امواج الیوت و هندسه فراکتالی
در این مجموعه مقالات سعی داریم تا توضیحی جامع پیرامون اصل موج الیوت ارائه دهیم. مبنای این نظریه چرخه و زیرجزهای تکرارشونده در نمودار موج است که در سابقه معاملاتی قرار گرفته و هر زمان که سطح فعالیت کاربران بازار معاملات افزایش یابدتشدید موج صورت میگیرد و زفتار بازار نمود بیشتری در امواج پیدا میکند. این شکلگیری میتواند یک سونامی را ایجاد نماید که تلفیقی از تحلیل چندین موج میباشد و تجلی این قانون در آن کاملا مشهود است. در این میان پیشبینیهای بسیاری از طریق واکاوی امواج میتواند صورت گیرد و مباحثی نظیر ساختارهای فراکتالی مطرح گردد. در ادامه این دسته مقالات توضیحاتی با موضوعیت امواج الیوت و مبانی هندسه فرکتالی ارائه میگردد.
الف) اصل موج الیوت
اصل موج الیوت نوعی تحلیل تکنیکال است که معامله گران برای شناسایی چرخه بازار مالی و پیش بینی روند بازار با شناسایی افراط سرمایهگذار از دیدگاه روانشناسی، بالا رفتن و پایین آمدن قیمتها و سایر عوامل جمعی را مورد تحلیل قرار میدهند. رالف نلسون الیوت (حسابدار حرفه ای 1871)، اصول آن را کشف کرد و ابزارهای تحلیلی را در دهه 1930 توسعه داد. وی ادعا کرد که قیمتهای بازار در الگوهای مشخصی گسترش مییابند، این ادعا امروزه اصل امواج الیوت یا به طور سادهتر موج اصلی نامیده میشود. الیوت نظریه رفتار خود در بازار را در کتاب “اصل موج” در سال 1938 منتشر کرد، و آن را به طور خلاصه در سال 1939 در مجله جهانی فایننشال ارائه داد و تمامی جوانب این موضوع را در اثر خود تحت عنوان “قوانین طبیعت: راز جهان” چاپ نمود. الیوت اظهار داشت: “چون انسان تحت عمل ریتمیک قرار دارد، محاسبات مربوط به فعالیتهای خود را میتوان با توجیه و یقینی غیرقابل انکار، پیش بینی کرد.”
طراحی کلی
اصل موج الیوت بیان میکند که روانشناسی سرمایهگذاری جمعی، یا روانشناسی جمعیت، در توالیهای طبیعی میان خوش بینی و بدبینی حرکت میکند. این نوسانات، الگویی را ایجاد میکنند که در حرکت قیمت بازارها با هر مرتبه، روند یا مقیاس زمانی مشهود است.
در مدل الیوت، همانطور که در تصویر فوق نشان داده شده است، قیمتهای بازار میان یک مرحله کنشی و یک مرحله اصلاحی در همه مقیاسهای زمانی جریان متناوب دارد.
تکانهها همیشه به مجموعه ای از 5 موج درجه پایین تقسیم میشوند و دوباره میان کاراکتر انگیزشی و اصلاحی متناوب قرار میگیرند، به طوری که امواج 1، 3 و 5 ضربان هستند و امواج 2 و 4 امواجی کوچکتر از امواج 1 و 3 هستند. در بازار خرس، روند غالب رو به پایین است، بنابراین الگوی معکوس اتفاق میافتد (برای نمونه ضربان موج 5 رو به پایین و 3 رو به بالا ). ذکر این نکته ضروری است که امواج انگیزشی همیشه با روند حرکت میکنند، در حالی که امواج اصلاحی در برابر آن حرکت میکنند.
الگوهایی به ساختارهای 5 و 3 موج پیوند میخورند که خود، ساختارهای موج مشابه خود را با افزایش اندازه یا درجه بالاتر تشکیل میدهند. به پایین ترین 3 از چرخه ایده آل توجه کنید. در اولین دنباله 5 از موج کوچک، امواج 1، 3 و 5 انگیزشی و تحریکی هستند، در حالی که امواج 2 و 4 اصلاحی میباشند. این نشان میدهد که تکانه موج یک درجه بالاتر به سمت بالا است. همچنین این سیگنال از آغاز اولین توالی تصحیحی کوچک سه موج دارد. پس از پنج موج اولیه به بالا و سه موج پایین، دنباله دوباره شروع میشود و هندسه فراکتالی شباهت خود را با توجه به ساختار پنج و سه موج که زیر آن یک درجه بالاتر است، شروع میشود. الگوی انگیزه تکمیل شده شامل 89 موج است، و به دنبال آن یک الگوی تصحیحی تکمیل شده از 55 موج وجود دارد.
هر درجه در الگو، در بازار مالی یک نام دارد. درجهها نسبی هستند؛ آنها با فرم و نه با اندازه یا مدت زمان مطلق تعریف میشوند. امواج در همان درجه ممکن است از اندازه و یا مدت زمانی مربوطه بسیار متفاوت باشند.
طبقه بندی یک موج در هر درجه خاص نظریه اموج الیوت چیست؟ میتواند متفاوت باشد، اگرچه متخصصان عموماً با ترتیب استاندارد درجهها (مدت زمان تقریبی داده شده) متفق النظر میباشند:
- سوپر سیکل بزرگ (Grand supercycle): چند قرن
- سوپر سیکل (Supercycle): چند دهه (حدود 40-70 سال)
- سیکل (Cycle): یک سال تا چند سال (یا حتی چندین دهه تحت الحاق الیوت)
- اولیه (Primary): چند ماه تا چند سال
- متوسط (Intermediate): هفتهها تا ماهها
- مینور (Minor): هفتهها
- مینت (Minute): روزها
- Minuette: ساعتها
- Subminuette: دقیقهها
تشخیص الگو و فراکتالها
مدل بازار الیوت به شدت به بررسی نمودارهای قیمت اعتماد دارد. متخصصان و کارشناسان روندهای در حال توسعه را برای تفکیک امواج و ساختارهای موج مطالعه میکنند و تشخیص میدهند که قیمتها در مرحله بعد چه رفتاری دارند. بنابراین استفاده از اصل موج نوعی شناخت الگو است.
