بورس بهتر است یا فرابورس؟ / تفاوت این دو بازار چیست؟
بانک اول - بورس با فرابورس تفاوت زیادی دارد در این گزارش به تفاوت های این دو بازار میپردازیم.
به اشتراک بگذارید:
به گزارش بانک اول بازارهای مالی تشکیلات پیچیدهای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمتگذاری بازار ایفا میکنند. بهطور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت میگیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته میشود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایهداری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام میدهند.
بورس چیست؟
بورس بازاری است که در آن داراییها معامله میشوند. این بازار به سه دسته بورس کالا، ارز و اوراق بهادار تقسیم میشود. در بورس کالا، همانگونه که از نامش مشخص است، کالاهای معینی خرید و فروش میشود. در این بورس، معمولاً مواد اولیه معامله میشوند و هر کالایی بورس خودش را دارد؛ مثلاً بورس نفت. در بورس ارز، پولهای خارجی خرید و فروش میشوند که البته این بورس در ایران فعال نیست. در بورس اوراق بهادار، داراییهای مالی مانند سهام شرکتها، اوراق مشارکت و.. معامله میشود. در بورس اوراق بهادار یا به اختصار، بورس، بستری ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات را انجام دهند. در این بازار قوانینی وجود دارد که منافع سرمایهگذاران و سرمایهپذیران را حفظ میکند. به عبارت بهتر، بورس سرمایهگذاران و سرمایهپذیران را در کنار هم قرار میدهد تا هر دو با تواناییها و داراییهایی خود موجب منفعت دو طرف شوند.
فرابورس چیست؟
در بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که سبب میشود هر شرکتی توانایی ورود به آن را نداشته باشد. فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادار، بازاری برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی سادهتری برای پذیرش شرکتها و معامله سهام دارد. وظیفه فرابورس، سازماندهی آن بخش از شرکتهای علاقهمند به فعالیت در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را کسب نکردهاند.
برای درک بهتر تفاوت بورس و فرابورس باید قبل از هر چیز به سازوکار بازارهای مالی توجه کنیم؛ به طور کلی به هر بازاری که در آن دارایی (به شکل اوراق) معامله شود، بورس گفته میشود. اما در ایران سازمانی داریم به نام «سازمان بورس و اوراق بهادار». وقتی از «بورس» حرف میزنیم باید حواسمان باشد که از بورس به طور کلی (به مفهوم بازاری که در آن اوراق معامله میشود؛ مانند بورس نیویورک، بورس شانگهای، بورس ژاپن، بورس کالا و …) یا اینکه منظورمان همین «سازمان بورس و اوراق بهادار» ایران است.
تفاوت بازار بورس و فرابورس چه مواردی هستند؟
1) اولین تفاوت بین بازار بورس و فرابورس، وضعیت ساختاری تقسیمبندی بازارهای زیرمجموعه در آن است، به عبارت سادهتر هر یک از بازارهای بورس و فرابورس دارای تقسیمبندی ساختاری در خود هستند. بازار بورس در تقسیمبندی خود به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم میشود.
اما تفاوت این دو دسته بازار اول و دوم در بورس چیست؟
شرکتهایی که عملکرد مناسب و سوددهی مناسبی داشته باشند در بازار اول بورس فعالیت مینمایند و در صورتی که عملکرد آنها دچار مشکل شود و به حد نصابهای حضور در بازار اول نرسند به بازار دوم بورس منتقل میشوند. عکس این موضوع نیز صادق است، شرکتهایی که عملکرد مناسبی نداشتهاند و به بازار دوم منتقل شدهاند در صورت بازگشت به عملکرد ثابت میتوانند به بازار اول بازگردند.
2) دومین تفاوت بازار بورس و فرابورس در میزان دامنهنوسان روزانه معاملات در گذشته بودهاست به شکلی که دامنهنوسان در بازار بورس یک درصد و در بازار فرابورس ۵ درصد بود اما در زمان حال و پس از تغییر قوانین در بازار اصلی بورس دامنهنوسان آن هم به ۵ درصد روزانه افزایش یافت.
3) سومین تفاوت بازار بورس و فرابورس در مالیات شرکتهاست، شرکتهایی که در بورس فعالیت میکنند ده درصد مالیات میپردازند اما شرکتهای فعال در بازار فرابورس از پرداخت مالیات ۱۰ درصدی معاف هستند. این تفاوت برای پرداخت مالیات هم برای شرکتهای فعال در فرابورس مناسب و مفید است و هم برای سرمایهگذاران این بازار بسیار مناسب و پرفایده است.
