قیمت واقعی دلار چقدر است؟
حسین صمصامی سرپرست سابق وزارت امور اقتصادی و دارایی معتقد است که در حال حاضر قیمت واقعی دلار در ایران خیلی کمتر از 1000 تومان است.
یکی از دانشجویان دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی این مطلب را نقل کرد و گفت: «دکتر حسین صمصامی ( سرپرست سابق وزارت امور اقتصادی و دارایی و رئیس گروه اقتصاد دانشکده امور اقتصادی دانشگاه شهید بهشتی) بر این موضوع همواره تاکید داشته و دارد و در کلاس درس نیز آن را با دانشجویان به عنوان یافته علمی درمیان می‌گذارد.»
وی با اشاره به بررسی علمی موضوع نرخ ارز در ایران توسط صمصامی در سالهای گذشته که دلار 450 تومان را مطرح کرده بود، افزود، صمصامی اخیرا نقل کرده است که هم اکنون باید به این نرخ موضوع بهره‌وری اقتصاد، تورم، وابستگی بودجه به نفت، قیمتهای جهانی و . را نیز افزود و بعد قیمت واقعی ارز را اعلام کرد.
حسین صمصامی سرپرست سابق وزارت امور اقتصادی و دارایی در اوایل سال 87 بحث بالا بودن غیر واقعی قیمت ارز (دلار) را مطرح کرده و گفته بود، در بررسی که من انجام داده ام ارزش دلار 450 تومان است.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا از روش قدرت خرید پول برای محاسبه ارزش دلار استفاده کرده اید، اظهار داشته بود: «این روش منسوخ شده و من با استفاده از مدلهای جدید برآورد کرده ام که ارزش دلار در برابر ریال بسیار کمتر از این مقادیر است. بخش عمده ای از صادرات کشور ارتباطی به ارزش دلار ندارد و آن بخشی از صادرات غیرنفتی نیز که به ارزش دلار وابسته است را می توان با جوایز صادراتی جبران کرد.»
نرخ دلار از ابتدای مهرماه امسال شیب صعودی به خود گرفت و به 1250 تومان هم رسید اما با مداخله بانک مرکزی قیمت آن هم اکنون به حدود 1050 تومان کاهش یافته است.
بهای واقعی دلار چقدر است؟
بنا به تعریف، بازار موازی یا بازار سیاه بازاری است که در آن فعالیت اقتصادی بیرون از فضای کنترلی دولت صورت می‌گیرد و افراد در آن فعالیت خود را به دور از قیمت‌ها، نظارت‌ها و مالیات دولتی انجام میدهند. هر چند این بازار بیشتر درباره مواردی خلاف همچون، مواد مخدر، اسلحه و اشیای مسروقه به کار برده می‌شود.
واقعیت‌های بازار ارز در چند سال و به ویژه در ماه‌های اخیر، به همراه نوساناتی که بیشترشان رو به افزایش است و کمتر روی کاهش به خود می‌بیند و در عین حال مطرح شدن چند نرخی شدن ارز در اقتصاد کشور و تإکید مسئولان اقتصادی دولت برای تک نرخی کردن ارز، همگی نشان از آن دارد که بهای واقعی ارز به ویژه دلار در کشور، همان بهای بازار موازی است. این امر دارای نکته‌ای اساسی درباره آینده ارز در کشور است.
به گزارش «تابناک»، نرخ دلار در بازار غیر رسمی تهران همچنان در دو هفته اخیر در مرز ۱۹۵۰ تومان در نوسان است، حال آن که به تازگی نوسانات بهای این ارز بیشتر افزایشی بوده و کاهش بهای آن در ماه‌های اخیر، منجر به آن نشده که بهای دلار از ۱۷۰۰ تومان پایینتر آید. این در حالی است که نرخ ارزی که بانک مرکزی برای دلار در نظر گرفته، ۱۲۲۶ تومان است.
بنا بر این گزارش، در پی انتشار اخباری مبنی بر پیشنهاد طرحی از سوی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس برای سه نرخی شدن ارز، مسئولان اقتصادی دولت، رئیس کل بانک مرکزی و شماری از کارشناسان و نمایندگان مجلس در مقابل این طرح موضع‌گیری کردند و به پیامدهای منفی آن اشاره کرده‌اند.
محمود بهمنی امروز در این خصوص گفته است: باور ما این است که هم‌اکنون بانک مرکزی، تنها با یک نرخ ارز عرضه میکند. بازار فرعی هم ندارد؛ همان نرخ ۱۲۲۶ تومان، حالا گاه کمی بالا یا پایین می‌شود. این دو نرخی بودن نتیجه مقایسه با بازار آزاد و تقاضای کاذب است. با این حال، همه هم و غم ما همسان‌سازی قیمت ارز در بازار آزاد و در سیستم بانکی است.
در اینجا قصد آن نیست که به بررسی مزایا یا معایب ارز چند نرخی بپردازیم، بلکه هدف آن است که دریابیم چرا نرخ ارز مرجع واقعیت وضعیت ارز در کشور را بازتاب نمی‌دهد؟
واقعیت بازار موازی
بگذارید از این جمله محمود بهمنی آغاز کنیم که: ارز در کشور بازار فرعی ندارد و نرخ ارز ۱۲۲۶ تومان است. واقعیت این است که ارز در ایران، یک بازار فرعی دارد که محمود بهمنی، گویا میخواهد وجود آن، یا دست‌کم تأثیر آن را نادیده انگارد. نام واقعی این بازار البته بازار فرعی نیست، نام اصلی بازار موازی یا بازار سیاه است. در نتیجه محمود بهمنی با قلب نام این بازار، نمی‌تواند پیامدهای آن را انکار کند.
بنا به تعریف، بازار موازی یا بازار سیاه بازاری است که در آن فعالیت اقتصادی بیرون از فضای کنترلی دولت صورت می‌گیرد و افراد در آن فعالیت خود را به دور از قیمت‌ها، نظارت‌ها و مالیات دولتی انجام میدهند. هر چند این بازار بیشتر درباره مواردی خلاف همچون، مواد مخدر، اسلحه و اشیای مسروقه به کار برده می‌شود.
