اختیار معامله
این ابزارها بهمنظور کاهش یا انتقال ریسک ایجاد شدهاند. یکی از این ابزارها اختیار معامله یا معاملات آپشن است که بیشتر در بورس کالا مورداستفاده قرار میگیرد.
در این مقاله قصد داریم به تعریف قرارداد اختیار معامله، سازوکارهای آن و نقشی که در کاهش ریسک دارد بپردازیم.
اختیار معامله چیست؟
اختیار معامله به ابزارهای مالی گفته میشود که بر اساس ارزش اوراق بهادار اساسی مانند سهام مشتقه هستند.
اختیار معامله مشتقات مالی هستند که به خریداران حق استفاده، اما نه تعهدی را برای خرید یا فروش دارایی اساسی با قیمت و تاریخ توافق شده میدهند.
قرارداد اختیارات به خریدار امکان خرید یا فروش دارایی (بسته به نوع قرارداد) را ارائه میدهد.
در معاملات آپشن این امکان به دارنده داده میشود که دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده خریداری کند یا دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده بفروشد.
هر قرارداد اختیار تاریخ انقضا مشخصی دارد که دارنده میتواند از فرصت خود استفاده کند.
اختیار معامله معمولاً از طریق کارگزاران آنلاین خریداری و فروخته میشوند.
بر اساس این قرارداد، طرفین معامله با یکدیگر توافق میکنند که معامله را در تاریخ سررسید آینده انجام دهند.
به هنگام عقد قرارداد خریدار معامله اختیار معامله با پرداخت مبلغ مشخص، حق خرید یا فروش را طبق زمان مشخص شده در قرارداد کسب میکند.
در طرف مقابل، فروشنده قرارداد اختیار معامله نیز آمادگی خود برای فروش را طبق مفاد قرارداد اعلام میدارد.
در قراردادهای آتی، برخلاف قراردادهای اختیاری خریدار ملزم به ایفای تعهد است و بدون توجه به وضعیت بازار، در تاریخ مشخص شده ملزم به ایفای تعهد است (حتی اگر متضرر شود).
در قرارداد اختیار معامله بدون هیچگونه اجبار و تعهدی میتوانید تصمیم به معامله بگیرید یا به عبارتی به اختیار خود عمل کنید.
در قرارداد اختیار معامله به خریدار این امکان داده میشود که پس از بررسی بازار و تمام جوانب معامله ایفای نقش کنند. در صورت متضرر شدن، میتواند به تعهد خود عمل نکند
چنین میتوان نتیجه گرفت که در بین ابزارهای مالی، اختیار معامله نسبت به سایر ابزارها از امکانات بیشتری برخوردار است به همین خاطر قیمت آن نیز نسبت به مابقی ابزارها بیشتر است.
خود قرارداد اختیار معامله بهتنهایی ارزشی ندارد بلکه ارزشش را از دارایی دیگر مانند ارز، سهام، اوراق قرضه و یا کالا میگیرد، به همین خاطر یک ابزار مشتقه نامیده میشود.
بااینحال، عوامل زیادی نیز وجود دارند که بر سودآوری قرارداد اختیار تأثیر میگذارند.
برخی از این عوامل شامل قیمت یا حق بیمه اختیار سهام، مدتزمان باقیمانده تا انقضا قرارداد و ارزش اوراق بهادار سهام یا ارزش سهام است.
معامله گران باید از این متغیرها آگاهی داشته باشند تا بتوانند در مورد زمان معامله آگاهانه تصمیم بگیرند
نحوه خرید و فروش اختیار معامله
قیمتگذاری اختیار معامله
یکی از محرکهای قرارداد اختیار معامله، ارزش ذاتی است. ارزش ذاتی این است که چه مقدار از حق بیمه از اختلاف قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال تشکیل شده است
قیمت اختیار که بهعنوان حق بیمه شناخته میشوند، از مجموع ارزش ذاتی و زمانی آن تشکیل شده است.
ارزش ذاتی تفاوت قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال است.
زمانی ارزش زیاد است که تا زمان انقضا فرصت بیشتری باقیمانده باشد زیرا احتمال سودآوری سرمایهگذاران قرارداد بیشترمی باشد.
قرارداد اختیار معامله بر روی حجم مشخصی از دارایی پایه انجام میشود.
برای بهدستآوردن حق اختیار، خریدار باید مبلغی تحت عنوان صرف به فروشنده بپردازد.
اختیار معامله بین دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) انجام میشود و در این قرارداد مواردی چون؛ دارایی مورد معامله، قیمت توافقی، تاریخ سررسید باید ذکر شود.
انواع اختیار معامله و کاربرد آن اختیار معامله از لحاظ حق اختیار
دو نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد:
اختیار خرید (Call Option)
زمانی که فردی سهامدار تعداد مشخصی از سهام است اما باتوجهبه تحلیلهای خود حدس میزند که ارزش سهمش در آینده افت پیدا خواهد کرد، میتواند با بررسی سهام خود حق اختیار منتشر نماید.
در این زمان، فرد دیگری که بررسی کرده است و فکر میکند ارزش سهم در آینده افزایش پیدا خواهد کرد اما در حال حاضر برای خرید آن پول ندارد، میتواند در قالب اختیار معامله، اختیار خرید سهم را در ازای پرداخت مبلغی مشخص از دارنده سهم خریداری کند.
در زمان سررسید مشخص شده اگر قیمت سهم مطابق با پیشبینیهای خریدار، پیش رفته باشد میتواند تعهد خرید خود را ایفا نموده و از اختیار خود استفاده کنند، درغیر این صورت، اگر قیمت اختیار بالاتر از قیمت در بازار آزاد باشد، اجباری بر ایفای تعهد نخواهد بود.
