم بگوییم که بازارگردان کیست و بازارگردانی در بورس چه فرآیندی است و چه قوانینی دارد. همچنین خواهیم گفت که وظایف بازارگردان چیست و مهم ترین اهداف بازارگردان یا مارکت میکر چیست، پس به هیچ عنوان این مقاله آموزشی که درباره بازارگردانی در بورس تهیه شده است را از دست ندهید، چرا که در حال حاضر موضوع بازارگردان سهم های مختلف و همین طور دستورالعمل های بازارگردانی در بازار سرمایه بسیار داغ شده است و هر سهامداری باید حتما اطلاع کافی از آن داشته باشد.

بازارگردانی در بورس چیست؟

قیمت اوراق بهادار در یک بازار پویا طبق قانون عرضه و تقاضا مشخص می گردد. چنانچه به دلیلی روند معمول عرضه و تقاضا، و به دنبال آن وضعیت معمول در قیمت سهم خراب شود، وجود یک بازارگردان ضروری می ‌شود. تجربه نشان داده که روی‌دادهای بسیار، از جمله هیجان‌ های ناشی از اخبار سیاسی و اقتصادی، می ‌تواند تعادل بازار را بر هم زند. بازاری که این چنین ناپایدار شود، قابل اعتماد برای سرمایه ‌گذاری نیست. کار بازارگردان کمک به حفظ تعادل نسبی در بازار است.

در حقیقت بازارگردان به افراد یا شرکت هایی می گویند که با هدف کسب سود اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا کالاهای اقتصادی می کنند و بنا به ماهیت عملکرد از نوسانات ناخواسته و قیمت دارایی کسر می کند. بازارگردان ها که عبارت انگلیسی آنها Market Maker است حجم زیادی از اوراق بهادار را در اختیار دارند و می ‌توانند مقدار زیادی از سفارشات را در بازارهای مالی انجام دهند. سازمان بورس اوراق بهادار مسئول ایجاد بازارگردان برای سهم ‌های پرنوسان و پرتقاضای بازار است، به خاطر این که بعضی اوقات به علت هیجان‌ های موجود در بازار، صف‌ های خرید و فروش بدون مبنای اقتصادی به وجود می آید و روند عادی معامله ‌ها را با مشکل مواجه نماید.

صندوق بازارگردانی چیست؟

همانطور که در قسمت فوق ذکر شد، بازگردانی عملی است که به منظور تامین نقد شوندگی و کاهش نوسانات قیمت های بازار بورس انجام می پذیرد. صندوق های بازارگردانی در واقع توسط خانواده ای از سهام ایجاد میشود و توسط همان اداره و مدیریت میشوند. هدف اصلی صندوق بازارگردانی متعادل نگه داشتن و حفظ تعادل سهام ها و قیمت آن ها است و سعی در نزدیک کردن قیمت سهم ها به ارزش ذاتی آن ها دارد.

با از بین بردن صف های فروش و خرید میتوان این توقع را داشت که معاملات روان تر و سریعتر انجام میشوند و به همین واسطه نقدینگی هم افزایش پیدا میکند. نحوه عملکرد صندوق بازارگردانی بدین صورت است که مقداری از سهام شرکت هایی که در بازار بورس سرمایه گذاری کرده اند را در اختیار داشته و با استفاده از آن سرمایه ها اقدان به خرید و فروش می کند که همین امر موجب تعادل در ارزش سهام آن شرکت میشود. باید به این نکته هم اشاره کنیم که کارمزد معاملات صندوق بازارگردانی پایین است و مبلغ زیادی برای کارمزد ندارند. سازمان بورس برای حمایت از صندوق بازارگردانی در کارمزد معاملاتشان ۸۰ درصد تخفیف داده است.