ساختارهای الیوت توصیف شده در بالا، با تعاریف ارائه شده از فراکتالها مطابقت دارند ( الگوهای خود مشابه در هر درجه از روند ظاهر میشوند). ریاضیدانانی نظیر مندلبورت و هادسن میگویند، دقیقاً همانطور که در طبیعت، شکستگیهای طبیعی اتفاق میافتند و با گذشت زمان پیچیده تر میشوند، مدل برگرفته از اصل موج الیوت نشان میدهد که روانشناسی جمعی انسان در الگوهای طبیعی، از طریق تصمیم گیریهای خرید و فروش منعکس شده در قیمتهای بازار، شکل میگیرد: “گویا ما به نوعی برنامه ریزی شده ایم؛ توسط ریاضیات. سواحل، کهکشان، دانههای برف یا انسان؛ همه ما به همان نظم محدود میشویم. ”
این فرض که بازارها در الگوهای قابل تشخیص باز میشوند با فرضیه کارآمد بازار مغایر است و بیان میکند که نمیتوان از دادههای بازار مانند حرکت میانگین و حجم، رفتار ان را پیشبینی نمود.
بنوئد ماندلبروت این سوال را مطرح کرده است که آیا امواج الیوت میتوانند بازارهای مالی را پیش بینی کنند:
” … اما پیش بینی موج یک تجارت بسیار نامشخص است. این هنری است که قضاوت ذهنی نمودارها بیش از حكم عینی و قابل تكرار اعداد اهمیت دارد. ”
منتقدان هشدار میدهند که اصل موج بسیار مبهم است بجای اینکه مفید باشد زیرا نمیتواند به طور مداوم در هنگام شروع یا پایان موج، شناسایی گردد، و اینکه پیش بینی موج الیوت مستعد تجدید نظر ذهنی است. برخی که طرفدار تحلیل تکنیکی بازارها هستند، ارزش تحلیل موج الیوت را زیر سوال برده اند. دیوید آرونسون، تحلیلگر تکنیکال در اینباره مینویسد:
اصل موج الیوت، همانطور که در عمل رایج است، یک تئوری قانونی نیست، بلکه یک داستان و تنها یک داستان قانع کننده است که توسط رابرت پرچر به صورت فصیح بیان میشود. این محاسبه قانع کننده است زیرا EWP توانایی ظاهری قابل توجهی دارد که بتواند هر بخش از تاریخ بازار را تا حداکثر نوسانات دقیقه خود، مورد بررسی قرار دهد. من ادعا میکنم که این امر با قواعد کاملاً تعریف شده ایجاد گردیده و امکان در نظر گرفتن تعداد زیادی از امواج تو در تو با شدت متفاوت را دارا میباشد. این به تحلیلگر الیوت همان آزادی و انعطاف پذیری را میدهد که به منجمان پیش از کوپرنیکی اجازه میدهد همه حرکات سیاره مشاهده شده را توضیح دهند، حتی اگر نظریه اساسی آنها درباره یک جهان زمین محور اشتباه باشد.
امواج الیوت در تحلیل تکنیکال — به زبان ساده
«رالف نلسون الیوت» (Ralph Nelson Elliott) در دهه 1930 نظریه امواج الیوت را توسعه داد. الیوت معتقد نظریه اموج الیوت چیست؟ بود بازار بورس که تصور میشد رفتاری تصادفی و آشوبناک دارد، در حقیقت از الگوهایی تکراری تبعیت میکند.
نظریه امواج الیوت در حقیقت برای توصیف حرکات قیمت در بازارهای مالی ارائه شده است. بدین صورت که در حرکات قیمت سهام و در رفتار معاملهگران میتوان امواج را مشخص کرد. سرمایهگذاران در تلاش برای سودآوری از روند بازار به نوعی «سوار بر موج» هستند. برای مثال، یک حرکت بزرگ توسط صاحبان خانه برای جایگزینی مستأجران فعلی خود با مستأجران جدید که شرایط بهتری دارند، به عنوان یک «موج تأمین مالی مجدد» عمل میکند.
الیوت پس از آنکه مجبور شد به دلیل بیماری بازنشسته شود، وقتش را به تحلیل بازار اختصاص داد. او در 75 سالگی مطالعات خود را روی نمودارهای شاخص سالانه، ماهانه، هفتگی و روزانه موجود و نمودارهای ساعتی و نیمساعتی که خودش ساخته بود، آغاز کرد. الیوت قواعد خاص حاکم بر نحوه شناسایی، پیشبینی و سرمایهگذاری در این الگوهای امواج را تشریح کرد. این کتابها، مقالهها و نامهها در مجموعهای به نام “R.N. Elliott’s Masterworks” در سال 1994 چاپ شده است. «الیوت وِیو اینترنشنال» (Elliott Wave International) بزرگترین شرکت مستقل تجزیه و تحلیل مالی و پیشبینی بازار در جهان است که تجزیه و تحلیل و پیشبینی بازار در آن، بر اساس مدل الیوت انجام میشود.
البته الیوت متوجه این نکته بود که این الگوها هیچ قطعیت کاملی در مورد حرکت قیمتهای آینده ندارند، بلکه تنها به تحلیل بازار آینده کمک میکنند. در واقع، از امواج الیوت میتوان در ارتباط با سایر روشهای تحلیل تکنیکال از جمله شاخصهای تکنیکال، برای شناسایی فرصتهای خاص خرید و فروش استفاده کرد. معاملهگران ممکن است در یک زمان مشخص تعابیر مختلفی از ساختار امواج الیوت در یک بازار داشته باشند.
ماهیت امواج الیوت
الیوت بیان کرد که روند در قیمتهای مالی ناشی از روانشناسی غالب سرمایهگذاران است. وی دریافت که نوسانها در روانشناسی جمعی همیشه در همان الگوهای تکراری فراکتال یا «امواج» در بازارهای مالی ظاهر میشود. نظریه الیوت تا حدودی به «نظریه داو» (Dow Theory) شباهت دارد، زیرا هر دو میگویند که قیمت سهام در قالب امواج حرکت میکند. از آنجا که الیوت ماهیت «فراکتالی» بازارها را نیز به رسمیت شناخت، توانست جزئیات بیشتری را تجزیه و تحلیل کند. فرکتالها ساختارهایی ریاضی هستند که در مقیاسهای کوچکتر بینهایت بار تکرار میشوند. الیوت کشف کرد که ساختار الگوهای قیمت سهام بورس به همان گونه است. وی سپس شروع به بررسی این موضوع کرد چگونه میتوان از این الگوهای تکراری به عنوان شاخصهای پیشبینی کننده بازار آینده استفاده کرد.