بنابراین قرارداد اختیار معامله تنها ریسک معامله شما را کمتر میکند.
اختیار فروش (Put Option)
اختیار فروش، اختیار اما نه تعهد، فروش مقدار مشخصی از اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در یک بازه زمانی مشخص است. به این قیمت از پیش تعیین شده که خریدار اختیار خرید میتواند در آن سهم بفروشد، قیمت اعمال گفته میشود.
با کاهش قیمت سهام پایه، اختیار خرید ارزش بیشتری پیدا میکند. برعکس، یک اختیار خرید با افزایش قیمت سهام پایه ارزش خود را از دست میدهد.
اختیار فروش معمولاً باهدف مصونسازی از اقدام نزولی قیمت استفاده میشود.
این استراتژی بهعنوان نوعی بیمه سرمایهگذاری و برای اطمینان از جلوگیری از ضرر و زیان دارایی از یک مقدار مشخص (یعنی قیمت اعمال شده در اختیار) استفاده میشود.
با نزدیک شدن به زمان انقضا، چون زمان کمتری برای تحقق سود حاصل از معامله وجود دارد، ارزش حق کاهش خواهد یافت.
در استفاده از اختیارها هیچ اجباری وجود ندارد. سرمایهگذاران این اختیار را دارند که بورس سهام را با قیمت بالاتر فعلی بازار بفروشند، نه اینکه لزوماً به قیمت اعمال شده در قرارداد اختیار مجبور به فروش باشند.
فاکتورهای مختلفی وجود دارد که باید در هنگام فروش اختیارهای خرید بهخاطر بسپارید. درک اهمیت ارزش و سودآوری قرارداد اختیار در هنگام معامله از اهم موارد است، زیرا در غیر این صورت خطر سقوط سهام از حد سودآوری را وجود دارد.
نحوه خرید و فروش اختیار معامله
برای انجام معامله اختیار همانند سایر معاملات، داشتن کد معاملاتی لازم است.
در بورس تهران ۱۰ شرکت مجاز به معامله اختیار معاملات هستند. در ایران عمده معاملات بهصورت اختیار خرید انجام میشود و به دلیل شرایط بازار، موقعیت اختیار فروش برای سرمایهگذاران جذاب نیست.
معاملات اختیار بهصورت غیرخودکار و از طریق کارگزاری انجام میشوند؛ بنابراین برای انجام معاملات اختیار، باید درخواستتان را به کارگزاری اعلام نمایید و از طریق کارگزاری برای اتاق پایاپای ارسال میشود.
اتاق پایاپای باتوجهبه اعلام سایر مشتریان، نوع تسویه را تعیین کرده و به اطلاع مشتریان میرساند. تسویه در معاملات اختیار به سه طریق انجام میشود:
نکته مهم کارمزد در قرارداد اختیار معامله این است که در جهت کمک به توسعه بازار در سه ماه نخست قرارداد اختیار معاملات، کارمزد همه ارکان معامله بهغیراز کارگزار، صفر است.
تخصیص در قراردادهای اختیار معامله
دارندگان موقعیت بازخرید بر اساس اعلام نوع تسویه خود به هنگام تخصیص بهصورت زیر مرتب و اولویت بندی میشوند:
مثال نحوه خرید و فروش اختیار معامله:
برای درک بهتر مفهوم اختیار خریدوفروش به مثال ذکر شده دقت نمایید:
فرض کنید سهمی را بررسی کردهاید و به این نتیجه رسیدهاید که در چند ماه آتی قیمت سهم به بیش از ۲ برابر ارزش فعلی (برای مثال در حاضر ۱۰۰۰ تومان) خواهد رسید.
از طرفی، فردی دیگر که سهم را دارد به این نتیجه رسیده است که بازار دچار اصلاح خواهد شد و ارزش سهمش به کمتر از قیمت خرید (مثلاً ۵۰۰ تومان) خواهد رسید.
در این زمان شما بهعنوان خریدار، حق اختیار خرید در ازای مبلغ مشخصی که در قرارداد ذکر میشود را معامله میکنید و توافق میکنید که در تاریخ سررسید سهم را به قیمت توافق شده خریداری کنید یا خیر!
تابلو اختیار معامله
جهت خرید اختیار معاملات از سامانه معاملاتی اوراق بهدار (tsetmc.com) باید اقدام کنید.
برای ثبت درخواست خود باید از کارگزاری بورس اقدام کنید تا دسترسی شما را افزایش دهند.
در طی روز معاملاتی در تابلوی معاملات اختیار بورس نماد اختیار را در سایت بورس کالا https://www.ime.co.ir/Gharardad-Ekhtiar-Moamele.html جستوجو میکنید. سپس نماد معاملاتی را انتخاب کنید. بازه زمانی را نیز میتوانید مشخص نمایید، اختیارهای معامله شده نمایش داده میشوند.
در تابلوی معاملات نماد اختیار معامله خرید با حرف "ض" و نماد اختیار معامله فروش نیز با حرف "ط" در ابتدای نام اصلی نماد نوشته میشود.
قیمت اعمال و تاریخ سررسید نیز در کنار حروف به عدد نوشته میشود.
برای مثال: " ضپاس 7026" نماد اختصاری اختیار معامله خرید وپارس (بانک پارسیان) میباشد.
در "اختیارخ وپارس -1600-1400/07/28 " اختیار خ بیانگر نوع قرارداد که اختیار خرید و"وپارس" نماد اصلی میباشد و تاریخ اعمال آبان 1400 است.
جمعبندی
اختیار معامله ابزاری است که در جهت کاهش ریسک سرمایهگذاری در اختیار سرمایهگذاران قرار گرفته است و بهتنهایی ارزشمند نیست، بلکه ارزش خود را از ارز، سهام، کالا و. که معامله میشوند به دست میآورد.