بازارگردان کیست؟

طبق قانون، بازارگردان، کارگزار/معامله ‌گری است که با اخذ مجوزهای لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و محدود کردن دامنه نوسان صندوق بازارگردانی چیست؟ قیمت آن‌‎ ها، به خرید و فروش اوراق می ‌پردازد. وظیفه اصلی بازارگردان حفظ نظم و آرامش بازار است. بازارگردانان تلاش دارند تا از بر هم خوردن تعادل در معامله‌ ها جلوگیری به عمل آورند. بازار‌گردانان معمولا همان شرکت ‌های کارگزاری هستند که در جهت تسهیل و نظم بخشیدن به معامله‌ ها، ریسک داشتن تعداد مشخصی سهام یا اوراق بهادار را می ‌پذیرند.

حفظ تعادل نسبی از طریق خرید و فروش سهام به حساب خود بازارگردان امکانپذیر است؛ بدین معنی که در شرایط نبود تقاضا برای سهام، آنها خریدار سهام فروشندگان هستند و در زمانی که سهم، تقاضای بسیار دارد و صفی از خریداران تشکیل شده اما عرضه به میزان کافی نیست، نسبت به فروش دارایی خود اقدام می ‌کنند. این گونه از نوسانات شدید و کاذب در بازار جلوگیری به عمل می آورد. بازار‌گردان از نظر حقوقی مثل هر فرد عادی دیگر عمل می ‌کند؛ تنها تفاوت در این است که بازارگردان متعهد به خرید یا فروش می‌ باشد، از همین روی داشتن منابع وسیع مالی از نیازها و قابلیت های اصلی یک بازارگردان محسوب می شود.

وظایف بازارگردان چیست؟

وظیفه بازارگردان ها همیشه حفظ تعادل سهام است. بازارگردان موجب می شوند از صف های خرید و فروش جلوگیری شود. به عبارتی وقتی که بیشتر سرمایه گذاران اقدام به فروش دارایی‌ های خود می کنند و عرضه زیاد میشود، ولی تقاضا برای خرید سهم کم می شود، بازارگردان اقدام صندوق بازارگردانی چیست؟ به حمایت از سهم و خرید سهم های عرضه شده میکند تا تقاضای تمامی فروشندگان تأمین و نقدشوندگی در سهم افزایش پیدا کند.

البته بازارگردان تنها در صفوف فروش اقدام به حمایت از سهم نمی کند و در روزهای مثبت و صفوف خرید هم اگر سرمایه گذاران به دنبال خرید سهم باشند، بازارگردان دارایی‌ های خود را عرضه میکند تا تمام سفارشات خرید نیز تامین شود و علاوه بر آن حجم مبنا هم پر شود. از صندوق بازارگردانی چیست؟ حائز اهمیت ترین وظیفه بازارگردان افزایش نقدشوندگی در بازار است در واقع زمانی که سهامداران نقدینگی نیاز دارد و تصمیم به فروش اوراق خود در بازار گرفته اند، ولی به دلیل رکود خریداری برای سهم ها پیدا نشود بازارگردان باید اقدام به خربداری این اوراق کند یا زمانی که افراد برای خرید اوراق به دنبال فروشنده هستند اوراق در اختیار خود را به متقاضیان بفروشد. به صورت کلی بازارگردان ها مسئولیت تأمین عرضه و تقاضای بازارهای مالی را برعهده دارند.

مزایای صندوق بازارگردانی چیست؟

اگر بخوواهیم به سوال ” مزایای صندوق بازارگردانی چیست؟ ” پاسخ دهیم باید بگوییم که، کاهش کارمزد و هزینه‌های معاملات صندوق به ‌واسطه معافیت‌های در نظر گرفته‌ شده، کاهش محدودیت‌های اعطای اعتباردهی و تسهیلات به صندوق با عنایت به اساسنامه آن و در اختیار قرار دادن ایستگاه معاملاتی برای انجام معاملات این ها عواملی هستند که صندوق بازارگردانی را بااهمیت می کنند و به عبارتی مزیت صندوق بازارگردانی به حساب می آیند.