تفسیر نظریه امواج الیوت
الیوت پیشبینیهای دقیقی از بورس سهام را بر اساس ویژگیهای قابل اعتماد و کشف شده در الگوهای امواج انجام داد. طبق نظریه الیوت، یک «موج انگیزشی» (Motive Wave)، که در کل در جهت روند بزرگتر حرکت میکند، همیشه در الگوی خود پنج موج دارد. از طرف دیگر، «موج اصلاحی» (Corrective Wave) در جهت مخالف روند اصلی حرکت میکند و سه موج دارد. همچنین، الگوها خود را در مقیاسهای همیشه کوچکتری به نام «اینفینیتوم» (Infinitum) تکرار میکنند.
در بازارهای مالی، میدانیم که «آنچه بالا میرود، باید پایین بیاید»، زیرا حرکت قیمت بالا یا پایین همیشه با یک حرکت مخالف دنبال میشود. رفتار قیمت نیز به انگیزشها و اصلاحها تقسیم میشود. روندهای انگیزشی جهت اصلی قیمتها را نشان میدهند، در حالی که اصلاحات در خلاف جهت روند اصلی حرکت میکند.
الگوی امواج الیوت
نظریه امواج الیوت به صورت زیر تبیین میشود:
- پنج موج در جهت روند اصلی حرکت میکنند و به دنبال آن سه موج در یک اصلاح رخ میدهند (در کل، یک حرکت ۵-۳). این حرکت پنج-سه یا ۵-۳ سپس به دو زیربخش از حرکت موج بالاتر بعدی تبدیل میشود.
- الگوی زیرین 5-3 ثابت است، اگرچه طول هر موج ممکن است متغیر باشد.
نمودار زیر را در نظر بگیرید که از هشت موج با برچسبهای 1، 2، 3، 4، 5، B ،A و C تشکیل شده است (پنج موج رو به بالا (در جهت روند اصلی) و سه موج رو به پایین) .
امواج 1، 2، 3، 4 و 5 انگیزش را تشکیل میدهند و امواج B ،A و C تشکیل دهنده اصلاح هستند. پنج موج مربوط فاز انگیزشی، به نوبه خود، موج 1 را درجه بعدی بزرگتر شکل میدهند و سه موج اصلاحی نیز تشکیل دهنده موج 2 درجه بزرگتر بعدی هستند. شکل زیر، به خوبی ماهیت فراکتالی امواج را نشان میدهد.
موج اصلاحی به طور معمول دارای سه حرکت مشخص است: دو حرکت در جهت اصلاح اصلی (A و C) و دیگری در مقابل آن (B). امواج 2 و 4 در تصویر بالا اصلاح هستند. ساختار امواج اصلاحی به طور معمول به صورت شکل زیر است.
توجه داشته باشید که در تصویر بالا، امواج A و C در جهت روند در یک درجه بزرگتر حرکت میکنند و بنابراین، انگیزشی هستند و از پنج موج تشکیل شدهاند. در نظریه اموج الیوت چیست؟ مقابل، موج B مخالف روند اصلی است و بنابراین اصلاحی است و از سه موج تشکیل شده است. تشکیل موج انگیزشی، و به دنبال آن موج اصلاحی، درجه موج الیوت را تشکیل میدهد که از روندها و تقابلها تشکیل شده است.
همانطور که از الگوهای تصویر بالا مشاهده میکنید، پنج موج همیشه به سمت بالا حرکت نمیکنند و به طور مشابه، سه موج همیشه به سمت پایین حرکت نخواهند کرد. این روند اصلی صعودی یا نزولی است که جهت امواج را مشخص میکند.
درجه امواج الیوت
طبق نظریه امواج الیوت، امواج را میتوان در ۹ درجه و از بزرگترین به کوچکترین، به صورت زیر دستهبندی کرد:
- اَبَرچرخه بزرگ (Grand Supercycle)
- ابرچرخه (Supercycle)
- چرخه (Cycle)
- اصلی یا اولیه (Primary)
- متوسط (Intermediate)
- ریز (Minor)
- بسیار ریز (Minuette)
- کوچکتر از بسیار ریز (Sub-Minuette)
به دلیل ماهیت فراکتالی امواج الیوت، همواره امواج بزرگتر و کوچکتری از موارد بالا وجود دارد. برای استفاده از این نظریه در معاملات، یک معاملهگر میتواند یک موج انگیزشی با روند صعودی را مشخص کند، در ابتدای روند سهم مورد نظر را بخرد و در موقعیت مناسب، بعد از تکمیل الگوی پنج موج آن را بفروشد.
قواعد امواج الیوت
در هر زمان، ممکن است بازار در الگوی اصلی پنج موج قرار داشته باشد و از آنجا که الگوی پنج موج شکل اصلی روند بازار است، تمام الگوهای دیگر را نیز تحت تأثیر آن هستند.
«قوانین» خاصی وجود دارد که حاکم بر الگوی پنج موج است. این سه قانون به شرح زیر هستند:
- قانون اول: موج 2 نمیتواند بیش از 100 درصد موج 1 تغییر کند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است موج ۲ موج اصلاحی قابل انتظار نباشد و در واقع میتواند در جهت یک موج انگیزشی با درجه بزرگتر قرار گیرد.
- قانون دوم: موج 3، که اغلب نمایانگر قویترین قسمت چرخه است، نمیتواند از موج 1 و موج 5 کوتاهتر باشد.
- قانون سوم: موج 4 نمیتواند از سقف موج ۱ عبور کند. اگر این اتفاق بیفتد، آخرین حرکت بازار باید بخشی از یک موج انگیزشی بزرگتر باشد که میتواند به بالاتر یا پایینتر پیشرفت کند.
مثالی از امواج الیوت
در سادهترین شکل، نمودار هفتگی سهام شرکت «اپل» (Apple) نمونهای از الگوی پنج موج است. البته، این بدین معنا نیست که مرحله جدید اصلاحی در حال رخ دادن است. ورود به اصلاح به اندازه موج پنجم بستگی دارد و با توجه به رابطه نظریه امواج الیوت و سطوح فیبوناچی میتوان به طور دقیقتر آن را بررسی کرد.
جمعبندی
در این آموزش، گفتیم که نظریه امواج الیوت بیان میکند روند بازار یک الگوی تکراری و به بیان بهتر فراکتالی دارد. هر یک از امواج الیوت با درجات مختلف تکرار میشوند و یک چرخه کامل موج در واقع از هشت موج تشکیل شده است. این هشت موج دو مرحله یا فاز را تشکیل میدهند: (1) فاز انگیزشی که پنج موج است و (2) یک فاز اصلاحی که سه موج دارد. به دلیل ماهیت فراکتالی بازار، هر فاز خود یک موج است.