دارندگان اختیار خرید تعهدی به انجام معامله ندارند بلکه خریدار میتوانند در تاریخ سر رسید قرارداد تصمیم به ایفا یا عدم ایفای تعهد بگیرند.
دو نوع اختیار معامله وجود دارد: اختیار خرید و اختیار فروش. در ایران اختیار فروش رواج کمتری دارد و بیشتر اختیار خرید معامله می شود.
فیلم آموزشی اختیار معامله در بورس تهران با وحید زارع
قبل از اینکه به توضیح اختیار معامله بپردازیم اجازه دهید مروری اجمالی به انواع معاملات داشته باشیم تا بتوانید درک صحیح تری از اختیار معامله بدست آورید. در بازارهای مالی روش های متفاوتی برای دادستد کالا یا سهام وجود دارد که در زیر به مرور مهم ترین آنها می پردازیم.
انواع معاملات از نگاه کلی
معاملات نقدی : تحویل پول و کالا در لحظه معامله
معاملات سلف : تحویل پول در لحظه معامله و تحویل کالا در آینده
معاملات نسیه : تحویل کالا در لحظه معامله و تحویل پول در آینده
قراداد آتی (فیوچرز) : نوعی از ابزار مشتقه و قراردادی برای انجام یک معامله در آینده است. در این نوع قرارداد فروشنده و خریدار تعهد میدهند که مقدار مشخصی از یک دارایی را در زمان سررسید قرارداد با یک قیمت مشخص شده معامله کنند. لذا، خریدار و فروشنده خودشان را در برابر نوسانهای قیمتی پوشش ریسک می کنند. مثلا یک نوع قرارداد آتی میتواند بین یک شرکت سد سازی و کارخانه تولید سیمان باشد که هر دو متعهد میشوند مقدار مشخصی از سیمان را با قیمت مشخصی در زمان مشخصی معامله کنند.
قرارداد های فوروارد : مانند قرارداد آتی هست ولی بصورت غیر رسمی و خارج از بورس انجام می شود. این بازارها به صورت شبکهای مبتنی بر ارتباطات تلفنی و رایانهای هستند که معاملهگرانی را به همدیگر مرتبط میسازند. و وجود ریسک نکول (نقض و عدم پایبدی به قرار داد) باعث ایجاد تفاوت بین قرارداد فوروارد و فیوچرز میشود .
اختیار معامله چیست؟
همانند قرار داد فیوچرز و فوروارد است یعنی از جمله قرارداد هایی به شمار می رود که یک طرف قرارداد در یک بازه زمانی مشخص و در قیمتی معین متعهد به فروش دارایی پایه به طرف دیگر می باشد. ولی تفاوت هایی وجود دارد که اصلی ترین تفاوت مسئله تعهد است. در قرارداد آتی طرفین قرارداد تعهد دارند که قرارداد را اجرا نمایند اما در قرارداد اختیار معامله، (همانطور که از اسمش پیداست) تنها یک طرف قرارداد متعهد به انجام آن است و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرا یا عدم اجرای قرارداد می باشد.
پس در قرارداد اختیار معامله خریدار هیچگونه تعهد و الزامی در برابر اجرای قرارداد ندارد و در صورتی که او از اجرای قرارداد منصرف شود، تنها مبلغی را که در ازای این حق، پرداخت کرده را از دست میدهد اما فروشنده در صورت تمایل خریدار، به اجبار باید قرارداد را اجرا کند.
در اختیار معامله (که در خارج از خاک ایران با نام آپشن (option) شناخته می شود) یا قرارداد های این مدلی در حقیقت داریم از معاملات در آینده حرف میزنیم یعنی یک کالا با قیمت مشخص و با کیفیت مشخص و در زمان مشخص در آینده معامله میشود.
این نوع بازارها دو طرفه هستند یعنی شما علاوه بر اینکه می توانید سهامی را بخرید و از رشد قیمت آن سود کنید می توانید سهامی را بفروشند و از کاهش قیمت آن نیز متنفع شوید. همچنین دارای اهرم هستند یعنی چند برابر سرمایه خود می توانید معامله کنید و قرار نیست کل سرمایه خود را درگیر معامله کنید
تصویری از محیط معامله گری اختیار معامله سهام در بورس تهران
بازار اختیار معامله بازار جدید و بسیار پرسود است که بدلیل داشتنن محاسبات فراوان و عمق کم بازار از طرف کارشناسان بورس مورد توجه قرار نگرفته است. بازار اختیار معامله توسط شرکت های بزرگ سرمایه گذاری برای پوشش ریسک خرید سهام مورد استفاده قرار میگیرد.
درحال حاضر بازار اختیار معامله بازار نوپایی است که در صورتی که جزو اولین نفراتی باشید که این بازار را می آموزید، قطعا جزو موفق ترین افراد در این بازار خواهید بود.
جذابیت اصلی در قراردادهای اختیار معامله وجود اهرم است که خریدار با مبلغ کمی می تواند صاحب قرارداد شود. (که معمولا 10 درصد ارزش کالاست) این مبلغ به عنوان وجه الضمان یا صرف (پرمیوم) به فروشنده قرارداد پرداخته میشود و فروشنده نیز ملزم به انجام تعهد بر اساس قرار داد می باشد. خریدار می تواند به تعهد خرید خود پاینبد نباشد و پیش از موعد قرارداد خود را بفروشند (نوسانگیری یا سفته بازی کند) یا قرارداد خود را تا موعود تحویل نگه دارد و کالا یا سهام را به قیمت قرارداد دریافت کند.