اما یک تعریف مالی نیز برای آن هست؛ بازار موازی یا سیاه ارز: تقریباً همیشه هنگامی پدید می‌آید که کنترل دولت بر نرخ ارز، مانع از بروز و کاربرد بهای واقعی یک ارز قیمت واقعی دلار چقدر است؟ خارجی در بازار می‌شود.
این بازاری است که به ویژه در کشورهای در حال توسعه تقریباً رواج دارد. گاهی به شکل رسمی ارز دو نرخی برای پوشش بدهی دولتی یا کسری موازنه پرداخت نیز مورد استفاده قرار گرفته است که نمونه‌های آن را درباره مکزیک، آرژانتین و ونزوئلا می‌توان دید.
اما نگاهی به وضعیت تاریخی بازار ارز در ایران، نشان میدهد که کشور همواره کسری موازنه پرداخت‌ها را تجربه کرده و این موضوع باعث شده است که دولت مجبور به در اختیار گرفتن کنترل کامل تخصیص ارز به بخشهای گوناگون اقتصاد از مسیر بودجه سالانه با نرخی ثابت شود.
این امر از سویی موجب آن شد که بازار موازی ارز که از مدت‌ها پیش در کشور وجود داشت و سرآغاز بسیاری از سودهای اقتصادی نیز بود، قوام یافته و به تدریج شکل و شمایل یک بازار ارز رسمی را به خود بگیرد. حرکت این بازار و فعالیت آن به تدریج چنان شدت گرفت که بر اساس گزارش‌ها و آمار بیش از ۲۰۰۰ درصد افزایش یافت که جزو بالاترین آمار از این نظر در رتبه بندی جهانی است.
بی‌گمان، این امر با توجه به در نظر گرفتن تفاوت رقمی نرخ شناور مدیریت شده ارز یا همان ارز مرجع با نرخی که بازار موازی در بر دارد، حاکی از آن است که بخش مهمی از این تفاوت، ناشی از سرکوب نرخ ارز توسط دولت و بانک مرکزی، کاهش ارزش پول ملی طی چندین سال و همچنین بخشی از آن نیز به دلیل حجم بالای تقاضا برای ارز در کشور است که خود ناشی از فعالیت بیش از اندازه بازار موازی است.
واقعیت اساسی بازار موازی در ایران
به عبارت دیگر، وجود بازار موازی آن هم با این حجم از فعالیت، نشان از یک واقعیت اساسی دارد. اینکه نرخ ارز به هیچ عنوان آن چیزی نیست که بانک مرکزی در نظر گرفته است. نوسانات این بازار که بیشتر افزایشی است و اگر در مواردی نوسان کاهشی نیز دارد معمولاً بسیار ناچیز است، نشان میدهد که نرخ ارز به مراتب بالاتر از آن نرخ مرجعی است که بانک مرکزی ارائه میکند.
در این باره باید گفت، در چند ماه گذشته، نرخ دلار تقریباً هیچ گاه از مرز ۱۷۰۰ تومان پایینتر نیامده و این خود نشان میدهد، ارزش واقعی دلار چه میزان میتواند باشد. در این میان سیاست بانک مرکزی برای نگاهداشت نرخ ارز در یک حد ثابت که البته فواید اقتصادی بسیاری نیز به ویژه برای واردات و صادرات دارد، بدون شک به واسطه توان درآمد نفتی کشور برای پوشش مابه‌التفاوت نرخ تعیین شده با نرخ واقعی است.
درآمدهای ارزی دولت از مسیر فروش نفت، این امکان را به بانک مرکزی داده است که بتواند با دادن شبه یارانه‌ای به نرخ ارز، فعالیت اقتصادی در کشور را با نرخی که بهره‌وری معقول را به همراه داشته باشد، عرضه کند. در نتیجه این به این معنی نیست که «نرخ ارز همان ۱۲۲۶ تومان است و بازار فرعی هم ندارد».
اگر سخن از ارز سه نرخی در اقتصاد کشور به میان می‌آید، به رغم تبعاتی که در بلند مدت می‌توان برای اقتصاد کشور داشته باشد، ولی واقعیت این است که در کوتاه مدت میتواند برخی از شوک‌های وارده به بازار و اقتصاد کشور را بهبود بخشد. در هر صورت باید پذیرفت که هم‌اکنون نیز هرچند غیر رسمی ارز در کشور دو نرخی است، نه آن گونه که محمود بهمنی تأکید دارد تک نرخی.
آینده ارزش و نرخ ارز در کشور
اما آنچه در خصوص بازار موازی ارز و واقعیت ملموس آن گفته شد، یک نکته دیگر نیزدارد و آن اینکه دولت در پایان مجبور خواهد شد، نرخ ارز را افزایش داده و به میزان واقعی آن نزدیک کند. توان محدود بانک مرکزی برای ادامه سرکوب نرخ ارز، در کنار حجم بالای تقاضا برای ارز در کشور و همزمان بالا رفتن نرخ تورم و کاهش ارزش ریال، همگی موجب آن خواهد شد که دیر یا زود قیمت دلار و ارز از سوی دولت و بانک مرکزی به نرخ واقعی آن ـ کمی پایینتر از نرخ بازار موازی ـ نزدیک شود.
این امر به این دلیل است که تا همین جا نیز سرکوب نرخ ارز و خودداری از انتخاب یکم سیستم دونرخی مبتنی بر نرخ ثابت و نرخ شناور، هزینه‌های بسیاری را بر دوش دولت و بانک مرکزی بار کرده است. در واقع پیشنهاد ارز سه نرخی در کشور، دارای یک واقعیت قیمت واقعی دلار چقدر است؟ اساسی است و آن اینکه دولت تا ابد نمی‌تواند به سیاست سرکوب نرخ ارز ادامه دهد.
دیر یا زود دولت و بانک مرکزی باید واقعیت بازار موازی را که تا همین جا نیز بسیار به یک بازار رسمی شباهت پیدا کرده ـ توجه کنید به سخنان مسئولان دولتی، زمانی که از تقاضای کاذب در بازار سند می‌آورند ـ بپذیرند و در قبول این واقعیت دو راه برای دولت وجود دارد: یا اینکه همچنان با ادامه به سیاست ارز تک نرخی شناور مدیریت شده، نرخ ارز را به رقم واقعی آن رسانیده یا حداقل نزدیک کند، یا با به‌کار‌گیری یک سیستم دونرخی یا چند نرخی رسمی، برای مدت زمانی معین، فضای حاکم بر بازار را مدیریت کرده و از دامن خوردن به تب بازار سیاه یا موازی جلوگیری کند.