4) چهارمین تفاوت بازار بورس و فرابورس در تنوع زیرمجموعههای آنها و طبعا تنوع این بازارها برای سلایق متفاوت سرمایهگذاران است. در این حالت سرمایهگذاران میتوانند با ایجاد سبدی از سهمهای مختلف بازار بورس و فرابورس هم ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهند و هم سرمایهگذاری متنوع تری در شرکتهای مختلف داشته باشند.
5) مورد بعدی در خصوص این تفاوتها که بسیار مهم و چشمگیر است، دریافت تسهیلات بانکی شرکتهاست. شرکتهایی که در فرابورس فعالیت دارند میتوانند از این طریق برای دریافت تسهیلات از بانکها اقدام نمایند. با توجه به وضعیت شرکتهای فعال در بازار فرابورس، دریافت تسهیلات از بانکها میتواند در شرایط شرکتها تاثیر بسیار مناسبی داشته باشد و باعث پیشرفت آنها شود.
6) از دیگر تفاوتهای بازار بورس و فرابورس برای سرمایهگذاران میزان ارزش شرکتهای فعال در آنهاست، شرکتهایی که در بازار بورس فعالیت میکنند شرکتهایی بزرگتر، سودهتر و برای سرمایه افراد مناسبتر هستند. اما شرکتهای فعال در فرابورس بعضا شرکتهای کوچک و تازهکار بوده و به اندازه حضور در بازار بورس سودده نیستند و سرمایهگذاری در فرابورس ریسک بیشتری نسبت به فعالیت در بازار بورس دارد.
7) تفاوت بنیادی و مهم دیگر این دو بازار در روند پذیرش شرکتهاست، همانطور که پیشتر نیز اشاره شد روند پذیرش شرکتها در بازار بورس بسیار دشوارتر از فرابورس است، شرایطی مانند حداقل تعداد سهامداران، سرمایه ثبت شده، سهام شناور و سابقه فعالیت شرکت فاکتورهای اصلی جهت ورود شرکتها به بازار بورس و یا فرابورس است.
بورس بهتر است یا فرابورس؟
تا اینجا دانستیم که بازارهای مالی گوناگونی وجود دارد که میشود در این بازارها انواع اوراق بهادار را خرید و فروخت. همچنین گفتیم که بورس و فرابورس در واقع دو بازار مالی مستقل از یکدیگرند که شرایط پذیرش شرکتها در هر کدام از این بازارها متفاوت است.
بهطور کلی پذیرش سهام شرکتها در بورس سختگیرانهتر از بورس است. در واقع در معنای عام، در فرابورس (که میتوان آن را بهنوعی «خارج از بورس» هم نامید) سهام شرکتهایی معامله میشود که روند انتشار اطلاعاتشان منظم نیست یا سودآوری پایداری ندارند (البته ممکن است این وضعیت درمورد بعضی از شرکتهای فرابورسی تغییر کند و این شرکتها مجوز حضور در بورس را به دست بیاورند).
جمعبندی
در تفاوت بورس و فرابورس باید بگوییم بورس جایی است که در بستر آن انواع اوراق بهادار و کالا معامله میشود. در ایران سازمان بورس و اوراق بهادار عهدهدار نظارت بر فعالیتهای بورسهاست. فرابورس هم شرکت مستقلی است که مهمترین وظیفهاش این است که برای شرکتهایی که امکان حضور در بورس را ندارند، این فرصت را فراهم کند که به بازار سرمایه دسترسی داشته باشند. روی هم رفته شرکتهای بورسی در مقایسه با شرکتهای فرابورسی (بهویژه شرکتهای حاضر در بازار پایه) شفافیت مالی و سودآوری بهتری دارند و خرید سهامشان سرمایهگذار را تفاوت های بورس و فرابورس در معرض ریسک پایینتری قرار میدهد.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
به گزارش جوان همه ما تا حدی با بورس آشنایی داریم بخصوص این روزها که مردم به سرمایه گذاری در بورس و حمایت از اقتصاد کشور روی آورده اند، اما با این وجود بسیاری از ما نمیدانیم که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
در سالهای اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روشهای کسب سود سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار است. اما در کنار بازار بورس، بازار دیگری با شرایط متفاوتتر به نام فرابورس وجود دارد.