امواج فاز انگیزشی معمولاً با اعداد ۱ تا ۵ نشان داده میشوند. موج اصلاحی نیز معمولاً توسط حروف A و B و C نشان داده میشود. بسته به روند اصلی حرکت، فازهای انگیزشی و اصلاحی میتوانند صعودی یا نزولی باشند.
امواج الیوت و هندسه فراکتالی
در این مجموعه مقالات سعی داریم تا توضیحی جامع پیرامون اصل موج الیوت ارائه دهیم. مبنای این نظریه چرخه و زیرجزهای تکرارشونده در نمودار موج است که در سابقه معاملاتی قرار گرفته و هر زمان که سطح فعالیت کاربران بازار معاملات افزایش یابدتشدید موج صورت میگیرد و زفتار بازار نمود بیشتری در امواج پیدا میکند. این شکلگیری میتواند یک سونامی را ایجاد نماید که تلفیقی از تحلیل چندین موج میباشد و تجلی این قانون در آن کاملا مشهود است. در این میان پیشبینیهای بسیاری از طریق واکاوی امواج میتواند صورت گیرد و مباحثی نظیر ساختارهای فراکتالی مطرح گردد. در ادامه این دسته مقالات توضیحاتی با موضوعیت امواج الیوت و مبانی هندسه فرکتالی ارائه میگردد.
الف) اصل موج الیوت
اصل موج الیوت نوعی تحلیل تکنیکال است که معامله گران برای شناسایی چرخه بازار مالی و پیش بینی روند بازار با شناسایی افراط سرمایهگذار از دیدگاه روانشناسی، بالا رفتن و پایین آمدن قیمتها و سایر عوامل جمعی را مورد تحلیل قرار میدهند. رالف نلسون الیوت (حسابدار حرفه ای 1871)، اصول آن را کشف کرد و ابزارهای تحلیلی را در دهه 1930 توسعه داد. وی ادعا کرد که قیمتهای بازار در الگوهای مشخصی گسترش مییابند، این ادعا امروزه اصل امواج الیوت یا به طور سادهتر موج اصلی نامیده میشود. الیوت نظریه رفتار خود در بازار را در کتاب “اصل موج” در سال 1938 منتشر کرد، و آن را به طور خلاصه در سال 1939 در مجله جهانی فایننشال ارائه داد و تمامی جوانب این موضوع را در اثر خود تحت عنوان “قوانین طبیعت: راز جهان” چاپ نمود. الیوت اظهار داشت: “چون انسان تحت عمل ریتمیک قرار دارد، محاسبات مربوط به فعالیتهای خود را میتوان با توجیه و یقینی غیرقابل انکار، پیش بینی کرد.”
طراحی کلی
اصل موج الیوت بیان میکند که روانشناسی سرمایهگذاری جمعی، یا روانشناسی جمعیت، در توالیهای طبیعی میان خوش بینی و بدبینی حرکت میکند. این نوسانات، الگویی را ایجاد میکنند که در حرکت قیمت بازارها با هر مرتبه، روند یا مقیاس زمانی مشهود است.
در مدل الیوت، همانطور که در تصویر فوق نشان داده شده است، قیمتهای بازار میان یک مرحله کنشی و یک مرحله اصلاحی در همه مقیاسهای زمانی جریان متناوب دارد.
تکانهها همیشه به مجموعه ای از 5 موج درجه پایین تقسیم میشوند و دوباره میان کاراکتر انگیزشی و اصلاحی متناوب قرار میگیرند، به طوری که امواج 1، 3 و 5 ضربان هستند و امواج 2 و 4 امواجی کوچکتر از امواج 1 و 3 هستند. در بازار خرس، روند غالب رو به پایین است، بنابراین الگوی معکوس اتفاق میافتد (برای نمونه ضربان موج 5 رو به پایین و 3 رو به بالا ). ذکر این نکته ضروری است که امواج انگیزشی همیشه با روند حرکت میکنند، در حالی که امواج اصلاحی در برابر آن حرکت میکنند.
الگوهایی به ساختارهای 5 و 3 موج پیوند میخورند که خود، ساختارهای موج مشابه خود را با افزایش اندازه یا درجه بالاتر تشکیل میدهند. به پایین ترین 3 از چرخه ایده آل توجه کنید. در اولین دنباله 5 از موج کوچک، امواج 1، 3 و 5 انگیزشی و تحریکی هستند، در حالی که امواج نظریه اموج الیوت چیست؟ نظریه اموج الیوت چیست؟ 2 و 4 اصلاحی میباشند. این نشان میدهد که تکانه موج یک درجه بالاتر به سمت بالا است. همچنین این سیگنال از آغاز اولین توالی تصحیحی کوچک سه موج دارد. پس از پنج موج اولیه به بالا و سه موج پایین، دنباله دوباره شروع میشود و هندسه فراکتالی شباهت خود را با توجه به ساختار پنج و سه موج که زیر آن یک درجه بالاتر است، شروع میشود. الگوی انگیزه تکمیل شده شامل 89 موج است، و به دنبال آن یک الگوی تصحیحی تکمیل شده از 55 موج وجود دارد.
هر درجه در الگو، در بازار مالی یک نام دارد. درجهها نسبی هستند؛ آنها با فرم و نه با اندازه یا مدت زمان مطلق تعریف میشوند. امواج در همان درجه ممکن است از اندازه و یا مدت زمانی مربوطه بسیار متفاوت باشند.
طبقه بندی یک موج در هر درجه خاص میتواند متفاوت باشد، اگرچه متخصصان عموماً با ترتیب استاندارد درجهها (مدت زمان تقریبی داده شده) متفق النظر میباشند:
- سوپر سیکل بزرگ (Grand supercycle): چند قرن
- سوپر سیکل (Supercycle): چند دهه (حدود 40-70 سال)
- سیکل (Cycle): یک سال تا چند سال (یا حتی چندین دهه تحت الحاق الیوت)
- اولیه (Primary): چند ماه تا چند سال
- متوسط (Intermediate): هفتهها تا ماهها
- مینور (Minor): هفتهها
- مینت (Minute): روزها
- Minuette: ساعتها
- Subminuette: دقیقهها
تشخیص الگو و فراکتالها
مدل بازار الیوت به شدت به بررسی نمودارهای قیمت اعتماد دارد. متخصصان و کارشناسان روندهای در حال توسعه را برای تفکیک امواج و ساختارهای موج مطالعه میکنند و تشخیص میدهند که قیمتها در مرحله بعد چه رفتاری دارند. بنابراین استفاده از اصل موج نوعی شناخت الگو است.