سرمایه گذاران صندوق بازارگردانی فقط سهامداران حقوقی هستند و میتوان حدس زد که سود و مزیت های صندوق بازارگردانی هم فقط به افراد حقوقی می رسد اما باید به این نکته هم اشاره کنیم که صندوق بازارگردانی به افراد حقیقی هم به صورت غیر مستقیم سود میرساند بدین صورت که، شرکت‌هایی که وارد این صندوق‌ها می‌شوند سهام خود را در بازار بورس و برای افراد حقیقی ارائه داده‌اند و چنانچه صندوق های بازارگردانی برای ثابت ماندن ارزش سهام این شرکت‌ها تلاش کنند، سرمایه‌گذاران حقیقی هم از آن سود می‌برند.

تعیین بازارگردان در بورس چه مزایایی دارد؟

• حفظ نقدینگی در بازار
• اقدام به خرید و فروش جهت محدود کردن دامنه نوسان قیمت
• کاهش هزینه ‌های معاملاتی به وسیله کاهش شکاف قیمتی خرید و فروش
• جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت ورقه بهادار در یک محدوده مشخص
• کنترل قیمت سهام در یک محدوده جهت جلوگیری از نوسان ‌های شدید قیمت
• افزایش قدرت نقدشوندگی سهام از طریق آمادگی برای خرید یا عرضه در صورت لزوم

کلام پایانی

بنابراین بازارگردان یک فرد و یا شرکت است که برای کسب سود، خرید و فروش دارایی‌ ها را در دستور کار خود قرار می دهد تا از نوسانات ناخواسته قیمت جلوگیری به عمل آورد. یکی از حائز اهمیت ترین قوانین وضع شده برای بازارگردانان بدین ترتیب است که بازارگردانان تنها حق خرید و فروش در یک نماد را دارند و قادر نیستند همزمان در چند صندوق بازارگردانی چیست؟ نماد و شرکت مختلف برای بازارگردانی اقدام نمایند.

در انتها امیدوارم از این مطلب که به پاسخ دادن به سوال بازارگردانی چیست و به چه منظور انجام می پذیرد پرداختیم، نهایت استفاده را برده باشید.

بازارگردان در بازارهای مالی کیست؟ وظایف یک بازارگردان چیست؟

بازارهای مالی همیشه در مسیر طبیعی و درست خود حرکت نمی‌کنند. قطعا هرجا صحبت از پول به میان می‌آید، عده‌ای به دنبال سوءاستفاده از شرایط و برهم زدن نظم حاکم برای رسیدن به اهداف و منافع شخصی خود هستند. حضور پررنگ این دسته از افراد در بازارهای مالی، باعث بی‌اعتمادی و دلسردی سهام‌داران می‌شود و به این ترتیب در بلند‌مدت بازار از حضور سهامداران خرد خالی می‌شود. در اینجا لازم است تا تمهیداتی اندیشیده شود تا از خروج بازار از روند عادی خود جلوگیری به عمل بیاورد. یکی از این تمهیدات، حضور بازارگردان در بازارهای مالی است که برای هر سهم تعیین می‌شود. اما سوال اصلی این است که بازارگردان در بازارهای مالی کیست و چه وظایفی را بر عهده دارد؟ در ادامه قصد داریم تحلیلی درباره نقش بازارگردان در بازار ارائه کنیم. با ما همراه باشید.

بازارگردان در بازارهای مالی کیست؟

دو اصطلاح بازارساز یا Market Maker به عنوان جایگزین‌هایی برای بازارگردان در بازارهای مالی به کار می‌روند اما روی هم‌رفته کلمه بازارگردان در بین فعالان بازارهای مالی در کشور ما بیشتر رایج است. اولین نکته که باید در این زمینه بدانید آن است که بازارگردان می‌تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد. اگر بخواهیم در یک جمله به تعریف بازارگردان در بازارهای مالی بپردازیم، می‌توان گفت که افراد یا شرکت‌هایی هستند که بخش قابل توجهی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند و به این ترتیب به جریان عرضه و تقاضا در آن سهم را کنترل می‌کنند.