بطور خلاصه شرکتهایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند در این بازار به معامله سهام میپردازند که از نظر عمل فرق چندانی ندارند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد فرق بورس و فرابورس این مقاله رو مطالعه کنید.
فرق بین بورس و فرابورس در چیست؟
برای درک بهتر تفاوت میان بورس و فرابورس ابتدا بهتر است که این دو موضوع را بصورت جداگانه تعرف نماییم.
بورس چیست؟
در علم اقتصاد، بورس به بازاری گفته میشود که قیمتگذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام میشود و در یک طبقهبندی کلی شامل بورس کالا و اوراق بهادار است.
فرابورس چیست؟
و، اما بازار فرابورس، داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس (OTC) به طور مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه نظارتی از جانب یک نهاد مشخص مانند بورس انجام میگیرد. فرابورس در مقابل داد و ستد بورسی است که در بازارهای سازمان یافته رخ میدهد قرار دارد.
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور، بورس اوراق و بورس کالا، با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، از مزایای فرابورس این است که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی میباشد.
7 تفاوت بین بورس و فرابورس
اولین تفاوت بورس و فرابورس این است که بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس گرد هم آیند.
از دیگر تفاوتهای میان بورس و فرابورس این است که قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و معمولاً ناشی از توافق طرفین میباشد، ولی در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد.
سومین تفاوت بورس و فرابورس در این است که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین میگردد مزایایی از قبیل کاهش ریسک و شفافیت قیمتها وجود ندارد؛ و تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات 24 ساعته را امکان پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمدهای محسوب شده.
پنجمین فرق میان بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار: اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه است. ولی بورس دارای دو بازار: اول و دوم است.
یکی از تفاوتهای بازار بورس در مقابل بازار فرابورس، شفافیت قیمتها و کاهش ریسک آن میباشد، اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین میگردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد؛ و آخرین تفاوت بین بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.
در واقع ورود شرکتها به بازار سرمایه همواره نشاندهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور میباشد. شرکتهایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار میگیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند؛ بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکتها محسوب میشود. اما این واقعیت تفاوت های بورس و فرابورس تفاوت های بورس و فرابورس که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمدهای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بودهاند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
در نتیجه فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس، ولی با شرایط پذیرش و معامله سادهتر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه میباشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در واقع این است که رویههای پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریعترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
تفاوت های بورس و فرابورس
یکی از مواردی که احتمالا برای هر فرد تازه واردی در دنیای بورس پیش میاد، این هست که چرا به طور کلی 2 دسته برای سهم های داخل بازار داریم.
نام این دو دسته به طور کلی “بورس” و “فرا بورس” هست. در این مقاله در وبسایت آلند میخواهیم با هم بورس و فرا بورس رو بشناسیم و تفاوت بورس و فرابورس رو بدانیم، چه شرکت هایی در کدام گروه ها قرار میگیرند و به طور کلی چطور می توانیم بهترین سهام هر گروه رو پیدا کنیم.
پس تا پایان این مقاله جذاب با ما همراه باشید.
بورس یا فرابورس ؟
سهم بیش از 680 شرکت در بازار سرمایه ما در حال معامله شدن هست.
پر واضح هست که تمام این شرکت ها شرایط یکسانی ندارند و وضعیتشان مثل هم نیست. قطعا در صورت های مالی و گزارش های فصلی شرکت های مختلف تفاوت های بسیار زیادی وجود داره.
یکی سود ده، یکی زیان ده! یکی با دوره سود دهی کوتاه و دیگری با دوره سود دهی بلند و هزاران تفاوت دیگر.
بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که همه این شرکت ها مثل هم و با شرایط یکسان در بازار سرمایه پذیرفته شوند و از لحاظ اعتبار بهای یکسانی به اون ها داده شود.
یکی از تقسیم بندی هایی که توسط مدیران بازار سرمایه در این مورد انجام شده تقسیم بندی بازار سرمایه به دو دسته کلی بورس و فرابورس هست.
در نگاه اول سهامی که در این دو دسته وجود دارند تفاوت چندانی با هم ندارند. اما اگر در مورد قوانین و قواعد اون ها ریز تر پیگیر باشیم متوجه تفاوت های این شرکت ها خواهیم شد
بورس و فرابورس چه فرقی با هم دارن؟
بورس بازاری هست که اوراق بهادار شرکت های مختلف در آن ارزش گذاری می شوند و به فروش میرسد.