مزایای اختیار معامله را چیست؟
◾ صرفه جویی در هزینه به علت وجود اهرم معاملاتی
◾ دو طرفه بودن معاملات
◾ کاهش ریسک بورس (در صورت استفاده درست)
◾ افزایش بازدهی در سرمایه گذاری
◾ وجود استراتژی های متنوع
◾ خبری از صف خرید و فروش نیست
◾ اختیار معامله و کاربرد آن بیمه سهام
چگونه کد اختیار معامله بگیریم؟ [بازارهای مشتقه]+شرایط دریافت کد اختیار معامله
برای استفاده از بازار اختیار معامله به کد اختیار معامله نیاز می باشد، به همین علت هر فردی نمی تواند از این بازار استفاده نماید. در ابتدا که این بازار تاسیس شد، کاربران برای استفاده از آن با تردید هایی رو به رو بودند، اما رفته رفته تقاضا برای آن زیاد شد و حجم معامله ها رو به افزایش بودند.
اختیار معامله چیست؟
اختیار معامله به قراردادهایی گفته می شود که دو طرف می توانند به صورت اختیاری برای خرید یا فروش کالا یا سهم ورد نظر اقدام نمایند. به این معنی که کزمانی که برای یک دارایی مشخص قیمتی مشخص می شود تاریخی را برای به انجام رساندن قرار داد مشخص می کنند دو طرف می توانند تا قبل از فرا رسیدن سر رسید معامله خود را انجام دهند.
ابزارهای مالی مختلفی وجود دارند که می توان از آن ها برای انجام سرمایه گذاری ها استفاده کرد. این ابزارهای مالی مبتنی بر یک دارایی یا مشتقی از چند دارایی پایه می باشند، به این معنا که ارزش بسیاری از آن ها از دارایی های دیگری می باشد که آن ها را ابزار مشتقه می نامند.
بازارهای مشتقه چیست ؟
بازارهای مشتقه بازاری هستند که در آن اختیار معامله های خرید و فروش یا قراردادهای آتی و در معامله قرار می گیرند. در این قراردادها دو طرف معامله در تاریخی که ذکر شده است باید به تعهدات خود عمل نمایند.
شرایط دریافت کد اختیار معامله
برای دریافت کد معاملاتی باید با شرایط کد اختیار معامله به خوبی آشنایی داشته باشند، همچنین اطلاعت دیگری چون مزایای این بازارها و آموزش دریافت کد های آپشن و … مورد نیاز واقع می شود. دارایی پایه در این بازارها به انواع سهام، انواع کالا، اختیار خرید، اختیار معامله و … گفته می شود.
اولین بورس اختیار معامله در سال 1973 در شیکاگو ایجاد شد که در روز اول توانستند 911 قرارداد را بر روی 16 سهم انجام دهند. بعد از آن تمامی بورس های معاملاتی از این روش استفاده کردند. لازم به ذکر است که بگوییم بورس شیکاگو در تمامی این سال ها در رتبه اول قرار داشته است.
اختیار معامله
نکات با اهمیت در کد اختیار معامله
زمان دریافت کد اختیار معامله به این نکته توجه داشته باشید که اختیار معامله به دو دسته تقسیم میشود :
- اختیار خرید
- اختیار فروش
از طرفی آن را به اختیار معامله آمریکایی و اختیار معامله اروپایی دسته بندی می کنند. در قرارداد آمریکایی دو طرف می توانند در هر زمانی مبادله خود را انجام دهند، اما در اختیار معامله اروپایی تنها زمانی که تاریخ انقضا فرا می رسد می توان معامله را به انجام رساند.
کد معاملاتی آپشن
قراردادهای اختیار خرید این امکان را به معامله گرها می دهد که بتوانند سهام خود را با استفاده از کد معاملاتی آپشن خریداری نمایند. تاریخ انقضای این معامله را می توان تا بیش از یک سال تعیین کرد. با توجه به نوساناتی که در بازار وجود دارد می توان آپشن مورد نظر خرید یا به فروش رساند. اگر آپشنی خریداری شود، خریدار می تواند سهم مورد نظر را به قیمت تعیین شده خریداری نماید.
زمانی که آپشن فروخته می شود، فروشنده باید حق اختیار معامله و کاربرد آن خرید سهام را با قیمت تعیین شده با کسی که آپشن را دارا است واگذار نماید. با فروختن آپشن می تواند مبلغ آپشن را سود در نظر گرفت و آن را به حساب معاملاتی خود واریز کرد.
از طرفی اختیار فروش این امکان را برای خریداران سهام به وجود می آورد که با قیمت تعیین شده سهم خود را به فروش برسانند.
اختیار معامله
آموزش دریافت کد معاملاتی اختیار معامله
نحوه دریافت کد اختیار معامله این گونه می باشد که باید در مرحله اول کارگزاری مناسبی را انتخاب نمایید و انتخاب کارگزاری به این معنی می باشد که شما با احراز هویت خود به ثبت نام در بازار بورس وسرمایه پرداخته اید. در ادامه مراحل مختلف اختیار معامله و کاربرد آن دریافت کد معاملاتی را برای شما شرح می دهیم.
انتخاب کارگزاری مناسب
کارگزاری های مختلفی وجود دارند که می توانند معاملات آپشن را انجام دهند. هر کدام از این کارگزاری ها روش های مختلفی را در پیش می گیرند. در این مرحله دو دسته افراد وجود دارند، آن هایی که از کد معاملاتی بورسی برخوردار هستند و افرادی که فاقد کد معاملاتی هستند.
افرادی که برای دریافت کد معاملاتی آپشن اقدام می کنند باید در سامانه سجام ثبت نام نمایند و کد بورسی خود را دریافت نمایند و ثبت نام خود را در کارگزاری مورد نظر انجام دهند. افرادی که از کد بورسی برخوردار هستند قبلا در بازار بورس اوراق بهادار معامله هایی را انجام داده اند.