البته به هیچ عنوان این طور نیست که بازارگردانان صرفا برای تنظیم‌گری در بازار حاضر شده باشند؛ بلکه هدف نخست همه بازارگردانان نیز کسب سود از معاملات بازارهای مالی است. این نکته مهمی است که باید در تحلیل رفتار بازارگردانان در بازارهای مالی به دقت آن را در نظر بگیرید.

وظایف بازارگردان در بازارهای مالی چیست؟

حال که با مفهوم بازارگردان در بازارهای مالی آشنا شدیم، باید درباره نقش‌هایی که یک بازارگردان در بازار بر عهده دارد، بحث کنیم. مهم‌ترین وظایف بازارگردان در بازارهای مالی عبارتند از :‌

جلوگیری از قفل شدن بازار

یک سهم در روند افزایش یا کاهش قیمتی خود ممکن است صف‌های خرید یا فروش بسیار بزرگی را تشکیل دهد. در این گونه موارد اصطلاحا گفته می‌شود که سهم در صف خرید یا فروش قفل شده است. کلید این قفل در دستان بازارگردان است. اساسا به دلیل آنکه تعداد سهام قابل توجهی در اختیار دارد، می‌تواند در نقش جریان‌ساز در بازار حاضر شود. به این ترتیب با عرضه سهام در زمان صف‌های خرید طولانی و همچنین خرید سهام در صف‌های فروش سنگین، مانع از قفل شدن سهم به مدت طولانی می‌شود. اصطلاحا سطح نقدشوندگی در بازار را به طور قابل توجهی بالا می‌برد؛ چراکه در این شرایط سهام‌داران با خیال آسوده از اینکه می‌توانند هر زمان که خواستند از یک سهم خارج شوند، اقدام به سرمایه‌گذاری در آن می‌کند.

حفظ نقدینگی در بازار

نوع فعالیت بازارگردان در بازارهای مالی باید به گونه‌ای باشد که فضای اعتماد را در بین سهام‌داران حاکم کند. همان‌طور که می‌دانید، سرمایه کاملا ترسو است و اگر فضا را ناامن ببیند، در این صورت بلافاصله برای خروج از آن شرایط تصمیم‌گیری می‌کند. به همین دلیل بازارگردان تلاش می‌کند تا جریان نقدینگی را همواره در یک سطح مشخصی در بازار حفظ کند.

کنترل افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار

این اصطلاح در بین فعالان بازار بازارهای مالی رایج است که اگر بازارگردان اراده کند، می‌تواند باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام شود. شاید این جمله به صورت 100 درصد درست نباشد؛ اما واقعیت این است که در هر مسیر صعودی یا نزولی که در قیمت یک سهم در بازار طی می‌شود، نقش بازارگردان کاملا کلیدی است. دلیل این مسئله نیز تعداد سهم بالایی است که بازارگردان در اختیار دارد و به کمک آن می‌تواند نوسانات قیمتی شدید در بازار را کنترل کند. واقعیت این است که رفتارهای هیجانی در بازار به نفع هیچ‌کس نیست و به همین دلیل این نقش بازارگردان کاملا در جهت حمایت از بازار در بلند‌مدت است.

عوامل موثر در بازارگردانی کدام است؟‌

با توجه به آنچه که به عنوان وظایف بازارگردان در بازارهای مالی اشاره کردیم، حضور آن‌ها در بازار یک ضرورت حتمی به نظر می‌رسد. اما میزان اثر گذاری بازارگردانی در بازارهای مالی به عوامل مختلفی بستگی دارد که سه مورد از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. عمق بازار

در بازارهای مالی ایران، بسیاری از مواقع سهام یا در صف فروش هستند یا در صف خرید. در واقع رفتارهای سرمایه‌گذاران به جای آنکه مبتنی بر ارزش واقعی دارایی خود باشد، مبتنی بر روند‌های قیمتی است که در بازار شکل می‌گیرد. در این گونه بازارها، مانع جدی بر سر راه شکل‌گیری عمق در بازار وجود دارد. بازارگردان می‌تواند با حرکت در مسیر عکس رفتار سهام‌داران در راستای عمق بخشیدن به بازار حرکت کند؛ اما واقعیت این است که توان بازارگردان نیز محدود است و بعضا نمی‌تواند یا نمی‌خواهد در برابر جریانات هیجانی حرکت مثبتی را به نمایش بگذارد.