فرابورس هم دقیقا مانند بورس بازاری هست که چنین اتفاقی رو رقم میزنه. اما شرکت هایی که در فرابورس پذیرفته می شوند عموما یک سری استانداردهای شرکت های بورسی رو ندارند.
بنابراین از دید خیلی از قدیمی های بازار، شرکت های فرابورسی اعتبار لازم برای سرمایه گذاری سنگین رو ندارند.
در اصل فرابورس ساخته شده که میزان پول بیشتری به بازار سرمایه کشور وارد بشود. یعنی حتی شرکت هایی که قابل معامله در بازار اصلی بورس نبوده اند رو پوشش بده و اون ها رو هم به نوعی وارد چرخه معاملات کنه.
پس تا اینجا متوجه شدیم که ورود شرکت های مختلف به فرابورس نیازمند شرایط و الزامات کمتری نسبت به بورس هست.
یکی از چیز هایی که به عنوان یک سرمایه گذار باید بدونیم این هست که اگر استراتژی بلند مدت نداریم و بیشتر به دنبال کسب سود در کوتاه مدت از بازار سرمایه هستیم، سهم های بورسی یا فرابورسی تفاوت چندانی برای ما نمی کنند.
اما اگر دید شما به بازار سرمایه بلند مدت هست و قصد دارید در این بازار سود های بلند مدت تر بگیرید، با توجه به المان های بنیادی سهام و گزارشات مالی که شرکت ها ارائه می کنند میتونید بهترین سهم های هر دو بازار رو شکار کنید.
سهم های بورس و فرابورس کدام هستند؟
اگر بخواهیم از بزرگ ترین و تاثیر گذار ترین سهام هر گروه نام ببریم، در زمان نگارش این مقاله بزرگ ترین سهام بورسی شامل شستا، فملی، فولاد، فارس و … هستند.
سهم های بزرگ فرا بورسی که روی شاخص کل فرا بورس تاثیر زیادی میگذارند هم شامل شگویا، ارفع، ذوب و … هستند.
حال می خواهیم شرایط ورود سهم ها به شرکت بورس یا فرابورس و روند پذیرش اون ها رو با هم بررسی کنیم.
با بررسی این جدول ، میتونید سهم هایی که میخرید رو با دید باز تری بشناسید و بدانید پشت پذیرفته شدن هر یک از این سهم ها در هر یک از گروه های بورس یا فرابورس چه اطلاعاتی خوابیده است.
شرایط پذیرش بازار بورس بازار فرابورس
شرایط پذیرش | بازار بورس | بازار فرابورس | |||
تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم | بازار اول | بازار دوم | |
حداقل سرمایه ثبت شده شرکت | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | یک میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیون تومان |
حداقل سهام شناور | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۱۰ درصد | پنج درصد |
حداقل تعداد سهامداران | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | ۲۰۰ تفاوت های بورس و فرابورس نفر | – |
حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوط | سه سال | سه سال | دو سال | حداقل دو سال از زمان بهرهبرداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد |
زیان انباشته | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد |
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۱۵ | – |
سودآوری | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – |
در مورد تفاوت های شرکت هایی که در بازار بورس و فرا بورس پذیرفته شدن صحبت کردیم.
نمی خواهیم این تصور پیش بیاید که تمام شرکت هایی که در بورس پذیرفته شدند از جهت اعتبار یا ارزندگی به یک اندازه هستند. اصلا این طور نیست.
تحلیل بنیادی و تکنیکال در سهم های بورسی و فرابورسی؟
تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال دقیقا به همین منظور به وجود اومدند. این که تحلیل کنیم و بر اساس داده های منطقی بتونیم میزان ارزندگی شرکت های مختلف رو بسنجیم و برای خرید و فروش هایمان تصمیم گیری کنیم.
اگر بخواهیم دقیق تر به بازار سرمایه نگاه کنیم حتی خود بازار بورس هم به دو قسمت بازار اول و بازار دوم تقسیم می شود.همان طور که در جدول بالا دیدیم تفاوت های شرکت های پذیرفته شده در این دو بخش هم آشکار هست.
سخن پایانی این که هر کس با توجه به استراتژی شخصی خودش، باید دید منطقی نسبت به بازار و سهام داخل این بازار داشته باشه.
مثل همیشه پینشهاد میکنیم طبق تحلیل هیچ کس وارد هیچ سهمی نشوید.
خودتون تحلیل کنید، خودتون خرید کنید و خودتون بفروشید!