سرانجام هر دوی این گزینه‌ها به این معن خواهد بود که بانک مرکزی و دولت در نهایت باید این واقعیت را قبول کنند که نرخ ارز بسیار بیشتر از نرخ تعیین و در نظر گرفته شده است.
قیمت واقعی دلار در ایران چقدر است ؛ دیدگاه متناقض کارشناسان درباره قیمت ارز در روزهای آینده
قیمت واقعی دلار در ایران چقدر است؟ کاهش شدید قیمت دلار در روزهای اخیر تا کجا ادامه خواهد داشت؟ دلیل ارزان شدن قیمت دلار چیست؟ در این مطلب، تکراتو سعی دارد تا به این سوالات پاسخ دهد.
بلاخره حباب دلار ترکید! امروز میلیون‌ها نفر نفس راحتی کشیدند، هرچند در نقطه مقابل، برخی نفسشان به شماره افتاد. در ماه‌های اخیر، علیرغم تلاش دولت برای مبارزه با فضای ایجاد شده، اتخاذ سیاست تک نرخی برای ارز، طرح ریزی بازار ثانویه و… نتوانست قیمت دلار بازار آزاد را کنترل کند.
متاسفانه علیرغم بی ارتباط بودن قیمت دلار آزاد به قیمت کالاهای مصرفی در داخل کشور، دلالان، سیستم توزیع و… تا توانستند از ناآگاهی مردم سو استفاده کردند. این قصه تا آنجا پیش رفت که افزایش قیمت برخی کالاها یا نایاب شدن آنها تبدیل به بحران شد.
نکته: در رابطه با برخی کالاها، نظیر رب گوجه فرنگی افزایش صادرات این محصول یا مواد اولیه آن، موجب افزایش قیمت گردید. هرچند، سو مدیریت و عدم نظارت کافی بر نحوه بازگشت ارز به کشور با قاچاق اینگونه کالاها، موجب ایجاد ارتباط –تا حدودی- مستقیم بین افزایش قیمت دلار آزاد و قیمت این کالاها شد.
به هر حال، در نهایت قیمت دلار در ایران از دیروز تا زمان قیمت واقعی دلار چقدر است؟ نگارش این مقاله به شدت سیر نزولی داشته است. به صورتیکه، در این مدت کوتاه بیش از 35 درصد از حد بالایی قیمتی آن کاسته شده است. کاهش قیمت دلار به این شدت، نشان دهنده ترکیدن حباب دلار است.
قیمت واقعی دلار در ایران چقدر است
با ترکیدن حباب دلار انتظار واقعی شدن قیمت آن در بازار آزاد وجود دارد. بنابراین به سراغ نظر صاحبنظران اقتصادی ایران، در رابطه با قیمت واقعی دلار در ایران رفتیم.
نکته: تفاوت قیمت اعلام شده توسط کارشناسان و مسئولین، تحت تاثیر تفاوت شیوه محاسباتی است. هرچند، دامنه قیمت واقعی دلار در ایران طبق نظر این کارشناسان مشخص خواهد شد.
قیمت واقعی دلار بین 6800 تا 7000 تومان است
جلیل زاده، مشاور استاندار آذربایجان غربی در گفتگو با خبرگزاری برنا اعلام داشت، با تحلیل ترازهای اقتصادی ایران، قیمت واقعی دلار در ایران باید بین 6800 تا 7000 تومان باشد. قیمت حال حاضر در اثر جو روانی موجود در جامعه است.
دلیل کاهش قیمت دلار در روزهای اخیر، طبق نظر این کارشناس امور اقتصادی، ترزیق ارز به صورت اسکناس توسط بانک مرکزی است. از سوی دیگر، دولت ارز مورد نیاز صنایع مختلف برای واردات را تامین میکند.
جلیل زاده در ادامه، افزایش قیمت ارز را در آبان ماه را نامحتمل می‌داند. چرا که در حال حاضر، تمام تحریمهای ممکن توسط آمریکا در حال اجراست و در آبان‌ماه، اتفاق جدیدی رخ نخواهد داد. از سوی دیگر، ایجاد کانال مخصوص نقل و انتقال مالی با اروپا در زمینه تامین ارز مورد نیاز کشور، قطعا سازنده خواهد بود.
قیمت حقیقی دلار در ایران زیر 10 هزار تومان است
ایبنا به نقل از حق شناس گزارش میدهد که قیمت واقعی دلار در ایران زیر ده هزار تومان است. این کارشناس امور اقتصادی، با مقایسه نرخ تورم در کشورمان و آمریکا، به قیمت واقعی این ارز دست پیدا کرده است. او در رابطه با خرید ارز در چنین شرایطی، به روشنی آن را سرمایه‌گذاری پر ریسکی می‌داند.
حق شناس نیز دلیل کاهش قیمت ارز در بازار را دخالت بانک مرکزی با پاسخ به تقاضای ایجاد شده در بازار می‌داند. با اعمال قدرت بانک مرکزی، قیمت ارز کاهش یافته است. در ادامه، اما در رابطه با قیمت ارز در آبان ماه، نظر وی بسیار روشن است. پس از اعمال تحریم های جدید در آبان‌ماه، جو بازار متعادل شده و قیمت ارز ثبات بیشتری پیدا میکند.
قیمت واقعی ارز چقدر است ؛ هر چقدر بازار بگوید!
دکتر پویا ناظران، کارشناس امور اقتصادی نظر جالبی در رابطه با قیمت دلار دارد. او قبل از هر چیز، به وسیله سنجش افزایش نقدینگی ایران به نسبت آمریکا و در نهایت مقایسه رشد اقتصادی ایران و آمریکا، قیمت واقعی دلار در ایران را حدود 8500 تومان تخمین می‌زند.