ساختارهای الیوت توصیف شده در بالا، با تعاریف ارائه شده از فراکتالها مطابقت دارند ( الگوهای خود مشابه در هر درجه از روند ظاهر میشوند). ریاضیدانانی نظیر مندلبورت و هادسن میگویند، دقیقاً همانطور که در طبیعت، شکستگیهای طبیعی اتفاق میافتند و با گذشت زمان پیچیده تر میشوند، مدل برگرفته از اصل موج الیوت نشان میدهد که روانشناسی جمعی انسان در الگوهای طبیعی، از طریق تصمیم گیریهای خرید و فروش منعکس شده در قیمتهای بازار، شکل میگیرد: “گویا ما به نوعی برنامه ریزی شده ایم؛ توسط ریاضیات. سواحل، کهکشان، دانههای برف یا انسان؛ همه ما به همان نظم محدود میشویم. ”
این فرض که بازارها در الگوهای قابل تشخیص باز میشوند با فرضیه کارآمد بازار مغایر است و بیان میکند که نمیتوان از دادههای بازار مانند حرکت میانگین و حجم، رفتار ان را پیشبینی نمود.
بنوئد ماندلبروت این سوال را مطرح کرده است که آیا امواج الیوت میتوانند بازارهای مالی را پیش بینی کنند:
” … اما پیش بینی موج یک تجارت بسیار نامشخص است. این هنری است که قضاوت ذهنی نمودارها بیش از حكم عینی و قابل تكرار اعداد اهمیت دارد. ”
منتقدان هشدار میدهند که اصل موج بسیار مبهم است بجای اینکه مفید باشد زیرا نمیتواند به طور مداوم در هنگام شروع یا پایان موج، شناسایی گردد، و اینکه پیش بینی موج الیوت مستعد تجدید نظر ذهنی است. برخی که طرفدار تحلیل تکنیکی بازارها هستند، ارزش تحلیل موج الیوت را زیر سوال برده اند. دیوید آرونسون، تحلیلگر تکنیکال در اینباره مینویسد:
اصل موج الیوت، همانطور که در عمل رایج است، یک تئوری قانونی نیست، بلکه یک داستان و تنها یک داستان قانع کننده است که توسط رابرت پرچر به صورت فصیح بیان میشود. این محاسبه قانع کننده است زیرا EWP توانایی ظاهری قابل توجهی دارد که بتواند هر بخش از تاریخ بازار را تا حداکثر نوسانات دقیقه خود، مورد بررسی قرار دهد. من ادعا میکنم که این امر با قواعد کاملاً تعریف شده ایجاد گردیده و امکان در نظر گرفتن تعداد زیادی از امواج تو در تو با شدت متفاوت را دارا میباشد. این به تحلیلگر الیوت همان آزادی و انعطاف پذیری را میدهد که به منجمان پیش از کوپرنیکی اجازه میدهد همه حرکات سیاره مشاهده شده را توضیح دهند، حتی اگر نظریه اساسی آنها درباره یک جهان زمین محور اشتباه باشد.
امواج الیوت در بورس چیست؟
اگر مدت زیادی است که در بازار بورس (بخوانید در مورد: بورس چیست؟) فعالیت میکنید و ساعتها نمودارها را بررسی کردهاید، مطمئنا میدانید یکسری از روندها، در حالتی که وضعیت احساسی بازار ثابت باشد، مرتبا تکرار میشوند و همیشه نیز نتایجی یکسان دارند. به اینگونه از تکرارها در یک نمودار، امواج الگویی میگویند که توسط برخی از اشخاص مورد بررسی و تدریس قرار میگیرند.
تا به امروز اشخاص زیادی به ارائه چنین الگوهایی پرداختهاند که آقای «الویت» یکی از این اشخاص است؛ زمانی که به نتایج دیگر اشخاص یا خودمان و حتی آقای الیوت نگاه میکنیم، متوجه وجود یکسری از الگوهایی خواهیم شد که مرتباً در نمودار رخ داده و همیشگی هستند.
چیزی که در این مطلب قصد بررسی آن را داریم، امواج الیوت و نمونههای بارز از این امواج در بورس هستند، در این مطلب با زبانی رسا و قابل فهم سخن میگوییم تا درک مفاهیم آن، برای شما آسان باشد.
امواج الیوت چیست؟
آقای الیوت یکی از تحلیلگران بازار سهام بود که سالهای زیادی از عمر خود را پای بررسی نمودارها گذاشت، او پس از مدتها به درکی رسيد که میگفت: امواجی که بر روی نمودارها میبینیم، همیشه بینظم نیستند! بلکه گاهی اوغات در الگوهایی یکسان تکرار شده و نتیجه تقریباً یکسانی نیز دارند.
این تعریفی است که از امواج الیوت انتظار داریم، اما چرا اسم الیوت؟ برای اینکه نظریهپرداز این روش الیوت نام داشت، و الگوها نیز بر همین اساس نامگذاری شدهاند.
الیوت سپس این الگوها را دستهبندی کرد و به دوستان خود آموزش داد، در طول زمان، این الگوها همهگانی شده و افراد با استفاده از آنها توانستند تحلیل بهتر و موثرتری نسبت به دیگران داشته باشند.
قدمهای درک این امواج
بسیاری از آموزشهایی که در سایتها میبینید، از پایه غلط بوده و درک درستی به شما نمیدهند! زیرا از مثالهای قدیمی استفاده کردهاند که تقریباً منسوخ شده و با زبانی از آنها سخن گفتهاند که قابل فهم نیست! اما مشکلی نیست، در ادامه قصد داریم با ذکر تعدادی مفاهیم اصلی، این درس را آغاز کنیم تا برای همه قابل درک باشد.
قدم اول: سطوح امواج
با توجه به تصویر فوق، هر نمودار شامل دو بخش حمایت و مقاومت میشود: همانطور که میبینید، نمودار گاهی درحال مقاومت است و گاهی حمایت، اما در کل روبه بالا میرود. زمانی که ما به الگوهای اصلی که همیشه در نمودارها «چه رو به بالا و چه رو به پایین» تکرار میشوند مسلط شویم، خواهیم دانست عاقبتِ این امواج پیرو مقاومت نظریه اموج الیوت چیست؟ خواهند بود یا حمایت. یعنی در ادامه رو به بالا خواهند بود یا پایین؟ تمام حرفی که نظریه الیوت دارد همین است، تا الگوهای اصلی را به شما نشان بدهد.