با این کار یکی از مهم ترین رفتارهایی که یک معامله گر حرفه ای در بازار های مالی باید داشته باشد رو تمرین میکنید.
این رفتار، مسئولیت پذیری هست! نسبت به سهمی که انتخاب کردید و استراتژی که برای خودتون چیده اید!
لطفا اگر تفاوت دیگری از بازار بورس و فرابورس میدونید در کامنت ها به اون اشاره کنید. متشکرم
تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟
بازار سرمایه، محیطی جذاب و مکانی برای رشد و پیشرفت شرکت هاست. البته نه هر شرکتی، بلکه شرکت هایی که سهامشان تاییدهای لازم برای ورود به این بازار را دریافت کنند. برای هر چه آسانتر شدن ورود شرکت ها به این بازار، سازوکاری تعیین شد که باعث به وجود آمدن فرابورس در کنار بورس شد. در ادامه به بررسی دقیقتر این دو بازار و تفاوت بازار بورس و فرابورس خواهیم پرداخت.
بورس و فرابورس
بر اساس مبانی علم اقتصاد، منظور از بورس، بازاری است که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام میشود و در یک طبقهبندی کلی شامل بورس کالا و بورس اوراق بهادار میشود.
ازآنجاییکه ورود به بازار سرمایه معمولاً یکی از اهداف اکثر شرکت هاست، نیاز به فرآیندی بود تا این امر با سرعت بیشتری میسر شود؛ بنابراین محیطی به نام فرابورس ایجاد شد که ازنظر ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس بوده ولی شرایط پذیرش شرکت ها در این حوزه آسانتر از بورس باشد. درواقع اصلیترین وظیفهی فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت آن بخش از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار تهران را ندارند و یا به هر دلیلی، تمایل به ورود به بورس را ندارند.
برخی فرابورس را به نام OTC میشناسند. جالب است بدانید که نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن یعنی Over The Counter گرفتهشده است.
روال و تنوع شرایط پذیرش شرکت ها در فرابورس به سبکی است که با احراز حداقل شرایط و درزمانی سریعتر، امکان ورود به بازار و بهرهمندی از سرمایهی موجود در آن برای شرکت ها فراهم میشود.
تفاوتهای اصلی و عمدهی بورس و فرابورس:
فرابورس ایران نیز با مجوز شورای عالی بورس ایجادشده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، همچون بورس کالا ؛ اما تفاوت فرابورس و بورس را میتوان در دو بخش عمده خلاصه کرد:
تفاوت در بازارها
تفاوت در فرآیند پذیرش
۱- تفاوت در بازارها:
برای توضیح بهتر در این زمینه، باید ابتدا بازارهای مختص بورس و فرابورس را بشناسیم.
فرابورس
در یک طبقهبندی کلی، بازار فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم، سوم (بازار عرضه) و بازار پایه است. در زیر بهاختصار دربارهی هرکدام توضیح خواهیم داد. البته ناگفته نماند که بازارهای دیگری که عمدتاً نیز جدید هستند که در سایت فرابورس ایران مشاهده میشوند. برای مطالعهی جزییات بیشتر دربارهی آنها میتوانید به سایت رسمی این سازمان مراجعه نمایید.
بازار اول، در این بازار سهام شرکت هایی معامله میشود که آخرین تفاوت های بورس و فرابورس سرمایه ی ثبتشدهی آنها حداقل ۱۰ میلیارد ریال باشد. همچنین باید حداقل دو سال از زمان بهرهبرداری آنها گذشته و زیان انباشته نداشته باشند.
بازار دوم، بازاری است که عمدتاً شامل سهام شرکت های زیان ده، تازه تأسیس، شرکت های کوچک و … هست. آخرین سرمایه ی ثبتشدهی این شرکت ها باید حداقل تفاوت های بورس و فرابورس یک میلیارد ریال باشد و حداقل یک سال نیز از بهرهبرداری آنها گذشته باشد.
بازار سوم که به بازار “عرضه” نیز شهرت دارد، بهطور خلاصه مکانی است برای عرضهی یکجا و پذیرهنویسی اوراق بهادار. برای مثال، انجام پذیرهنویسی انواع اوراق بهادار ازجمله شرکت های سهامی عام در شرف تأسیس، نمونهای از فعالیتهای ویژهی این بازار است.