در این مرحله می توانید با شعبه مرکزی کارگزاری مورد نظر تماس حاصل نمایید که از شرایط کد اختیار معامله و نحوه دریافت کد معاملاتی اطلاعاتی را به دست آورید. در بسیاری از کارگزاری ها با ایجاد شرایطی کد های معالاتی را صادر خواهند کرد.
اما کارگزاری های دیگری در حال فعالیت هستند که نمی توانند کدهای معاملاتی را صادر نمایند. بسیاری از کارگزاری ها ممکن است از شما چک هایی را با مبلغ 1 میلیارد تومان درخواست نمایند و بعضی دیگر کف ارزش پرتفو را تعیین می کنند.
اختیار معامله
مزایای بازار اختیار معامله به چند دسته تقسیم میشوند ؟
بازار اختیار معامله دارای کاربردهایی است که می توان آن ها را به چهار دسته تقسیم بندی کرد. این قراردادها ریسک بسیار پایینی نسبت به سهام دارند و معاملاتی که انجام می دهند بازدهی بیشتری دارند، همچنین کارایی هزینه ها را افزایش خواهند داد و استراتژی های مختلفی را برای انجام معامله ها ارائه می دهند.
با در اختیار داشتن کد اختیار معامله می توانید از قراردادهای اختیار معامله نهایت استفاده را ببرید. این قراردادها در بازارهای اهرم مالی با قدرت زیادی عمل خواهند کرد. به این معنی که سرمایه گذاران می توانند با استفاده از این معامله ها موفقیت های زیادی را به دست آورند.
در قراردادهای اختیار معامله طرفین با به دست آوردن سود بیشتر و کاهش ریسک وارد بازار می شوند. به این صورت که یکی از طرفین با استفاده از تاریخ سر رسید قرار داد می توانند در بهترین زمان ممکن برای فروش سهم خود اقدام نماید و طرف دیگر با تعیین یک قیمت ثابت می تواند ریسک نوسان قیمت ها را کاهش دهد. در واقع این قراردادها در بازارهای آتی کالا کاربرد زیادی دارند.
اختیار معامله
اختیار خرید و اختیار فروش سهام چیست؟
یکی از ابزارهایی که در روزهای پرتلاطم بازار میتواند نوعی بیمه برای معاملهگران باشد، قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش است. در روزهای اخیر هم در جهت افزایش اعتماد معاملهگران حقیقی به بازار بورس، این قراردادها توجه زیادی را جلب کردهاند.
به همین دلیل ما در این مقاله به بسط این دو مطلب میپردازیم.
تعریف اختیار خرید و اختیار معامله و کاربرد آن اختیار فروش
در تعریف فنی اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) یا در کل اختیار معامله (Option) یک ابزار مشتقه در بازارهای مالی است که اختیار خرید یا اختیار فروش یک دارایی مشخص را به خریدار قرارداد اختیار خرید یا خریدار اختیار فروش میدهد.
اما درک این تعریف فنی خصوصا برای کسانی که در بازار سهام تازه وارد هستند سخت است. پس بگذارید با یک مثال جلو برویم.
اختیار فروش سهم فملی
در حال حاضر یعنی ۷ مهر سال ۹۹ قیمت سهم فملی 2920 تومان است. میدانیم که بازار در حال حاضر روند منفی دارد و همین قیمت هم در کف قیمت امروز است و 96 میلیون صف فروش پشت آن وجود دارد.
کمابیش همه میدانیم که اصلاح فعلی بازار تمام میشود و احتمالا در چند ماه آینده شاهد رشد بازار باشم. طبق محاسبات و تحلیلهای ما هم همین سهم فملی میتواند قبل از عید سال ۱۴۰۰ مثلا تا ۴ هزار تومان رشد کند.
اما بازار منفی است. با اینکه میدانیم بازار رشد میکند و تحلیلهای ما هم نشان میدهد که سهم فملی تا ۴ هزار تومان رشد میکند اما کمی شک هم نداریم؛ زیرا تحلیلهای تکنیکال در بهترین حالت تا ۸۰ درصد دقت دارند و تحلیلهای بنیادی با اینکه مطمئنتر هستند، اما ترسیم یک خط زمانی در آنها کار راحتی نیست. مگر در حالتی که شما بخواهید سرمایهگذاری طولانیمدت چندساله انجام دهید.
در این حالت یک اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش فملی منتشر میشود. سررسید این اوراق ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ و قیمت تضمینی خرید فملی نیز در آن ۴ هزار تومان است.
هر قرارداد اختیار فروش فملی تضمینکننده خرید ۱۰۰۰ سهم است و برای خرید آن نیز شما باید به ازای هر سهم ۱۰۰ تومان پول پرداخت کنید.
شما ۲ برگه قرارداد اختیار فروش فملی معادل اختیار فروش ۲۰۰۰ هزار سهم را میخرید. برای خرید این دوبرگه مبلغ ۲۰۰ هزار تومان نیز پرداخت میکنید. از آنسو از بازار سهام ۲۰۰۰ سهم خود فملی را هم میخرید. ارزش خرید شما با احتساب قیمت 2920 تومانی هر سهم، برابر ۵ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان میشود.
در برگه اختیار فروش، فروشنده این اوراق (الکترونیکی) حق اختیار فروش سهم فملی در تاریخ ۱۵ فروردین ۹۹ را با قیمت ۴ هزار تومان به ازای هر سهم به شما داده است. شما میتوانید از این حق خود استفاده بکنید یا نکنید. برگه اختیار فروش است و اختیار فروش دست شما است.