قدم دوم: رسم کانال
قبل از ورود به مثالها، لازم است رسم کانال را در نمودارها بیآموزید. رسم کانال باعث میشود الگوهایی که الیوت از آنها سخن میگوید را بهتر درک کرده و اشتباهاً آنها را بررسی نکنید.
2
همانطور که در تصویر فوق مشاهده میکنید، نمودار شامل سه نوع کانال میشود که یک نوع؛ صعودیِ آبی «رو به بالا» است.
نوع دیگر؛ نزولیِ قرمز «رو به پایین» است.
و نوع آخر: مستطیل مشکیِ ثابت است.
این کانالها را لازم است با توجه به سطوح مقاومتی و حمایتی روند رسم کرده و تا زمانی که روند تغییر جهت نداده ادامه دهید.
به طور کلی کف کانال به معنای محدوده خرید بوده و سقف کانال محدوده فروش.
اما متداولترینِ این الگوها چه هستند؟
شناخت و استفاده از الگوهای متداول
الگوهای معروف به معنای همان روندهای تکرار شونده هستند که الیوت از آن سخن میگوید.
بعضی از افراد با توجه به نمودار خطیِ قدیمی این الگوها را فراگرفته و بررسی میکنند که اصلاً درست نیست؛ بلکه لازم است نمودار شمعی را، به دلیل حجم اطلاعاتی دقیقتر برای درک این الگوها استفاده گردد.
الگوی اول: دو مقاومت
در نمودار فوق، میتوانید دو حرکت اصلی رو به بالا را مشاهده نمایید که به عنوان دو مقاوت اصلی شکل گرفتهاند.
مقاومت دوم به معنای قیمت پایانی کم است؛ قدرت خرید افت کرده و با این حساب این اوج نمیتواند دوام بیآورد که مطمعناً حمایت خواهیم داشت.
اگر خط حمایت را تا مقاوت دوم در نظر بگیرید، این ارتفاع بیانگر اندازهی حمایت بعدی «80 درصد مواقع» بعد از حمایت اصلی خواهد بود و دوباره روند ثابت خواهد شد.
در افت اصلی بعد از اوج دوم، شمع چکشیِ برعکس را میبینیم که همیشه به معنای نزول است، هر بخشی از روند که این نوع شمع را مشاهده نمودید، میتوانید 80 درصد احتمال افت را در نظر بگیرید.
الگوی دوم: دو حمایت
این الگو دقیقاً برعکس الگوی قبلی است اما شرطی وجود دارد که میگوید: درصورتی که روند نزولی یا حمایتی، بیش از حالت طبیعی باشد، آنگاه این روند حضور یابد مقاومتی به اندازهی مقاومت پیشین خواهیم داشت.
الگوی سوم: سر و شانه!
این نوع از امواج، یک مقاومت، یک مقاوت بالاتر و یک مقاومت کوچکتر دارد که سرجمع سه مقاومت میشوند با همین قاعدهای که گفتیم: بالا، خیلی بالا و مقداری بالا. برای مطالعه بیشتر در زمینه الگوهای سرو شانه، میتوانید مقاله «الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال» را مطالعه کنید.
نتیجهی این روند نزولی به اندازهی سر است.
الگوی چهارم: سروشانه برعکس!
این الگو دقیقاً برعکس الگوی قبل عمل کرده و باعث صعود میشود.
الگوی پنجم: الگوهای دوقلویِ وج «wedge»
این بخش شامل الگوهای همسان است که آنها را مفصلاً تشریح خواهیم کرد.
وجها به معنای یک مکث در روند معاملات هستند، گره معاملاتی نه! بلکه در حراج پیوسته سهم اما معاملات کمتر هستند که بیانگر دودلی معاملهگران در دادوستد است.
در این وج که صعودی نام دارد، میتوانید معاملات ریز اما به سمت مقاومت را ببینید، اما یک شمع Marubozu به میان آمده و باعث نزول در روند شده؛ همیشه بدانید شمع Marubozu باعث نزول میشود، چه در الگوها و چه در روندهای عادی. برای مطالعه بیشتر در رابطه با کندلهای مختلف، مقاله «کندل شناسی چیست؟» را مطالعه کنید.
اینجا، این وج به ما میگوید؛ معاملهگران زیادی هستند که قصد دارند به قیمت پایین بفروشند اما چرا؟
قبل از خرید این سهام لطفاً اطلاعات مهمی از نظریه اموج الیوت چیست؟ شرکت بدست آورید شاید افشای اطلاعات مهم مثل آتشسوزی یا هر چیز دیگری مثل تحریمها باعث فروش به قیمت کمتر شده!
این وج نزولی نام دارد، که نشانهی رشد قیمت در آینده است.
لطفاً در تشخیص این روند دقت بیشتری داشته باشید تا اشتباهاً آن را درک نکنید، مصداق اصلیِ این الگو اینگونه است که؛ خط قرمز مقاومتهای بالایی روند، شیب بیشتری از خط حمایتهای روند دارد.
الگوی ششم: الگوی پرچمی
این الگو زمانی قابل درک است که خط حمایتهای روند با خط مقاومتهای روند در انتها یکی است که سرجمع نمودار یک مثلث خواهد بود که؛ در بین یک روند نزولی یا صعودی قوی شکل میگیرد.
این پرچم بیانگر افول شدید خواهد بود، بعضی میخواهند در پرچم، ارزش سهم را ثابت نگه دارند، اما بعضی فروشندگان از ندانمکاری وارد شده و میخواهند این ثبات را حفظ کرده یا جلوی نزول را بگیرند که عرضه بیشتر از تقاضا شده و روند دوباره افت میکند.
سخن آخر
در این مطلب سعی شد تمام نکات مربوط به امواج الیوت را بررسی و خدمتتان ارائه کنیم اما قبل از استفاده از آنها حتماً در نظر داشته باشید که موارد دیگری هستند که بر روی روند یا نمودار سهام یک شرکت تاثیر میگذارند، ممکن است تحلیل بنیادی برای درک و شناخت اتفاقات دیگر برایتان لازم و ضروری باشد به خصوص وقتی جداً میخواهید سهامی را خریداری کنید، جدا از تحقیقاتی مثل بررسی نقدینگی و… لازم است نبض بازار را بدست آورده و سپس وارد تحلیل تکنیکال شوید تا الگوهایی که بررسی کردیم را را تحلیل کرده و سفارش خود را ثبت کنید.