بازار پایه، ازجمله بازارهای فرابورس است که مطابق با ماده ۴ “دستورالعمل پذیرش، بهمنظور عرضه و نقلوانتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” راهاندازی شده است. پس از ثبت شرکتها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک ارائهشده از جانب شرکتها در کمیته عرضه فرابورس موردبررسی قرار میگیرد. سپس در فهرست نرخهای بازار پایه فرابورس درج میشوند. لازم به ذکر است این شرکتها فرایند پذیرش را طی نمیکنند.
بازار پایه
شامل سه بازار، الف – ب – ج میشود.
بهطورکلی در مورد این بازارها میتوان گفت که هرچه پایینتر میرویم، شفافیت مالی و اطلاعاتی شرکت ها کمتر شده و ریسک سرمایه گذاری در آنها بالاتر میرود؛ بنابراین اگر قصد سرمایه گذاری در بازار پایهی فرابورس رادارید، بهتر است کمی بیشتر تأملکنید!
بورس
از طرف دیگر، شرکت بورس تهران فقط دارای ۲ بازار تحت عناوین “بازار اول” و “بازار دوم” است. برای مثال یکی از مهمترین تفاوتهای این دو بازار، به میزان سرمایهی ثبتشدهی شرکت ها برمیگردد. شرکت های با سرمایهی بیشتر، در بازار اول بورس قرار خواهند گرفت.
۲- تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:
برای مقایسهی شرایط پذیرش سهام بین بازار بورس و فرابورس، به جدول زیر توجه نمایید.
همچنین برخی دیگر از تفاوت های بازار بورس با فرابورس عبارتاند از:
۱- بازار فرابورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که دادوستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد همآیند.
۲- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطافپذیر میباشند یعنی قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین هست.
۳- ساعات کار فرابورس از انعطافپذیری بیشتری برخوردار است.
۴- در بازار فرابورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین میگردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.
۵- بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمتها و کاهش ریسک را به دنبال دارد درصورتیکه در بازار فرابورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین میگردد، این شرایط بهصورت کامل وجود ندارد.
مزایای فرابورس برای شرکت های پذیرفتهشده در آن
همانطور که ذکر کردیم، تمام مزایا و موقعیتهای موجود برای شرکت های پذیرفتهشده در بورس، برای شرکت های فرابورسی نیز محیاست. ازجملهی این مزایا میتوان موارد زیر را نام برد:
- تأمین مالی آسان و ارزان
- افزایش نقد شوندگی سهام
- بهرهمندی از معافیت مالیاتی شرکتهای پذیرفتهشده در فرابورس
- نقلوانتقال سهام بهصورت آسان، سریع و کمهزینه
- شفافیت و اعتبار قیمت سهام بهواسطه مبادله در فرابورس
- اطلاعرسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایهگذاران بالفعل و بالقوه
- بهرهگیری از امکان وثیقه گذاری سهام و اخذ سادهتر تسهیلات بانکی
- معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
- صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیرهنویسی و انتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده
- پیشبینی فرآیند ساده خروج از فرابورس
نتیجهگیری:
بورس، بازاری است که در آن داراییهای مختلف مورد معاملهی خریداران و فروشندگان قرار میگیرد. شرایط، ضوابط و قوانین ورود به بورس اوراق بهادار برای بسیاری از شرکت ها دشوار و زمانبر است. و این باعث میشود که تعداد کمتری از شرکت ها شرایط ورود به بازار بورس اوراق بهادار را کسب نمایند. لذا با توجه به علاقهی شرکت ها برای ورود به بازار بورس (به دلایل گوناگونی ازجمله برخی معافیتهای مالیاتی، تامین مالی آسانتر، کسب اعتبار بیشتر و …) و همچنین عدم احراز شرایط ورود به بورس، بازاری دیگر شبیه به بورس و بانام فرابورس ایجاد شد. یک تفاوت بازار بورس و فرابورس را میتوان ورود و پذیرش آسانتر و سریعتر شرکت ها در فرابورس از بورس و همچنین برخورداری از انعطاف بیشتر بازار فرابورس نسبت به بورس دانست.
بورس و فرابورس
بازار ها و نهاد های مالی، تفاوت های بورس و فرابورس دارای ساختار اقتصادی و سازمانی پیچیده ای هستند که نقش مهمی در استراتژی قیمت گذاری در بازار را دارند.
در واقع به بازاری که در آن اوراق بهادار معامله می گردد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار مشتقات و بازار فارکس، بازار مالی گفته می شود.