حال فرض کنید به تاریخ ۱۵ فرودین ۱۴۰۰ که سررسید این قرارداد اختیار فروش است رسیدهایم. چند اتفاق میتواند رخ دهد.
۱- قیمت سهم فملی کمتر از ۴ هزار تومان است
مثلا در این تاریخ قیمت سهم فملی ۳۷۰۰ تومان است. در این حالت شما میتوانید از اختیار فروش خود استفاده کنید. فروشنده این قرارداد اختیار فروش نیز طبق این قرارداد باید سهم فملی را در این تاریخ با قیمت ۴ هزار تومان از شما بخرد.
در این حالت شما با سرمایهگذاری ۶ میلیون و ۴۰ هزار تومان، به سود ۱ میلیون و ۹۶۰ هزارتومانی رسیدهاید؛ یعنی ۳۳ درصد سود کردهاید.
۲- قیمت سهم فملی بیشتر از ۴ هزار تومان است
فرض کنید در تاریخ سررسید قرارداد اختیار فروش، قیمت سهم فملی ۴۵۰۰ تومان است. در این حالت شما ۲۰۰۰ هزار سهم خود را میفروشید اختیار معامله و کاربرد آن و ۲ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان معادل ۴۹ درصد سود میکنید.
چون قیمت سهم بالاتر از قیمت خرید در قرارداد اختیار فروش است، شما قرارداد خود را اجرا یا اعمال (Excercise) نمیکنید.
در این سناریو فرضی شما با ۲۰۰ هزار تومان هزینه بیشتر، بهنوعی خرید خود را بیمه میکنید.
در قرارداد اختیار فروش اگر قیمت سهم در زمان سررسید، بالاتر از قیمت خرید قرارداد باشد، شما از ۲۰۰ هزارتومانی که برای خرید اوراق قرارداد اختیار فروش پرداخت کردهاید، میگذرید. این پول همان اجرت فروشنده قرارداد و سودی است که فروشنده از این قرارداد میبرد.
۳- قیمت فملی کمتر از 2920 تومان است
اگر سهام فملی در طول این زمان روند منفی داشته باشد و قیمت آن به کمتر از ۲۹۲۰ تومان که در موقع ارائه قراردادهای اختیار فروش بود، برسد، فروشنده این قرارداد دچار زیان میشود؛ اما درهرصورت مثل مورد اول مجبور است ۲۰۰۰ سهم فملی شما را به قیمت ۴ هزار تومان بخرد.
خرید یک قرارداد اختیار فروش ریسک خرید را برای خریدار سهم شدیدا کاهش میدهد. این در حالی است که ریسک فروش قرارداد اختیار خرید برای فروشنده، بسیار زیاد است.
به همین دلیل همزمانی که چنین قراردادهای فروخته میشوند، معمولا نشانهای از منفی بودن روند آینده بازار هستند و حس بازار (Sentient) هنگامیکه چنین قراردادهایی فروخته میشوند شدیدا منفی
است. یکی از اهداف فروش این اوراق هم جلب اعتماد سرمایهگذاران حقیقی به بازار است.
اگر سهم در تاریخ سررسید قیمتی کمتر از قیمت خرید قرارداد داشته باشد، عملا فروشنده قرارداد باید مابهالتفاوت قیمت خرید در اوراق با قیمت روز سهم را پرداخت کند. اگر در مثال بالا این مابهالتفاوت بیشتر از ۱۰۰ تومان باشد، فروشنده قرارداد از فروش قرارداد اختیار فروش ضرر کرده است. اگر هم کمتر باشد، فروشنده نیز به حداقلی از سود رسیده است.
در هر حالت شما بهعنوان خریدار قرارداد اختیار فروش میتوانید با پرداخت اجرت قرارداد، سود خود از بابت خرید یک سهم را تضمین کنید.
قرارداد اختیار خرید
در قرارداد اختیار خرید برعکس قرارداد اختیار فروش، اختیار خرید یک کالا یا دارایی به خریدار قرارداد اختیار خرید داده میشود. در این قرارداد، خریدار میتواند در صورت خواست قرارداد را اجرا یا اعمال کند و فروشنده قرارداد اختیار خرید متعهد شده است که کالایی را در قیمت مشخصشده در قرارداد به خریدار بفروشد.
قرارداد اختیار خرید فولاد
فرض کنید بازار صعودی است؛ اما شما شک دارید. میتوانید سهم فولاد را که امروز در قیمت 1793 تومان در صف فروش است، بخرید. پیشبینی و تحلیلهای شما نشان میدهد که این قیمت سهم در چند ماه آینده تا ۳ هزار تومان هم رشد میکند.
اما بازار مدتی است که صعودی است و انتظار یک اصلاح دارید. خرید سهم فولاد در این شرایط کمی ریسکش زیاد است.
دوباره خبر عرضه قرارداد اختیار خرید سهم فولاد به سررسید ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ میرسد. قیمت فروش تضمینی در این قرارداد ۲۶۰۰ تومان است. هر قرارداد اختیار خرید شامل ۱۰۰۰ هزار سهم و قیمت هر اختیار خرید این سهم در قرارداد فوق ۵۰ تومان است.
شما دو قرارداد اختیار خرید برای خرید ۲۰۰۰ هزار سهم فولاد را میخرید. شما برای خرید این قرارداد 100 هزار تومان پول میدهید.
در موقع سررسید قرارداد اختیار خرید دو حالت ممکن است پیش آید.
۱- قیمت سهم فولاد کمتر از ۲۶۰۰ تومان است
فرض کنید موقع سررسید قرارداد اختیار خرید سهم فولاد رسیده است. قیمت سهم ۲۳۰۰ تومان است. در این حالت شما هیچ کاری نمیکنید و صرفا ۱۰۰ هزار تومان ضرر میکنید.