اما در نهایت، به تحلیل خود یک اشکال جدی وارد میکند. با توجه به اینکه، ارز توسط فروش نفت در درجه اول تامین می‌شود و احتمالا فروش نفت در آینده افت خواهد داشت، باید قیمت ارز به واسطه کاهش عرضه توسط بانک مرکزی، بیش از 8500 تومان باشد.
در نقطه مقابل اما، افزایش صادرات غیر نفتی خود دلیلی بر کاهش این قیمت خواهد بود. در شرایط فعلی، نمی‌توان اظهار نظر دقیقی در مورد قیمت ارز داشت.
در عین حال، در صورتیکه مولفه‌های یک بازار آزاد اجرا شود، خود بازار به بهترین شکل ممکن قیمت را مشخص خواهد کرد. در واقع، قیمت واقعی ارز در داخل کشور همان قیمتی است که در بازار آزاد عرضه شود.
قیمت واقعی دلار خیلی کمتر از ده هزار تومان است.
مهدی طغیانی استاد دانشگاه اصفهان به صورت دیگری قیمت واقعی دلار در ایران را تخمین می‌زند. او ابتدا به مصارف دلار در کشور می‌پردازد. سپس با توجه به استفاده از دلار به عنوان کالایی برای سرمایه گذاری بدون ریسک، وضعیت این روزهای بازار ایران را تحلیل میکند.
طبق نظر مهدی طغیانی، اقتصاد ایران توان دلار 15 یا حتی 10 هزار تومانی را هم ندارد. از سوی دیگر، با توجه به پایینتر بودن واقعی قیمت دلار، قیمت این ارز در چنین روزهایی را ناشی از جو روانی جامعه و وجود سفته بازی در این بازار می‌داند.
در فضایی که سرمایه گذاران کلان، با استفاده از رانت خبری امکان ارزان خریدن و گرانتر فروختن را دارند، سرمایه‌گذاران خرد، تنها تحت تاثیر جو روانی موجود در جامعه دست به خرید و فروش دلار زده و به این صورت تحت کوچکترین هیجان برای خرید یا فروش اقدام می‌کنند. در نهایت، اما قیمت دلار کاهش خواهد یافت. البته رسیدن به قیمتهای ده سال گذشته را نمی‌توان از این افت قیمت انتظار داشت.
قیمت واقعی ارز ؛ هرچه دولت بگوید
حامد قدوسی، در رابطه با نحوه پیدا کردن قیمت حقیقی دلار در بازار ایران نظر کاملا متفاوتی دارد. او استفاده از فرمول‌های استاندارد، نظیر مقایسه تورم داخلی و خارجی را برای مشخص شدن قیمت ارز صحیح نمی‌داند.
به نظر این اقتصاددان، قیمت ارز در ایران، با توجه به انحصار ارز در دست دولت، به شیوه دیگری اعمال می‌شود. برای تعیین نرخ واقعی ارز در ایران، باید از بازه قیمتی، به جای مشخص کردن قیمت دقیق استفاده شود.
در واقع، شیوه مورد نظر قدوسی، قیمت گذاری منطقی توسط دولت است. فرض کنید، دولت قیمت ارز را به 500 تومان برساند، در چنین فضایی افزایش تقاضا برای دلار چنان شدت می‌گیرد که ذخیره ارزی دولت به سرعت رو به اتمام می‌رود.
در نقطه مقابل، با افزایش قیمت ارز به 30 هزار تومان، تقاضا برای ارز چنان کاهش پیدا میکند که درآمدهای ریالی دولت از محل فروش ارز از بین می‌رود. در نتیجه، قیمت ارز باید به صورت معقولی بین این دو مشخص گردد.
در مدل کلاسیک، قیمت باید بین 5 تا 7 هزار تومان باشد. طبیعی است، افزایش یا کاهش قیمت به صورت جهشی به این رقم، طرفداری ندارد. به این ترتیب، شاید کنترل عرضه توسط دولت به نحوی که قیمت ارز با تورم همخوانی داشته باشد، در طولانی مدت اثرات مطلوبی برای مردم داشته باشد.
قیمت واقعی دلار 12000 تومان است
دکتر ابراهیم رزاقی در گفتگو با قدس، در آذرماه سال گذشته از دلار 12000 تومانی سخن گفته بود. او ابتدا به سراغ سیاست‌های مختلف در رابطه با تعیین قیمت ارز سخن گفته بود. قیمت دلار در زمانی که این مصاحبه انجام شده بود، بسیار پایینتر از قیمت واقعی آن در بازار بود.
به گفته وی، پایینتر بودن قیمت ارز موجب کاهش توان رقابتی تولیدکننده داخلی با تولیدکنندگان خارجی شده و در نتیجه، ایران به کشوری وارد کننده تبدیل شده است. از سوی دیگر، پایین بودن قیمت ارز در داخل کشور، باعث تمایل صادر کنندگان به واردات محصول به جای ارز به کشور می‌شود.
او رقم تورم را بالاتر از میزانی که دولت اعلام کرده بود، می‌داند. از این رو، با مقایسه قدرت خرید و حقوق مردم با تورم اعلام شده، قیمت واقعی دلار در ایران را حدود 12000 تومان می‌داند.
رزاقی از سوی دیگر، افزایش قیمت دلار را در جایی که با استفاده از سیاست‌های مکمل، باعث جلوگیری از تورم در داخل کشور شود، به نفع کشور می‌داند. پایین نگه داشتن مصنوعی ارزش پول کشور، روشی است که چین هم برای افزایش صادرات خود اتخاذ کرده است و از سویی میتواند باعث رونق کسب و کار در داخل کشور شود.
قیمت حقیقی دلار بین 5500 تا 6000 تومان است
عدالتیان عضو اتاق بازرگانی در رابطه با نرخ واقعی ارز چنین استدلال میکند. با توجه به تاثیر پذیری ارز از متغیرهایی نظیر تورم و اثرات اقتصادی و همچنین تنشهای سیاسی، قیمت واقعی دلار در کشور باید بین 5500 تا 6000 تومان باشد.
در سوی دیگر، اگر اثر تنشهای سیاسی از این معادله حذف گردد، قیمت واقعی ارز بین 3000 تا 3500 تومان برآورد می‌شود. در حال حاضر، دولت به دلیل کنترل منابع ارزی، قصد دارد به نحوی قیمت آن را کنترل کند تا با فرض وارد آمدن فشارهای عدیده بر اثر تحریمهای آمریکا در آبان ماه، امکان تامین مایحتاج دلاری خود را برای کالاهای اساسی از محل ارز حاصل از صادرات داشته باشد.