بازار های مالی به منظور عملکرد صحیح اقتصادی در راستای سرمایه گذاری، دارای اهمیت می باشند. در حال حاضر، بسیاری از بازار های جهانی بخش عمده ای از معاملات خود را از طریق بورس انجام می دهند.
در واقع می توان گفت بورس محلی برای معامله می باشد که در آن بین فروشنده یا تولید کننده و خریدار یا مصرف کننده، داد و ستدی صورت می گیرد.
بورس یک بازار برای داد و ستد سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادار می باشد که در دو بخش بازار بدهی و بازار سهام در حال فعالیت می باشد.
بازار سهام:
بازار سهام، بازاری است که عموم مردم آن را معادل بورس می دانند و محلی برای عرضه سهام شرکت های مختلف می باشد.
به بیان دیگر، این سهام پس از عرضه اولیه، در بازار ثانویه معامله می شوند که این کار توسط معامله گران بورس صورت می گیرد.
بازار بدهی:
بازار بدهی بخشی از بازار است که در آن اوراق قرضه داد و ستد می شود. در واقع این بازار به نوعی مکمل بانک به جهت تامین مالی می باشد. در این بازار، شرکت های خصوصی، شهرداری ها و دولت به منظور تامین مالی، اقدام به عرضه اوراق نهاد خود می کنند.
معمولا این نوع از اوراق دارای سود مشخصی هستند و از ریسک پایین تری نسبت به سهام برخوردارند. پشتوانه این اوراق متفاوت می باشد و بر اساس این تفاوت، سرمایه گذاران اقدام به خرید این اوراق می کنند.
انواع بورس:
بورس دارای انواع زیر می باشد.
بورس اوراق بهادار:
در بورس اوراق بهادار، اوراق مالی مربوط به شرکت های مختلف مورد داد و ستد قرار می گیرد، همانند سهام و اوراق بدهی و….
در نگاه عموم، بورس اوراق بهادار همان بورس سهام می باشد که در این بورس اوراق دیگری مانند اوراق بدهی و… بر اساس ضوابط خاص خود مورد معامله قرار می گیرد.
مفهوم بازار اول و دوم و تابلوی اصلی و فرعی:
سازمان بورس اوراق بهادار دارای دو بازار اول و دوم می باشد که بازار اول نیز دارای دو تابلوی اصلی و فرعی است.
دلایل دسته بندی شرکت ها در بازار ها و تابلو ها:
- میزان بزرگی شرکت
- میزان سرمایه ثبت شده
- درصد شناوری سهام (میزان سهام عرضه شده و مورد معامله)
- تعداد سهام دار ها
- و…
پس از این که شرکتی درخواست خود را به سازمان بورس ارائه کرد، در صورت داشتن شرایط لازم، در یکی از این دو بازار و یکی از این دو تابلو قرار می گیرد که این امر مستلزم تایید سازمان بورس می باشد.
نکته: نحوه معامله سهام در این شرکت برای سرمایه گذاران یکسان می باشد.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله ارزش اسمی سهام را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
انواع بازار های فرابورس
فرابورس:
در راستای بازار بورس، بازار دیگری به نام بازار فرابورس (OTC) وجود دارد که به معنی «خارج از بورس» می باشد. بر اساس تعریف جهانی بازار فرابورس، در این بازار شرکت هایی مورد داد و ستد قرار می گیرند که به اندازه کافی، شفافیت ندارند و وضعیت سوددهی آنها مناسب نمی باشد.
سازمان فرابورس نظارت کمتر و محدود تری در این بازار دارد و صرفا به منظور جلوگیری از کلاه برداری، شرکت هایی که مجوز ورود به بورس را ندارند، در این بازار به فعالیت می پردازند.
- نکته ۱: بازار فرابورس در ایران، از شکل دنیایی آن خارج شده و در حد بازار بورس فعالیت می کند.
- نکته ۲: دامنه نوسان شرکت های فرابورسی همانند شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار 5 درصد می باشد.
انواع بازار های فرابورس:
فرابورس دارای پنج بازار زیر است:
- بازار اول
- بازار دوم
- بازار سوم
- ابزار های نوین
- بازار پایه
نکته: شرکت های فرابورسی، با توجه به شرایط پذیرش، عرضه و نوع نقل و انتقالات، در این بازار ها دسته بندی می شوند.