این ۱۰۰ هزار تومان هم که اجرت فروشنده قرارداد اختیار خرید است در حساب فروشنده قرارداد میماند و عملا سود او میشود.
۲- قیمت سهم فولاد بیشتر از ۲۶۰۰ تومان است
فرض کنید در موعد سررسید قرارداد اختیار خرید، سهم فولاد با قیمت ۳۲۰۰ تومان در حال معامله است. در این حالت شما درخواست اعمال قرارداد اختیار خرید را به فروشنده میدهید.
در این حالت فروشنده موظف است تعداد ۲۰۰۰ سهم فولاد را با قیمت ۲۶۰۰ تومان که در قرارداد ثبتشده به شما بفروشد. شما پول معادل این ۲۰۰۰ هزار سهم یعنی ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را میپردازید و بعدازآن همین سهم را به قیمت معاملاتی آن روز یعنی ۳۲۰۰ تومان میفروشید و یکمیلیون ۲۰۰ هزار تومان سود میکنید.
اگر هم نخواستید صبر میکنید که سهم فولاد بیشتر بالا برود. نکته اینجاست که چون شما حتی در همین شرایط هم سهم فولاد را با قیمتی بهمراتب کمتر از قیمت بازار خریدهاید، سود چشمگیری نصیبتان میشود.
در این حالت کل مبلغ پرداختی شما ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای خرید سهم فولاد و ۱۰۰ هزار تومان برای خرید قرارداد اختیار خرید فولاد است. با در نظر گرفتن اینها شما ۲۲ درصد سود میکنید.
معامله اوراق اختیار خرید و اختیار فروش
شما میتوانید حتی پیش از تاریخ سررسید قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش، آن را به کس دیگری بفروشید. در این صورت میتوانید سهمهای پایه این قراردادها را هم مستقل از وضعیت اختیار خرید یا اختیار فروش معامله کنید.
با اینکه ارزش قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش، هنگام عرضه آنها تعیین میشود اما هنگام با معامله این اوراق بین سهامداران ممکن است قیمت آنها تغییر کند.
معمولا هم معاملات این قراردادها بدون دامنه نوسان انجام میگیرد؛ اما بااینهمه قیمت آنها تنها تا جایی میتواند بالا برود که برای دارنده قرارداد هنگام درخواست اجرای آنها، همچنان سودده باشد. البته محدودیت قانونی در این مورد وجود ندارد اما منطقی نیست که چنین اوراقی در این قیمتها معامله شود.
در مثال ابتدایی قبل قیمت معاملهای قرارداد اختیار فروش فملی حداکثر میتواند تا ۹۸۰ تومان به ازای هر سهم در قرارداد اختیار فروش بالا برود. این رقم را به این صورت میتوان محاسبه کرد.
زیرا پیشازاین، اجرای قرارداد اختیار فروش دیگر برای خریدار سودی به همراه ندارد.
در مثال دوم نیز قیمت معاملهای قرارداد اختیار معامله و کاربرد آن اختیار خرید سهم فولاد نیز حداکثر میتواند تا ۷۵۷ تومان بالا برود.
زیرا دوباره اجرای قرارداد اختیار خرید در قیمتهای بالاتر از این برای خریدار سودی به همراه ندارد.
ابزارهای مشتقّه
با توجه به همه اینها میبینیم که قیمت اوراق قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش تنها میتواند تا جایی بالا برود که قیمت سهم پایه آن تعیین میکند. به اختیار معامله و کاربرد آن چنین اوراقی که قیمت آنها بر پایه قیمت دارایی دیگری تعیین میشود، ابزارهای مشتقّه (Derivative) یا قراردادهای مشتقه میگویند.
از جمله دیگر ابزارهای مشتقه میتوان به قراردادهای آتی سکه، گندم و دیگر کالاهای تحت معامله در بورس کالا اشاره کرد. قیمت معاملاتی این قراردادهای آتی هم دوباره بر پایه کالاهای پایه آن مثل سکه و گندم تعیین میشود.
انواع قراردادهای اختیار معامله
قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش یا در حالت کلی قراردادهای اختیار معامله اولین بار در سال ۱۹۷۳ در «بورس اختیار معامله شیکاگو» ایجاد شدند. بعدها این معاملات به بخش مهمی از معاملات بازارهای بورس و معاملات ابزارهای مشتقه تبدیل شدند.
در دنیا سه نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد.
قرارداد اختیار معامله نوع آمریکایی (American Style):
در این نوع قرارداد اختیار معامله، خریدار میتواند در هر روزی پیش از سررسید قرارداد، درخواست اعمال قرارداد را بدهد؛ یعنی خریدار میتواند از زمان خرید قرارداد اختیار معامله تا پیش از روز سررسید قرارداد، از فروشنده درخواست کند که قرارداد را اعمال کرده و به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قرارداد اختیار معامله نوع اروپایی (European Style):
در این قرارداد خریدار قرارداد اختیار معامله تنها میتواند در روز سررسید درخواست اعمال قرارداد دهد و فروشنده قرارداد ملزم است تنها در این روز به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قراردادهای اختیار معامله نوع برمودان (Bermudan Style):
در این قرارداد اختیار معامله، خریدار میتواند در چند تاریخ معینشده، درخواست اعمال قرارداد بدهد و فروشنده هم باید تنها در این روزها به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.
قراردادهای اختیار خرید یا اختیار فروش در ایران معمولا از نوع اروپایی هستند. هرچند ممکن است نوع برمودان هم استفاده شود.
چگونه قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش بخریم؟
شما نمیتوانید صرفا با داشتن یک کد بورسی و حساب کاربری کارگزاریها، وارد یک قرارداد اختیار معامله شوید. بلکه باید به کارگزار خود درخواست دهید که برایتان یک حساب اختیار معامله باز کند.