وی در جای دیگر اما، افزایش غیر منطقی قیمت دلار در بازار آزاد را به ضرر صادرات می‌داند، چراکه با افزایش قیمت ارز در طول چند ماه، خود به خود نرخ تورم چنان در کشور شدت می‌گیرد که امکان صادرات محصول از دست می‌رود. به گفته وی، در صورتیکه در عمل قدرت اثر بخشی تحریمهای آمریکا در آبان‌ماه کمتر از حد مورد انتظار باشد، دست دولت برای کنترل بهتر بازار، باز خواهد بود.
قیمت واقعی دلار هزار تومان است
نظر سبحانی فرد، عضو گروه اقتصادی الف در رابطه با قیمت واقعی دلار در کشور از تمام همکارانش جالب‌تر است. در تمام تحلیلهای بالا که به صورت عددی نرخ ارز را مشخص کرده بودند، قیمت ارز در سال 91 یا 92 که بازار با دلار 3500 تا 3600 تومانی دارای تعادل شده بود، به عنوان نرخ مبنا گرفته شده و محاسبات بعدی بر همان مبنا انجام گرفته بود. هرچند سبحانی فرد از روش دیگری برای تعیین قیمت دلار استفاده کرده است.
روش برابری قدرت خرید، برای تعیین قیمت دقیق ارز نیز کاربرد دارد. در این روش، ابتدا قدرت خرید در پایه پولی کشور مبدا با قدرت خرید در کشور مقصد سنجیده می‌شود. بر اساس اعداد به دست آمده، در بازار آزادی که تبادل ارز و کالا بدون قید و بند جریان داشته باشد، نرخ ارز تعیین می‌شود.
به بیان ساده‌تر، در این روش قیمت سبدی انتخابی از کالاهای مختلف دارای کیفیتی یکسان در دو کشور با پول رایج آن کشور با دلار آمریکا سنجیده می‌شود. به عنوان مثال، قیمت یک بطری آب معدنی، یک بطری نوشابه کوکا و… با قیمت معادل آن در آمریکا سنجیده می‌شود.
سپس هزینه پرداختی برای این مجموعه کالاها با یکدیگر یکسان فرض شده، به این صورت معادله تعیین قیمت انجام می‌پذیرد. به بیان دیگر، اگر برای مجموعه‌ای از کالاها که در ایران یک میلیون تومان هزینه می‌شود، در آمریکا 1000 دلار هزینه شود، قیمت واقعی دلار در ایران برابر با هزار تومان است.
سبحانی فرد، قیمت واقعی دلار چقدر است؟ با مقایسه قدرت خرید ریال در داخل کشور و اطلاعات منتشر شده توسط بانک جهانی، قیمت دلار را در بهمن ماه سال گذشته حدود هزار تومان تخمین می‌زند. با توجه به این مساله، ایران نیز به طور مصنوعی ارزش پول خود را پایین نگاه داشته است.
چین نیز از این روش برای پایین نگاه داشتن ارزش پول خود بهره میبرد، هرچند ایران به مقدار بسیار شدیدتری، ارزش پول خود را پایین نگه داشته است. این روش دارای اثرات مثبت و منفی گوناگونی بر روی مردم و کشور است. به عنوان مثال، در جایی که افزایش صادرات در ایران به این روش اتفاق می‌افتد، با توجه به پایین بودن ارزش پول ملی، در سفرهای بین المللی احساس فقر کاذب به مردم دست میدهد.
کاهش شدید قیمت دلار تا کجا ادامه خواهد داشت
هرچند نظرات کارشناسان مختلف، بسیار با یکدیگر متفاوت بود، اما با توجه به بالاترین تخمین‌ها قیمت فعلی دلار در کشور نیز همچنان دارای حباب است. از سوی دیگر با توجه به کاهش قیمت دلار در پی تزریق پول توسط بانک مرکزی، می‌توان انتظار قیمتهای پایین‌تری را در صورت تداوم این حرکت داشت.
به بیان دیگر، کاهش قیمت دلار تا جایی که دولت تمایل داشته باشد، ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، فعالین اقتصادی نیز در صورت افزایش تقاضا، امکان کنترل افت قیمت را خواهند داشت. به بیان دیگر، در صورت افزایش تقاضا در قیمتهای زیر 10 هزار تومان، ممکن است روند، کاهش قیمت ارز با روند تعادلی شدن قیمت دلار، جایگزین شود.
به نظر شما قیمت واقعی دلار چقدر است و دلیل اصلی کاهش قیمت دلار در این روزها را چه می‌دانید؟ کاهش قیمت دلار تا چه مقداری ادامه خواهد داشت؟ در بخش کامنتها، با تکراتو همراه باشید.
نرخ واقعی دلار چقدر است؟
1399/05/02
رئیس اسبق کانون صرافان گفت: اگر کنترل بازار ارز با مدیریت صحیح انجام شود، حتی با نرخ تورم ۴۰ درصدی، در این زمان که ۱۲۰ روز از سال می‌گذرد، هنوز می‌باید دلار زیر ۲۰ هزار تومان می‌بود.
به گزارش فراسرمایه و به نقل از خبرگزاری خبرآنلاین، نوسان نرخ دلار در ۴ ماه اول سال به حدی بوده که در این روزهای کرونایی، اصلی‌ترین دغدغه خانوار و مردم، آینده نرخ ارز است. بررسی روند بازار ارز نشان میدهد که نرخ دلار از ۱۴ هزار تومان در آخرین روز کاری سال ۹۸، تا همین چند روز پیش تا مرز کانال ۲۶ هزار تومان صعود کرد، اما مسایل سیاسی و اعلام خبر عرضه ۳۰۰ میلیون دلار در بازار ارز، بلافاصله نرخ‌ها در بازار ارز را نزولی کرد. در حال حاضر نرخ دلار در صرافی‌های بانکی در حدود ۲۰ هزار تومان است. پیش‌بینی برخی تحلیلگران اقتصادی این است که در صورتی که دلارهای بلوکه شده آزاد شود و میلیاردها دلار ارز به اقتصاد کشور بازگردد، اثر بسیاری روی قیمت‌ها در بازار ارز خواهد گذاشت.