2. عرض بازار

اگر سهام‌داران سفارش‌های خرید و فروش سهام را در محدوده ارزش ذاتی آن ثبت کنند، نشان‌دهنده آن است که بازار از عرض مناسبی برخوردار است. در این گونه بازارها خبری از رفتار هیجانی نیست و تحلیل‌ها هستند که برای تصمیم‌گیری‌ها مقدم شمرده می‌شوند. بازارگردان در چنین بازاری حتما حضور فعال دارد و حتی از سود کمی که عاید او می‌شود، استفاده می‌کند.

3. تعادل در بازار

برخلاف تصور رایج بازارگردان در بازارهای مالی از طریق ایجاد تعادل به سودهای هنگفتی دست پیدا می‌کند؛ چراکه در زمان صف فروش در قیمت‌های نازل سهم را خریداری کرده و در زمان تشکیل صف خرید، با عرضه سهام شناسایی سود می‌کند. این روند به صورت پیوسته توسط بازارگردان در بازارهای مالی پیگیری می‌شود. هرچه میزان نوسانات در بازار بیشتر باشد سود بازارگردان از فعالیت در بازار نیز به مراتب افزایش پیدا می‌کند.

آیا بازارگردانی در بازارهای مالی طبق قوانین صورت می‌گیرد؟‌

در بازار بازارهای مالی برای بازارگردان‌ها قوانینی وضع شده است که آن‌ها در قبال این قوانین موظف هستند که خرید و فروش سهام و همچنین نگهداری تعداد مشخصی سهم را همواره در دستور کار خود قرار دهند. این قوانین در واقع به این دلیل وضع شده است که بازارگردانان به خوبی در مسیر انجام وظایف‌شان حرکت کنند و خود آن‌ها نقش تخریبی در بازار پیش نگیرند. نمونه‌هایی از رفتارهای غلط بازارگردان در بازارهای مالی سال 1399 قابل مشاهده بود که به دلیل تخطی بازارگردانان از انجام وظایف‌شان به وقوع پیوست.

بازارگردان در قبال انجام وظایف خود در بازارهای مالی چه امتیازاتی می‌گیرد؟‌

در مجموع دو قانون حمایت در سازمان بازارهای مالی برای بازارگردانان وضع شده است که عبارتند از:

1. براساس ماده ۱۸ دستورالعمل بازارگردانی در بازارهای مالی، سازمان بازارهای مالی و اوراق بهادار تهران برای بازارگردانی هر ورقه بهادار یک ایستگاه معاملاتی جداگانه، بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای از این بابت در اختیار بازارگردان خواهد گذاشت. انجام معاملات سایر اوراق بهادار از ایستگاه معاملاتی مخصوص بازارگردان مجاز نیست.

منظور از ایستگاه معاملاتی جداگانه این است که یک سامانه معاملاتی در اختیار بازارگردام قرار می‌گیرد که به طور مستقیم به هسته معاملات متصل است و به این ترتیب می‌تواند صرفا سفارشات مرتبط با سهمی که در آن نقش بازارگردان را ایفا می‌کند، ثبت کند.

2. براساس ماده ۱۹ دستورالعمل بازارگردانی در بازارهای مالی، سقف کارمزد بازارهای مالی از معاملات بازارگردان ۱۰ درصد سقف کارمزد بازارهای مالی از معاملات معمول است. بازارهای مالی می‌تواند کارمزد خود از معاملات بازارگردان صندوق بازارگردانی چیست؟ را کم‌تر از سقف مقرر در این ماده تعیین نماید.