معنای بازار پایه:
بازار پایه به عنوان پنجمین بازار فرابورس فعالیت دارد و زمانی که شرکتی شرایط لازم جهت پذیرش در هیچ یک از بازار های اول و دوم بورس و فرابورس را نداشته باشد، برای فعالیت در بازار سرمایه در بازار پایه پذیرش می شود.
نکته: عموما شرکت هایی که ورشکسته شده اند و یا در معرض ورشکستگی هستند در این دسته قرار می گیرند.
تابلو های فرابورس:
شرکت های پذیرش شده با توجه به میزان ریسک سرمایه گذاری شده، به سه تابلو زیر دسته بندی می شوند:
بازاری به نام بورس کالا:
بورس کالا، نوعی دیگری از انواع بورس می باشد که در آن معاملات روی یک کالای فیزیکی انجام می شود. در واقع می توان گفت، بورس کالا مکانی است که طلا، فلزات، محصولات کشاورزی و … تفاوت های بورس و فرابورس مورد داد و ستد قرار می گیرند.
بازار فیوچرز یا آتی:
بازار های دیگری برای معاملات غیر فیزیکی کالا ها تعریف شده است که به آنها بازار فیوچرز یا آتی (futures) و آپشن یا اختیار (options) گفته می شود.
نکته: در این بازار ها کالا ها به منظور تحویل در آینده مورد معامله قرار می گیرند.
در این بازار ها دو گروه زیر فعالیت می کنند:
مصرف کنندگان و تولید کنندگان واقعی
مصرف کنندگان و تولید کنندگان واقعی به این دلیل در بازار آتی و آپشن وجود دارند که درآمد یا هزینه های آنها از ریسک کمتری داشته باشند. به این عملیات، پوشش ریسک (hedge) گفته می شود که خریدار و فروشنده قیمت معامله کالا را در آینده تثبیت می کند.
سفته بازان، با معامله در قرارداد های آتی یا اختیار، با توجه به نوسان قیمت ها، سود کسب می کنند.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله رکود اقتصادی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
تعریف شاخص بورس
بازاری به نام بورس انرژی:
بورس انرژی، یکی از انواع بورس می باشد که از سال ۱۳۹۱ شمسی، شروع به فعالیت کرده است. بورس انرژی یک نوع بورس کالا است که در آن معاملات دارای انرژی و اوراق آن مورد داد و ستد قرار می گیرد.
حامل های انرژی:
بورس انرژی رتبه چهارمین بورس کشور را دارد که به منظور عرضه محصولات نفتی و مشتقات آن، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و سایر حامل های انرژی شکل گرفته است.
انواع بازار در بورس انرژی:
بورس انرژی، دارای سه بازار زیر می باشد:
- بازار فیزیکی: خرید و فروش کالا های پذیرفته شده در بورس در آن انجام می شود و خود شامل ۳ تابلو نفت، گاز و سایر حامل های انرژی می باشد.
- بازار مشتقه: خرید و فروش اوراق بهادار مبتنی بر کالا های پذیرفته شده در این بازار انجام می شود که شامل ۳ تابلو قرارداد های سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و اختیار معامله می باشد.
- بازار فرعی: خرید و فروش کالا های تک محموله ای در این بازار انجام می شود.
شاخص بورس:
بورس مجموعه ای از سهام شرکت ها را شامل می شود که این شرکت ها در صنایع مختلفی مشغول به فعالیت هستند.
زمانی که افراد به بورس وارد می شوند، نمی توانند تمامی شرکت ها را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهند در نتیجه نیازمند معیاری عمومی برای سنجش سهام می باشند که در این راستا، شاخص ها معرفی می شوند که نیاز است تعریف شاخص بورس را دقیق تر دانست.
به بیان دقیق تر، شاخص بورس نوعی میانگین قیمت تمامی سهام موجود در یک بورس می باشد که تغییرات آن، وضعیت عمومی آن بازار را نشان می دهد.
سوال: نحوه سرمایه گذاری در بورس چگونه است؟
فردی که به سرمایه گذاری در بورس علاقه دارد، ابتدا باید با نحوه سرمایه گذاری آشنایی یابد سپس کد سهامداری خود را از یک کارگزار معتمد دریافت نماید و پس از آن به فرآیند خرید و فروش سهام بپردازد.
لازم به ذکر است که این نوع سرمایه گذاری می تواند به صورت حضوری و با مراجعه به کارگزار و یا تلفنی و یا آنلاین اقدام به معامله نماید.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله اوراق مالیاتی را به شما پیشنهاد می کنیم.
دیدگاه شما