در این خصوص، علی اصغر سمیعی در گفت وگو با خبرگزاری خبرآنلاین درباره نرخ واقعی دلار اظهار داشت: برای به‌دست آوردن قیمت واقعی دلار نیاز داریم که ابتدا قیمت پایه و زمان آن را مشخص کنیم و بعد متوسط نرخ تورم از آن زمان تاکنون در کشور ما و در کشورهای حوزه دلار مشخص شود.
وی افزود: آن زمان با افزودن تفاضل نرخ‌های تورم در کشور ما و کشورهای حوزه دلار به قیمت پایه، قیمت روز به‌دست می‌آید.
رییس اسبق کانون صرافان با ذکر مثالی توضیح داد: در اسفند ماه از من راجع به نرخ ارز در سال ۹۹ پرسیده بودند، در پاسخ به این سوال گفته بودم که اگر فرض کنیم ارز در فروردین ماه ۹۸، دوازده هزار تومان صحیح بوده باشد، با توجه به نرخ تورم ۴۰ درصدی در کشور ما و حدود ۴ درصدی در کشورهای حوزه دلار، می‌باید تفاضل آن به نرخ ارز افزوده شود و می‌توانیم سال جدید را با دلار حدود ۱۷ هزار تومانی آغاز کنیم، البته به شرطی که نرخ‌های متفرقه برچیده شود و تک نرخی در بازار ارز حاکم شود.
سمیعی عنوان کرد: رویه معمول در کشور ما این است که مسوولان اقتصادی کشور تا آنجا که پولی دم دستشان باشد، علاقه دارند که با تزریق ارز ارزان، قیمت‌ها را به طور غیر واقعی پایین نگه دارند. بنابراین به تزریق ارز به نرخ‌های ۴۲۰۰ تومانی، ۱۲ هزار تومانی و نرخ بازار متشکل و غیره ادامه دادند.
بازار آزاد در قفس قیمت دستوری نمی‌ماند
وی متذکر شد: نکته این‌جاست که بازار آزاد از اینگونه نرخ‌ها تبعیت نمی کند و بعد از مدتی نه تنها خود را از قفس قیمت دستوری، آزاد میکند، بلکه قدری هم به قول معروف به پیشواز آینده رفته و حباب می‌گیرد.
رییس اسبق کانون صرافان ادامه داد: کما اینکه ملاحظه کردید، شاهد بالا رفتن قیمت‌ها در بازار آزاد تا ۲۶ هزار تومان بودیم که در همان زمان در صرافی‌های بانکی گاهی تا ۲ هزار تومان پایینتر به مردم ارز فروخته میشد، که خود این رانت ۲ هزار تومانی باعث تشکیل صف‌های طولانی در مقابل صرافی‌های بانکی شده بود، در حالی که اگر کار با مدیریت صحیح انجام شود، حتی با نرخ تورم ۴۰ درصدی هم در این زمان که ۱۲۰ روز از سال می‌گذرد هنوز می‌باید دلار زیر ۲۰ هزار تومان می‌بود.
ارز به کدام سمت می‌رود؟
سمیعی با پیش‌بینی نرخ ارز در ماه‌های آتی گفت: به دلیل اینکه تا آخر سال هنوز ۲۴۰ روز باقی مانده، اگر فکری به حال نرخ تورم نشود، طبعا روند صعودی ارز ادامه می‌یابد و اگر نرخ ۴۰ درصدی ملاک ما باشد، ممکن است تا ۲۵ هزار تومان بتوانیم سال را به پایان برسانیم.
وی گفت: تازه این به شرط مدیریت صحیح بازار ارز است؛ وگرنه اگر به سیاست چند نرخی ادامه دهیم، شاید شاهد تلاطمات مخرب بیشتری در آینده باشیم.
رئیس اسبق کانون صرافان درباره تاثیر مسایل سیاسی روی بازار ارز افزود: یک بار دیگر هم عرض می‌کنم دلیل کاهش ارزش تومان و طبعا افزایش قیمت ارز کاملا مشخص است، ولی چیزی که مشخص نیست، عدم جلوگیری مسئولین اقتصادی کشور از ایجاد تلاطمات در بازار ارز است که قیمت واقعی دلار چقدر است؟ باعث انواع فسادها و رانت‌ها در بازار خواهد بود.
سمیعی عنوان کرد: این در حالی است که مدیریت بازار هیچ ربطی به فشارها و تحریمهای استکبار جهانی و حتی بدی وضعیت اقتصادی کشور ندارد، مدیریت یعنی دادن ثبات به بازار، نه الزاما پایین نگه داشتن قیمت‌ها. راه آن هم واقعی و واحد بودن قیمت ارز و تزریق صحیح آن توسط بانک مرکزی و از طریق بانک‌ها و صرافی‌های مجاز است.
وی افزود: قیمت روز هم با توجه به بسته شدن نرخ در بازار روز پیش و مقداری که بانک مرکزی بنا دارد در روز بعد تزریق کند، تعیین شده و اعلام آن در ۸ صبح و دادن مهلت به بانک‌ها و صرافی‌ها برای واریز ریال معادل مقدار ارز مورد تقاضایشان قبل از ساعت ۱۰ صبح است.
رئیس قیمت واقعی دلار چقدر است؟ اسبق کانون صرافان گفت: به همین سادگی می‌شود از ایجاد رانت و فساد و به هدر رفتن سرمایه‌های کشور جلوگیری کرد.
سمیعی ادامه داد: اصولا همه بانک‌های مرکزی در سراسر دنیا دو وظیفه اصلی بر عهده دارند؛ یکی ثبات نسبی قیمت در بازار ارز و البته این به معنی ثابت نگه داشتن قیمت نیست، بلکه فقط به معنی جلوگیری از نوسانات بیش از از قیمت واقعی دلار چقدر است؟ یک درصد تا ۲ درصد در روز است و دوم، ایجاد شغل با تنظیم نرخ بهره در کشور است که متاسفانه تاکنون بانک‌های مرکزی ما کمترین توجه را به این دو وظیفه اصلی نشان داده اند.