به این ترتیب کارمزد معاملاتی که از بازارگردان در بازارهای مالی دریافت می‌شود، 10 درصد کمتر از سایر سهام‌داران تعیین شده است.

کلام پایانی

در این مقاله به بررسی مفهوم و نقش بازارگردان در بازارهای مالی پرداختیم. واقع قضیه آن است که بدون حضور بازارگردان عملا اداره بازار کار آسانی نیست. البته حضور بازارگردان زمانی موضوعیت پیدا می‌کند که به خوبی وظایف خود را عملیاتی کند. در غیر این صورت که خود مشکلی بر مشکلات بازار اضافه می‌کند. اساسا فلسفه حضور بازارگردان در بازارهای مالی، باز کردن گره‌های معاملاتی است که در سهام مختلف رخ می‌دهد.

فینوتیپس بستری تعاملی و نوآورانه برای یادگیری عمیق فعالیت در بازارهای مالی است. جلسات گفتگوی فینوتیپس در کلاب‌هاوس به منظور تبادل نظر در خصوص بازارهای مالی، نکات آموزشی پیرامون آن‌ها و همچنین بحث و بررسی در خصوص فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، فارکس و ارزهای دیجیتال برگزار می‌شود. شما هم می‌توانید با حضور در این جلسات، به پخته‌تر شدن مباحث کمک کنید. منتظر دیدار شما هستیم.

بازگردانی در بورس

بازگردانی در بورس | بازارگردانی در بورس برای جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت سهم در یک محدوده معین و افزایش میزان نقدشوندگی سهام کمک می کند و در بازار با سفارشات خرید و فروش در شرایط مختلف قیمت سهم و نقدشندگی آن را مدیریت می کند. در این مطلب قصد داریم بگوییم که بازارگردان کیست و بازارگردانی […]

بازگردانی در بورس | بازارگردانی در بورس برای جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت سهم در یک محدوده معین و افزایش میزان نقدشوندگی سهام کمک می کند و در بازار با سفارشات خرید و فروش در شرایط مختلف قیمت سهم و نقدشندگی آن را مدیریت می کند. در این مطلب قصد داریم بگوییم که بازارگردان کیست و بازارگردانی در بورس چه فرآیندی است و چه قوانینی دارد. همچنین خواهیم گفت که وظایف بازارگردان چیست و مهم ترین اهداف بازارگردان یا مارکت میکر چیست، پس به هیچ عنوان این مقاله آموزشی که درباره بازارگردانی در بورس تهیه شده است را از دست ندهید، چرا که در حال حاضر موضوع بازارگردان سهم های مختلف و همین طور دستورالعمل های بازارگردانی در بازار سرمایه بسیار داغ شده است و هر سهامداری باید حتما اطلاع کافی از آن داشته باشد.

بازارگردانی در بورس چیست؟

قیمت اوراق بهادار در یک بازار پویا طبق قانون عرضه و تقاضا مشخص می گردد. چنانچه به دلیلی روند معمول عرضه و تقاضا، و به دنبال آن وضعیت معمول در قیمت سهم خراب شود، وجود یک بازارگردان ضروری می ‌شود. تجربه نشان داده که روی‌دادهای بسیار، از جمله هیجان‌ های ناشی از اخبار سیاسی و اقتصادی، می ‌تواند تعادل بازار را بر هم زند. بازاری که این چنین ناپایدار شود، قابل اعتماد برای سرمایه ‌گذاری نیست. کار بازارگردان کمک به حفظ تعادل نسبی در بازار است.

در حقیقت بازارگردان به افراد یا شرکت هایی می گویند که با هدف کسب سود اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا کالاهای اقتصادی می کنند و بنا به ماهیت عملکرد از نوسانات ناخواسته و قیمت دارایی کسر می کند. بازارگردان ها که عبارت انگلیسی آنها Market Maker است حجم زیادی از اوراق بهادار را در اختیار دارند و می ‌توانند مقدار زیادی از سفارشات را در بازارهای مالی انجام دهند. سازمان بورس اوراق بهادار مسئول ایجاد بازارگردان برای سهم ‌های پرنوسان و پرتقاضای بازار است، به خاطر این که بعضی اوقات به علت هیجان‌ های موجود در بازار، صف‌ های خرید و فروش بدون مبنای اقتصادی به وجود می آید و روند عادی معامله ‌ها را با مشکل مواجه نماید.