پسازآن میتوانید با سامانهای که کارگزاری در اختیارتان قرار میدهد، پول واریز کنید و این قرارداد را بخرید، بفروشید یا اعمال کنید.
اعمال قراردادهای اختیار معامله توسط اتاق پایاپای شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام میگیرد؛ اما شما بهعنوان مشتری و معاملهگر نیازی ندارید با این اتاق ارتباط داشته باشید.
مسئولیت اجرای عملیات بر عهده کارگزاری است که کد معاملاتی اختیار معامله را به شما داده است. شما درخواستهای خود را به کارگزارتان میفرستید.
همچنین برای وارد شدن به این قراردادها باید یک وجه تضمین نیز از طرف خریدار و فروشنده قرارداد در اتاق پایاپای گذارده شود. همین عملیات هم توسط کارگزار شما انجام میگیرد.
همچنین لازم به ذکر است که در حال حاضر روی تعداد انگشتشماری از سهمها قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش عرضه میشود.
البته معاملات اختیار خرید و اختیار فروش قوانین خاص خود را دارد. شما میتوانید این قوانین را از اینجا دانلود کنید. همچنین درصورتیکه در این مورد سوالی دارید که ما در این مقاله به آن پاسخ ندادیم، به این فایل که از طرف سازمان بورس تهیهشده، مراجعه کنید.
معرفی و دانلود PDF کتاب واردات و ترخیص خودرو: داشبورد مدیریت
برای دانلود قانونی کتاب واردات و ترخیص خودرو و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.
برای دانلود قانونی کتاب واردات و ترخیص خودرو و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.
دانلود کتاب از اپلیکیشن کتابراه
معرفی کتاب واردات و ترخیص خودرو: داشبورد مدیریت
هر فردی برای فعالیت در عرصهی واردات و امور گمرکی خودرو، نیاز به اطلاعات و دانش کافی دارد. کتاب واردات و ترخیص خودرو اثر محمد خانی چهری، این دانش را در اختیار شما قرار میدهد تا بتوانید به بهترین شکل در این حوزه فعالیت کنید.
دربارهی کتاب واردات و ترخیص خودرو
امور گمرکی مربوط به خودرو، قواعد و مقررات مشخصی دارد که بدون اطلاع از آنها نمیتوان در این حوزه مشغول به کار شد؛ بنابراین شما در جایگاه مدیر، واردکننده، سازندهی خودرو، ترخیصکار گمرکی، دانشجوی مهارت محور، بازرگان و کارآفرین، به دانش کافی در این زمینه نیازمند خواهید بود.
کتاب واردات و ترخیص خودرو اثر محمد خانی چهری، منبعی جامع و ارزشمند است که به شما کمک میکند با بهروزترین قوانین و سازوکارها در زمینهی امور گمرکی و واردات خودرو آشنا شوید و از خلال جداول، تصاویر و توضیحات اختیار معامله و کاربرد آن اختیار معامله و کاربرد آن ارزشمند آن، به جایگاه قابل اعتنایی در این حوزه دست پیدا کنید.
اثر حاضر، بحث خود را از تاریخ واردات خودرو در ایران آغاز میکند و در ادامه نیز به موضوعات مهمی چون «مقررات ورود و خروج»، «شناخت فنی و ارزشگذاری» و «تشریفات گمرکی و ترخیص» میپردازد.
کتاب واردات و ترخیص خودرو مناسب چه کسانی است؟
تمام فعالان در زمینهی امور گمرکی و واردات خودرو، این اثر را مفید و کاربردی خواهند یافت.
در بخشی از کتاب واردات و ترخیص خودرو میخوانیم
فرایند شماره گذاری خودروهای وارداتی- مزایده ای: حضور مالک و یا نماینده قانونی او به همراه مدارک شناسائی معتبر: شناسنامه، کارت ملی /ارائه اصل اسناد و مدارک وسیله نقلیه: خودروهای ساخت داخل: سند فروش، خودروهای وارداتی: پروانه گمرکی یا گواهینامه حاکی از مدلول سند گمرکی موضوع ماده 153 قانون امورگمرکی درصورت نبود پروانه ورودی، یا سند فروش مزایدهای / دریافت گواهی اصالت اسناد مثبته گمرکی موضوع ماده 117 قانون امورگمرکی از گمرک ترخیص کننده خودرو/ ارائه مدارک مبنی بر مفاصاحساب دیون دولتی/ بیمه شخص ثالث، مدارک احراز سکونت خریدار براساس نشانی اعلام شده/ واریز فیش بانکی هزینه نقل و انتقال خودرو و یا پرداخت وجه پلاک بنا به مورد/بررسی و تائید اسناد و مدارک خودرو از سوی کارشناس حقوقی مرکز تعویض پلاک / بازدید و تائید کاردکس برای احراز اصالت خودرو از سوی کارشناس تصادفات و امور فنی/مهرو امضاء کاردکس از سوی کارشناس بازدید کننده مجاز/ تخصیص پلاک خودرو براساس نشانی و مکان سکونت مالک / پرداخت هزینه پستی برای فرست کارت مشخصات خودرو.
فهرست مطالب کتاب
پیشگفتار
فصل اول: تبارشناسی واردات خودرو در ایران
فصل دوم: شناخت فنی و استانداردهای جهانی
فصل سوم: مقررات ورود و خروج
فصل چهارم: خرید، حمل و ارزشگذاری در گمرک
فصل پنجم: تشریفات گمرکی و ترخیص
فصل ششم: پیوستارها و پیکرهها
فهرست منابع و کتابشناسی
دیدگاه شما