قیمت واقعی دلار در اقتصاد ایران چقدر است؟ کاهش یا افزایش قیمت دلار در آینده
کاهش قیمت ارز در روزهای اخیر هیچ دلیل و توجیه اقتصادی ندارد. این کاهشی است صرفاً روانی و هیجانی، هیچ پایه واساس منطقی ندارد. این کاهش، ناشی از چشم انداز مثبت گشایش روابط خارجی و خوش بینی ها و انتظاراتی است که در جامعه در باره حل و فصل پرونده هسته ای ایران و لغو تحریم ها ایجاد شده است.
در شرایطی که شاخص های کلان و متغییرهای اصلی اقتصاد ملی تداوم حالت رکود شدید تورمی در اقتصاد کشور را نشان میدهند، درحالتی که بانک مرکزی، نه میتواند و نه میخواهد اقدام به تزریق گسترده ارز در بازار کند، کاهش قیمت ارز، بدون هیچ تردیدی، ناشی ازمتغیرهای روانی بازار است. این کاهش هیجانی، درصورت کمرنگ شدن فضای خوش بینی می تواند جهت عکس به خود گرفته و افزایش هیجانی قیمت ارز را ایجاد کند. ایجاد نوسان، تهدید بالقوه ای برای بازار است که میتواند با بازگشت سوداگران همراه بوده و تصمیم سازان پولی دولت را ناچار به دنباله روی متغییرهای روانی بازار کند و ثبات نسبی ایجاد شده را دستخوش چالش های عمده کند.
همانطور که میدانیم قیمت ارز در روزهای گذشته کاهش یافت و هر دلار در بازار آزاد ارز بین 2900 تا 3000 تومان در نوسان بود. در چنین شرایطی ولی الله سیف رئیس کل جدید بانک مرکزی صبح دیروز، سه شنبه درمورد این کاهش واکنش نشان داد. او گفت که قیمت کنونی ارز به قیمت کف آن رسیده و نمی تواند بیش از این کاهش یابد. رئیس کل بانک مرکزی گفت که این کاهش هیچ دلیل خاص اقتصادی و منطقی ندارد و بعید است که بیش از این کاهش یابد. پس از اظهار نظر ولی الله سیف به عنوان بالاترین مقام پولی کشور کاهش قیمت ارز در بازار متوقف شد و امروز، چهارشنبه، ما شاهد بالا رفتن نسبی قیمت ارز در بازار هستیم. به گزارش خبر گزاری مهر نرخ هر دلار آزاد برای فروش 3090 تومان و هر یورو 4130 تومان اعلام شده که به نسبت روزهای قبل افزایش چشم گیری داشته است. ایسنا، خبر گزاری دانشجویان ایران قیمت هر دلار آزاد آمریکا را امروز 3060 تومان و هر یورو آزاد را 4150 تومان گزارش کرده است. خبر گزاری فارس نوشته که به دلیل نامشخص بودن قیمت ها و توقف روند کاهشی، بازار آزاد ارز با امتناع فروش و عرضه ارز روبرو شده و همین موضوع قیمت دلار آزاد آمریکا را افزایش داده است. به گفته فارس قیمت هر دلار آمریکا امروز، چهارشنبه بین 3120 تا 2150 تومان در صرافی های تهران در نوسان بوده است.
توقف روند کاهشی ارز از دیروز، سه شنبه و آغاز روند افزایشی آن در امروز، چهارشنبه، نشانگر متغیر های روانی است که هم اکنون در بازار ارز آزاد کشور حاکم گردیده و نوسان قیمت روزهای اخیر را به وجود آورده است.
اگر سخنان رئیس کل بانک مرکزی را در باره قیمت کف ارز در بازار در مد نظر بگیریم، پرسش هایی که اکنون برای بسیاری از ایرانیان مطرح میگردد اینست که قیمت واقعی ارز کدام است؟ نرخ ارز روند کاهشی خواهد داشت یا نه؟ نرخ ارز های معتبر خارجی در بازار داخلی در کجا به یک نقطه ثبات نسبی میرسد؟ و بالاخره پرسشی که بیشتراز سوی فعالان اقتصادی کشور مطرح میگردد، عبارت از آنست که قیمت واقعی ارز در اقتصاد ایران چقدر می باشد؟
در این مجله رادیویی تلاش می کنیم که بطور اجمالی به این پرسش ها پاسخ دهیم.
نخست باید گفت که قیمت ارز در شرایط اقتصاد بازار همانند قیمت سایر کالاها تعیین میگردد. بدین معنی که قیمت، تابع عرضه و تقاضا می باشد. حتماً سئوال می کنید که اقتصاد ایران، اقتصادی است نیمه دولتی و نیمه بسته که مناسبات عرضه و تقاضا در تعیین قیمت ها نمی تواند همانند مکانیزم های تعیین قیمت در بازارهای آزاد عمل کند. حق با شماست، ولی نباید فراموش کرد که در این اقتصاد نیمه بسته، بعضی اوقات سیاست های دولت ایجاب میکند که در تعیین قیمت ها و در بخش های کوچکی از اقتصاد مداخله نکرده و تعیین قیمت در این بخش ها را به مکانیزم عرضه و تقاضا واگذار نماید. در زمینه ارز، به رغم گذشته، دولت یازدهم تنها در تعیین ارز مبادلاتی مداخله میکند و برای مقابله با تنگناها در زمینه تأمین دارو و کالاهای اساسی به طور مقطعی وارد گود می شود. اما در زمینه ارز آزاد، مدتی است که دولت دهم و سپس دولت جدید، تعیین قیمت ارز آزاد را به مکانیزم عرضه و تفاضا سپرده است.
غلامعلی کامیاب معاون ارزی بانک مرکزی دراین باره گفته است که بهترین نرخ برای ارز، نرخی است که بازار تعیین می کند. وی تلویحاً تأیید کرده که متغیرهای روانی در مکانیزم قیمت ارز آزاد مؤثر میباشد. معاون ارزی بانک مرکزی تأکید کرده که عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت ها در بازار آزاد ارز هستند. وی قیمت هر دلار بین 2900 تا 3000 تومان را نرخ خوبی برای دلار در بازار آزاد کشور دانسته است. این در حالی است که ولی الله سیف رئیس کل جدید بانک مرکزی این قیمت را قیمت کف ارز در شرایط کنونی توصیف کرده است. ولی الله سیف پیش تر و در آستانه انتخابش به عنوان رئیس کل بانک مرکزی، نرخ 3200 تومان برای هر دلار را نرخ خوبی در شرایط کنونی اقتصاد کشور دانسته است.