صندوق بازارگردانی چیست؟

همانطور که در قسمت فوق ذکر شد، بازگردانی عملی است که به منظور تامین نقد شوندگی و کاهش نوسانات قیمت های بازار بورس انجام می پذیرد. صندوق های بازارگردانی در واقع توسط خانواده ای از سهام ایجاد میشود و توسط همان اداره و مدیریت میشوند. هدف اصلی صندوق بازارگردانی متعادل نگه داشتن و حفظ تعادل سهام ها و قیمت آن ها است و سعی در نزدیک کردن قیمت سهم ها به ارزش ذاتی آن ها دارد.

با از بین بردن صف های فروش و خرید میتوان این توقع را داشت که معاملات روان تر و سریعتر انجام میشوند و به همین واسطه نقدینگی هم افزایش پیدا میکند. نحوه عملکرد صندوق بازارگردانی بدین صورت است که مقداری از سهام شرکت هایی که در بازار بورس سرمایه گذاری کرده اند را در اختیار داشته و با استفاده از آن سرمایه ها اقدان به خرید و فروش می کند که همین امر موجب تعادل در ارزش سهام آن شرکت میشود. باید به این نکته هم اشاره کنیم که کارمزد معاملات صندوق بازارگردانی پایین است و مبلغ زیادی برای کارمزد ندارند. سازمان بورس برای حمایت از صندوق بازارگردانی چیست؟ صندوق بازارگردانی در کارمزد معاملاتشان ۸۰ درصد تخفیف داده است.

بازارگردان کیست؟

طبق قانون، بازارگردان، کارگزار/معامله ‌گری است که با اخذ مجوزهای لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و محدود کردن دامنه نوسان قیمت آن‌‎ ها، به خرید و فروش اوراق می ‌پردازد. وظیفه اصلی بازارگردان حفظ نظم و آرامش بازار است. بازارگردانان تلاش دارند تا از بر هم خوردن تعادل در معامله‌ ها جلوگیری به عمل آورند. بازار‌گردانان معمولا همان شرکت ‌های کارگزاری هستند که در جهت تسهیل و نظم بخشیدن به معامله‌ ها، ریسک داشتن تعداد مشخصی سهام یا اوراق بهادار را می ‌پذیرند.

حفظ تعادل نسبی از طریق خرید و فروش سهام به حساب خود بازارگردان امکانپذیر است؛ بدین معنی که در شرایط نبود تقاضا برای سهام، آنها خریدار سهام فروشندگان هستند و در زمانی که سهم، تقاضای بسیار دارد و صفی از خریداران تشکیل شده اما عرضه به میزان کافی نیست، نسبت به فروش دارایی خود اقدام می ‌کنند. این گونه از نوسانات شدید و کاذب در بازار جلوگیری به عمل می آورد. بازار‌گردان از نظر حقوقی مثل هر فرد عادی دیگر عمل می ‌کند؛ تنها تفاوت در این است که بازارگردان متعهد به خرید یا فروش می‌ باشد، از همین روی داشتن منابع وسیع مالی از نیازها و قابلیت های اصلی یک بازارگردان محسوب می شود.

وظایف بازارگردان چیست؟

وظیفه بازارگردان ها همیشه حفظ تعادل سهام است. بازارگردان موجب می شوند از صف های خرید و فروش جلوگیری شود. به عبارتی وقتی که بیشتر سرمایه گذاران اقدام به فروش دارایی‌ های خود می کنند و عرضه زیاد میشود، ولی تقاضا برای خرید سهم کم می شود، بازارگردان اقدام به حمایت از سهم و خرید سهم های عرضه شده میکند تا تقاضای تمامی فروشندگان تأمین و نقدشوندگی در سهم افزایش پیدا کند.