آموزش تحلیل تکنیکال؛ امواج الیوت و سطوح فیبوناچی – بخش نهم
یکی از مهمترین بخشهای تحلیل تکنیکال به امواج الیوت مربوط میشود که رالف نلسون الیوت در قرن بیستم آن را معرفی کرد. او مشاهدات و مطالعات خود را در قالب نظریهای ارائه داد که تغییرات قیمتی را با امواج تکرار شوندهای توصیف میکرد. نظریه امواج الیوت بر روی مسائل روانشناسی معاملهگران در بازارهای مالی بنا شده و رفتار آنها را در قالب الگوهای تکرار شوندهای نشان میدهد.
امواج الیوت بحث بسیار مفصل و پیچیدهای است که تنها در شرح و توضیح آن میتوان کتاب هم نوشت. با این حال در ادامه به اصول اولیه و ابتدایی امواج الیوت نگاهی خواهیم انداخت و شما را با مفاهیم اصلی امواج الیوت آشنا خواهیم کرد.
مقدمهای بر امواج الیوت
امواج الیوت بر پایه این منطق استوار است که تفکر جمعی توده مردم در ابعاد گسترده، از الگوهای تکرار شوندهای پیروی میکند. بازارهای مالی هم از جمله نقاطی است که شاهد تجمع افکار مختلف افراد است و به همین خاطر الگوهای تکرار شونده که به نظر الیوت در قالب امواج خود را نشان میدهند، در این بازارها پیدا میشوند. در حالت کلی و از نظر الیوت امواج به دو دسته انگیزشی (Impulsive) و اصلاحی (Corrective) تقسیم میشوند. الگوی پایهای امواج از ۵ موج انگیزشی و ۳ موج اصلاحی تشکیل شده است.
امواج الیوت صعودی – خطوط توپر امواج انگیزشی و خطوط نقطهچین امواج اصلاحی هستند امواج الیوت نزولی – خطوط توپر امواج انگیزشی و خطوط نقطهچین امواج اصلاحی هستند
امواج انگیزشی که با رنگ آبی در شکل نشان داده شدهاند، خود از ۳ موج انگیزشی و ۲ موج اصلاحی تشکیل شده است. امواج اصلاحی نیز که با رنگ نارنجی نشان داده شده، از ۲ موج انگیزشی و یک موج اصلاحی تشکیل شدهاند.
این الگوی پایه برای هر دو روند صعودی و نزولی در شکل بالا آمده است. قابل توجه است که هر یک از مجموعه امواج انگیزشی یا اصلاحی (امواج آبی و نارنجی) خود بخشی از یک موج بزرگتر را تشکیل میدهند.
این دید کلی در نظریه امواج الیوت وجود دارد و باید این نکته را به یاد داشته باشید که هر موج انگیزشی از ۵ ریز موج و هر موج اصلاحی از ۳ ریز موج تشکیل شده است.
معمولاً برای نمایش امواج انگیزشی از اعداد ۱ تا ۵ و امواج اصلاحی از حروف انگلیسی B ، A و C استفاده میشود.از امواج الیوت برای ۳ هدف استفاده میشود: پیشگویی مسیر بازار ، تعیین نقاط بازگشت و تعیین استراتژی برای ورود و خروج از معاملات.
سه قانون کلی برای الگوی پایه امواج الیوت وجود دارد که شامل قوانین زیر است:
- موج شماره ۲ نمیتواند تا نقطهای که موج شماره ۱ آغاز شده اصلاح شود. منظور از اصلاح قیمت، بازگشت قیمت در خلاف جهت روند شکل گرفته است.
- موج شماره ۳ نباید کوتاهترین موج انگیزشی باشد.
- موج شماره ۴ با موج شماره ۱ نباید همپوشانی داشته باشد.
طبق قانون دوم در واقع پس از اینکه موج شماره ۱ و ۲ شکل گرفت، برای شناسایی موج ۳ نباید به دنبال موجی باشید که از این دو موج کوتاهتر است. گاهی اوقات موج ۳ در نقاط برابر و با فاصله یکسان بسته میشود اما هیچگاه کوتاهتر از امواج دیگر نیست. طبق قانون سوم نیز موج شماره ۴ نمیتواند وارد محدوده قیمتی موج شماره ۱ شود.
موج شماری در جفت ارز بیت کوین/اتریوم
معمولا یکی از امواج انگیزشی که میتواند موج شماره ۱، ۳ یا ۵ باشد، بصورت گسترش یافته است و از امواج دیگر بزرگتر است. این قاعده در بازار سهام و فارکس بیشتر درباره موج شماره ۳ صدق میکند.
امواج گسترش یافته
در برخی حالات خاص و در بازار صعودی با گسترش موج ۳، موج ۵ نمیتواند قله بالاتری را رقم بزند و این موج اصطلاحاً به صورت کوتاه شده (Truncation) درمیآید. این حالت در بازار نزولی با عدم موفقیت موج ۵ در ثبت کف جدید اتفاق میافتد.
قوانین اصلی و نکات پایهای لازم درباره نظریه امواج الیوت بدین شرح بود و نظریه اموج الیوت چیست؟ با استفاده از آنها میتوان امواج الیوت را در نمودارهای قیمتی شناسایی کرد ولی با این وجود بازهم شناسایی دقیق این امواج کار بسیار سختی است که تنها با تمرین میتوان در آن به مهارت رسید. اصطلاحی در این باره وجود دارد که اگر ۱۲ الیوتیشن (اصطلاحا کسانی که با استفاده از این نظریه معامله میکنند) را در یک اتاق بگذارید، هیچ کدام از آنها با شمارش یکسان امواج خارج نخواهند شد!
قواعد امواج اصلاحی
دو راهنمای کاربردی در امواج اصلاحی وجود دارد که دانستن آنها به شما در معاملات کمک خواهد کرد.
قاعده دگرگونی (Alteration)
طبق این قاعده در صورتی که موج اصلاحی در موج دوم بصورت عمودی و سریع اتفاق بیفتد، موج اصلاحی ۴ بصورت ممتد و کشیده خواهد بود. در صورتی هم که موج ۲ به صورت ادامهدار و کشیده اصلاح شود (که معمولا این اتفاق کمتر رخ میدهد)، موج ۴ به صورت سریع اصلاح خواهد شد.
قاعده برابری (Equality)
طبق این قاعده موج اصلاحی A و B، معمولاً تمایل دارند که کم و بیش طول مشابهی داشته باشند.
انواع امواج اصلاحی
امواج اصلاحی به ۴ دسته زیگزاگ، تخت، مثلثی و اصلاح ترکیبی تقسیم میشوند.