هردوی آنان بر این باور هستند که نرخ ارز باید در تناسب با متغیر های اصلی اقتصادی کشور باشد و دراین جهت تغییر کرده و به یک ثبات نسبی برسد.
نتیجه آنکه قیمت دلار در شرایط کنونی با قیمت کف 2900 تومان و قیمت متوسط 3200 تومان با واقعیت کنونی اقتصاد ایران تطابق دارد. متغیر های کلان اقتصادی مانند نرخ تورم و تولید ناخالص ملی و حجم نقدینگی میتوانند نرخ ارز را به سوی یک نقطه تعادلی نسبی سوق دهند. در حالی که وجود گرایش های تورمی، قیمت ارز را افزایش میدهد، افزایش تولید ناخالص داخلی که نمایان گر افزایش قدرت اقتصادی کشوراست می تواند ارزش پول ملی، یعنی ریال را در برابر ارزهای خارجی تقویت کند و به دیگر بیان تأثیرات کاهشی بر قیمت ارز در بازار داخلی داشته باشد. از سوی دیگر، افزایش نقدینگی در اقتصاد ملی ضمن آنکه تأثیر شدیدی بر کاهش تولید ملی داخلی دارد، افزایش تورم را تشدید کرده و موجب کاهش ارزش پول ملی در مقایسه با ارزهای معتبر خارجی میگردد
شور بختانه هم اکنون اقتصاد کشور در حالت رکود شدید تورمی به سر میبرد و در کوتاه مدت امیدی به بهبود این شرایط نیست. وجود یک تورم 30 تا 45 درصدی در اقتصاد و رشد منفی و یا صفر اقتصادی و حجم نقدینگی بسیار بالا در اقتصاد، زمینه را برای افزایش قیمت ارز در بازار داخلی در ماه های آینده فراهم میکند.
علی طیب‌نیا وزیر جدید اقتصاد و دارایی در نخستین اظهاراتش در باره اقتصاد کشور گفته بود." رشد اقتصادی کشور صفر و تورم 45 درصد است. او پیش‌بینی کرده بود که به زودی 5 میلیون جویای کار به سه و نیم میلیون بیکار کنونی کشور اضافه شوند. در مورد حجم نقدینگی طیب‌نیا گفته بود که رشد نقدینگی از 67 هزار میلیارد تومان به بیش از 450 هزار میلیارد تومان رسیده است که بخش زیادی از این نقدینگی به هیچ وجه به تولید نرسیده و تجربه نشان میدهد که نقدینگی سرگردان تنها به افزایش تورم می‌انجامد.
از نقطه نظر اقتصادی، نرخ ارز به‌عنوان یک قیمت کلیدی در تعامل بخشهای واقعی اقتصاد با بخشهای پولی و مالی تعیین می گردد.
همانطور که اشاره شد، تولید ناخالص ملی، نرخ تورم، اشتغال و حجم نقدینگی در کشور، زمینه های ساختاری ارزش پول ملی را تشکیل میدهند. این متغیرهای کلان، تحولات عمده قیمت ارزرا شکل میدهند.
افزایش تولید ناخالص ملی با در نظر گرفتن بخش نفت و گاز و افزایش اشتغال در کشور ضمن آنکه واردات کالاهای مصرفی را کاهش میدهند، موجب افزایش صادرات گردیده و ادامه این روند ضمن تقویت پول ملی، موازنه مثبت تجاری و افزایش ذخیره های ارزی را به دنبال خواهند داشت. در همین حال افزایش تورم و حجم نقدینگی به همان نسبت از ارزش پول ملی می کاهد. مهار تورم و نقدینگی به تقویت ساختاری پول ملی می انجامد و در همان حال مبادلات تجاری و سرمایه گذاری های خارجی را در اقتصاد تشویق می کند. بهره‌وری عوامل تولید، ساختار تجارت و نظام پولی و مالی ، خصوصاً نرخ مرجع بهره بانک مرکزی و بهره سپرده و تسهیلات در نظام بانکی ضمن ایجاد تحولات ساختاری در بخش تولید و خدمات، تأثیرات غیر قابل انکاری بر تحولات نرخ ارز در کشور خواهند داشت.
با نگرش به دوره هشت ساله ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در فاصله سال های 1383 تا 1391 مشاهده میکنیم که حجم نقدینگی با رشد متوسط سالانه بیش از 27 در صد بیش از شش برابر شده است. در این دوره، رشد اقتصادی بسیار اندک بوده است. در این مدت شاخص تورم بر اساس آمار بانک مرکزی به میزان 261 در صد افزایش یافته است. با این وجود ، تا تا دو سال پیش قیمت دلار در بازار داخلی به لحاظ تزریق دلارهای نفتی به اقتصاد و ایجاد رانت های ارزی برای وارد کنندگان و برخی تجار تغییر نکرده بود. تورم انباشته شده پس از آغاز تحریم های غرب همانند غولی از شیشه بیرون آمد و بحران ارزی راکه میدانیم به وجود آورد. بسیار طبیعی بود که طی این هشت سال قیمت دلار در تناسب با نرخ تورم افزایش می یافت و به جای تزریق دلار های نفتی برای تثبیت کردن قیمت دلار، تلاش میشد که نرخ تورم روندی منطقی داشته و همچنین به جای واردات انبوه کالاهای مصرفی و گسترش رانت خواری در کشور گام های مثبتی در جهت گسترش تولید داخلی برداشته میشد.
تحریم ها یک شبه برداشته نمیشوند. برای توسعه اقتصادی کشور و تقویت پول ملی تشنج زدایی با جهان و تعامل با غرب گام اولیه در این راه خواهد بود.
سال ها طول خواهد کشید که عاقلان سنگی را که دیوانه در چاه کرده، در آورند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
دیدگاه شما