البته بازارگردان تنها در صفوف فروش اقدام به حمایت از سهم نمی کند و در روزهای مثبت و صفوف خرید هم اگر سرمایه گذاران به دنبال خرید سهم باشند، بازارگردان دارایی‌ های خود را عرضه میکند تا تمام سفارشات خرید نیز تامین شود و علاوه بر آن حجم مبنا هم پر شود. از حائز اهمیت ترین وظیفه بازارگردان افزایش نقدشوندگی در بازار است در واقع زمانی که سهامداران نقدینگی نیاز دارد و تصمیم به فروش اوراق خود در بازار گرفته اند، ولی به دلیل رکود خریداری برای سهم ها پیدا نشود بازارگردان باید اقدام به خربداری این اوراق کند یا زمانی که افراد برای خرید اوراق به دنبال فروشنده هستند اوراق در اختیار خود را به متقاضیان بفروشد. به صورت کلی بازارگردان ها مسئولیت تأمین عرضه و تقاضای بازارهای مالی را برعهده دارند.

مزایای صندوق بازارگردانی چیست؟

اگر بخوواهیم به سوال ” مزایای صندوق بازارگردانی چیست؟ ” پاسخ دهیم باید بگوییم که، کاهش کارمزد و هزینه‌های معاملات صندوق به ‌واسطه معافیت‌های در نظر گرفته‌ شده، کاهش محدودیت‌های اعطای اعتباردهی و تسهیلات به صندوق با عنایت به اساسنامه آن و در اختیار قرار دادن ایستگاه معاملاتی برای انجام معاملات این ها عواملی هستند که صندوق بازارگردانی را بااهمیت می کنند و به عبارتی مزیت صندوق بازارگردانی به حساب می آیند.

سرمایه گذاران صندوق بازارگردانی فقط سهامداران حقوقی هستند و میتوان حدس زد که سود و مزیت های صندوق بازارگردانی هم فقط به افراد حقوقی می رسد اما باید به این نکته هم اشاره کنیم که صندوق بازارگردانی به افراد حقیقی هم به صورت غیر مستقیم سود میرساند بدین صورت که، شرکت‌هایی که وارد این صندوق‌ها می‌شوند سهام خود را در بازار بورس و برای افراد حقیقی ارائه داده‌اند و چنانچه صندوق های بازارگردانی برای ثابت ماندن ارزش سهام این شرکت‌ها تلاش کنند، سرمایه‌گذاران حقیقی هم از آن سود می‌برند.

تعیین بازارگردان در بورس چه مزایایی دارد؟

• حفظ نقدینگی در بازار
• اقدام به خرید و فروش جهت محدود کردن دامنه نوسان قیمت
• کاهش هزینه ‌های معاملاتی به وسیله کاهش شکاف قیمتی خرید و فروش
• جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت ورقه بهادار در یک محدوده مشخص
• کنترل قیمت سهام در یک محدوده جهت جلوگیری از نوسان ‌های شدید قیمت
• افزایش قدرت نقدشوندگی سهام از طریق آمادگی برای خرید یا عرضه در صورت لزوم

کلام پایانی

بنابراین بازارگردان یک فرد و یا شرکت است که برای کسب سود، خرید و فروش دارایی‌ ها را در دستور کار خود قرار صندوق بازارگردانی چیست؟ می دهد تا از نوسانات ناخواسته قیمت جلوگیری به عمل آورد. یکی از حائز اهمیت ترین قوانین وضع شده برای بازارگردانان بدین ترتیب است که بازارگردانان تنها حق خرید و فروش در یک نماد را دارند و قادر نیستند همزمان در چند نماد و شرکت مختلف برای بازارگردانی اقدام نمایند.

در انتها امیدوارم از این مطلب که به پاسخ دادن به سوال بازارگردانی چیست و به چه منظور انجام می پذیرد پرداختیم، نهایت استفاده را برده باشید.