اصلاح زیگزاگی (Zigzag)
این نوع از اصلاح شامل امواج B ، A و C میشود که هر کدام به ترتیب دارای ۵ ، ۳ و ۵ زیر موج هستند. البته ۲ یا ۳ زیگزاگ هم میتوانند بصورت متوالی پشت هم قرار گیرند.
زیگزاگ دوگانه
اصلاح تخت (Flat)
این امواج اصلاحی نیز از ۳ موج B ، A و C تشکیل شدهاند که هر کدام به ترتیب ۳ ، ۳ و ۵ زیر موج دارند. یکی از خصوصیاتی که این امواج اصلاحی دارند این است که موج C طول کمتری از موج A خواهد داشت و به این خاطر این امواج اصلاحی ضعیف تلقی میشوند. پس از این امواج اصلاحی معمولاً موج انگیزشی قدرتمندی شکل میگیرد.
اصلاح تخت
اصلاح مثلثی (Triangle)
اصلاح مثلثی شامل امواج D ، C ، B ، A و E است که هر کدام از آنها از ۳ زیر موج تشکیل شدهاند. این مثلث از اتصال نقاط انتهایی A ، C و همچنین B ، D به یکدیگر تشکیل شده است. این نوع اصلاح همیشه در موج ۴ اتفاق میافتد و موج ۵ انگیزشی که پس از شکستن مثلث ایجاد میشود، معمولاً به اندازه بزرگترین موج ایجاد شده درون مثلث است.
اصلاح مثلثی
اصلاح ترکیبی
این اصلاح که شکلی تقریباً افقی دارد، از ترکیب سه نوع اصلاح قبلی به وجود میآید. این اصلاح در موج ۴ دیده میشود و با زیرموجهای X ، W و Y نمایش داده میشود. تصویر زیر مثالی از یک اصلاح ترکیبی است.
اصلاح ترکیبی
کانالها
گاهی اوقات امواج الیوت درون کانال حرکت میکنند. این کانالها از انتهای امواج ۱ و ۳ و یا ابتدای امواج ۲ و ۴ به وجود میآیند. نکتهای که در این حالت وجود دارد این است که شکست کانال باید زیرنظر گرفته شود. حالتهای مختلفی که میتوان برای امواج الیوت متصور شد، در تصویر زیر آمده است.
سطوح فیبوناچی
اعداد فیبوناچی در بسیاری از پدیدههای طبیعی از جمله نسبت اندازههایی که در بدن موجودات زنده وجود دارد، مشاهده شدهاند. سری اعداد فیبوناچی با اعداد صفر و یک شروع و عدد بعدی از مجموع دو عدد نظریه اموج الیوت چیست؟ قبلی به وجود میآید. سری فیبوناچی از اعداد … ،۵۵ ، ۳۴، ۲۱، ۱۳، ۸، ۵، ۳، ۲، ۱، ۱ تشکیل شده و طبق این سری «سطوح فیبوناچی» (Fibonacci Levels) به وجود آمدهاند. سطوح فیبوناچی شامل اعداد ۰.۲۳۶ ، ۰.۳۸۲ ، ۰.۵ ، ۰.۶۱۸ (نسبت طلایی)، ۰.۷۸۶ ، ۱.۲۷۲ و ۱.۶۱۸ هستند.
کاربرد این سطوح در امواج الیوت تعیین نقاط بازگشت و سطوح حمایت و مقاومتی است که میتواند در تشخیص نقاط ورود به معامله کمک زیادی کند. در ادامه استفاده از سطوح فیبوناچی را در امواج الیوت شرح خواهیم داد.
نقاط بازگشت
سطوح بازگشت این امکان را به تریدرها میدهد که خود را برای مناطق بازگشت روند، سطوح حمایتی و مقاومتی آماده کنند. این سطوح با توجه به حرکت قیمتی قبلی به وجود میآیند. در این سطوح احتمال بازگشت بخشی از موج نزولی قبلی و یا توقف موج صعودی آغاز شده وجود دارد. برای مثال در نمودار یک روزه بیت کوین که در شکل زیر نشان داده شده است، در صورتی که نقطه صحیح ورود به معامله را درست تشخیص داده باشیم، با کنترل سطوح مختلف نقطه خروج را میتوان تعیین کرد. در این نمودار نقش مقاومتی در سطح ۰.۲۳۶ و تمرکز بازه قیمتی در سطح ۰.۳۸۲ و مقاومت اصلی در سطح ۰.۶۱۸ قابل مشاهده است.
کاربرد سطوح فیبوناچی در تشخیص نقاط مقاومت
نحوه استفاده از ابزار فیبوناچی در روند نزولی و روند صعودی با هم تفاوت دارد. برای مثال در روند نزولی که در تصویر قبل مشاهده کردید نقطه شروع، بالاترین سقف رقم زده و نقطه پایان نظریه اموج الیوت چیست؟ نظریه اموج الیوت چیست؟ پایینترین کف در این روند است. بنابراین تشخیص صحیح روند فعلی و روند پیشرو اهمیت خود را در این بخش نشان میدهد. کاربرد ابزار فیبوناچی در روندهای صعودی برعکس است. یعنی نقطه ابتدایی، پایینترین نقطه (کف موج) و نقطه انتهایی بالاترین نقطه (سقف موج) خواهد بود.
بازگشت از سطح ۰.۶۱۸ فیبوناچی
نکته مهم دیگر، محبوبیت استفاده از سطوح فیبوناچی در تعیین نقاط ورود در اصلاحات انجام گرفته در امواج الیوت ۲ و ۴ است. تریدرهایی که از فرصت ورود به روند جدید در نقاط ابتدایی جا میمانند، معمولاً با تشخیص نقاط انتهایی امواج و ترسیم سطوح فیبوناچی، برای بازگشت و اصلاحی که در امواج اصلاحی رخ میدهد محدودهای مشخص میکنند تا نقاط جدیدی برای ورود به معامله بیابند.
همچنین پس از پایان یافتن ۵ موج انگیزشی که در پی آن امواج اصلاحی آغاز میشوند، جهت تعیین نقطه بازگشت امواج اصلاحی، باید نقاط ابتدایی و انتهایی سطوح فیبوناچی را از روی ۵ موج ابتدایی انگیزشی تعیین کنیم. همچنین به یاد داشته باشید که از نظر بسیاری از تریدرها در بازار ارزهای دیجیتال، سطح ۰.۶۱۸ یک حمایت یا مقاومت اساسی محسوب میشود و نقش آن را در اصلاحهای قیمتی به عنوان یک حمایت نباید دستکم گرفت.
دیدگاه شما