درک بازار ثانویه بورس

درک بازار ثانویه بورس

مدیرعامل فرابورس ایران در نشست «بازار مشتقه در ایران، راهکارها و چالش‌ها» عنوان کرد:؛

معاملات مشتقه راه درمان بازار سرمایه

اخبار پولی مالی-میثم فدایی مدیرعامل فرابورس ایران در نشست «بازار مشتقه در ایران، راهکارها و چالش‌ها» چالش نخست معاملات مشتقه در ایران را «هسته معاملات» دانست و گفت: هسته فعلی برای معاملات نقدی طراحی شده است و امکان بالقوه برای معاملات آتی و آپشن را ندارد با این حال همه درک کرده‌اند که بازار سرمایه راه درمانی جز معاملات مشتقه ندارد. ؛

به گزارش اخبار پولی مالی به نقل از مدیریت ارتباطات فرابورس ایران، فدایی با اشاره به اینکه نمی‌توان هر سه سال یک بار منتظر تکرار رخدادهای سال ۹۳ و ۹۹ بود، عنوان کرد: با توجه به تلاطم‌های اقتصادی باید بتوانیم در بازارهای صعودی و نزولی ابزار سودآوری در اختیار مردم قرار دهیم تا در هر روندی امکان سودآوری وجود داشته باشد و لزوما منتظر تکرار چنین روزهایی نباشیم.

مدیرعامل فرابورس ایران با اشاره به مطالعات علمی روی ابزارهای آتی در سطح بین‌المللی، گفت: امروز ابزار مشتقه حتی می‌تواند به کمک شرکت‌هایی بیاید که با مشکل کمبود انرژی در فصول مختلف مواجه هستند، به عنوان مثال شرکت‌هایی وجود دارند که نه در تابستان کار می‌کنند و نه در زمستان از این رو کم کم به ابزارهای آتی آب و هوا هم نیازمند خواهیم بود.

فدایی در این نشست که با حضور مدیرعامل بورس انرژی، عضو هیات مدیره شرکت بورس تهران و مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالا برگزار شد، تاکید کرد که طی سال‌های اخیر نگاه به بازار مشتقه تغییر کرده و از این دیدگاه که بازار مشتقه ابزاری تجملی است، فاصله گرفته‌ایم.

فدایی در ادامه به مسائل اجرایی در خصوص معاملات مشتقه پرداخت و با تاکید بر اینکه «هسته معاملات» چالش اصلی حال حاضر است، بیان داشت: معاملات آتی و آپشن بر سامانه معاملات نقدی به سختی قابل انجام است.

مدیرعامل فرابورس ایران در تشریح تبعات و اثرات این مشکل عنوان کرد: به خاطر این موضوع سیستم محاسبه مارجین وجود ندارد و راهکار جایگزین برای این خلأ در حال حاضر، راه حل توثیق سهام است پس هر معامله‌گری که خواهان فعالیت در مشتقه باشد باید حتما سهام داشته باشد که این موضوع خود چالش‌برانگیز است.

او اضافه کرد: البته شرکت سپرده‌گذاری مرکزی توثیق الکترونیکی سهام را اجرایی کرده که راه‌اندازی آن گام مثبتی در این زمینه است.

فدایی در ادامه با اشاره به قدم‌های مثبت برداشته شده در زمینه توسعه ابزار آتی در ارکان بازار، افزود: در فرابورس هم روی شاخص هم‌وزن، آتی وجود دارد که اختیار خرید و اختیار فروش روی آن امکان پذیر است. با وجود صندوق‌های سرمایه‌گذاری امکان تعریف آتی وجود دارد و مسئله قابل تحویل بودن که موضوعی فقهی بود حل شده است.

مدیرعامل فرابورس ایران همچنین به دغدغه‌ها در مورد جایگاه Short Selling (فروش استقراضی) از نگاه فقهی پرداخته و گفت: Short Selling هیچ مشکل فقهی ندارد و در این زمینه مصوبه وجود دارد، بلکه نبود سامانه تامین به مفهوم تامین سهام برای short seller چالش اصلی این معاملات است.

او با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در زمینه نمادهای بسته در فرابورس بیان داشت: در بازار اول و دوم به غیر از مجمع سالانه، نماد متوقف شدن دیگری نداریم، اگر این روند تداوم پیدا کند می‌توانیم روی نمادهای سهامی هم بدون هیچ چالشی ابزار مشتقه داشته باشیم.

مدیرعامل فرابورس ایران در بخش پایانی صحبت‌هایش با دعوت از متخصصان حوزه hedge fund برای پیوستن به نهادهای مالی، عنوان کرد: فرد متخصص در این زمینه چندان دیده نشده است و فقط موارد محدودی تقاضا از سمت صندوق‌ها وجود داشته است که فرابورس ایران در این زمینه حمایت‌های لازم را خواهد کرد.

تکنولوژی چالش مهم معاملات مشتقه

علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی در ادامه این نشست به تشریح وضعیت ابزارهای مختلف مشتقه در این بورس پرداخت و عنوان کرد: ارزش تجمعی معاملات سلف موازی استاندارد مبتنی بر نفت خام و برق و متانول و میعانات در بورس انرژی ۵۷ هزار میلیارد تومان بوده است.

نقوی با تاکید بر روند رو به رشد قراردادهای آتی در بورس انرژی، اظهار داشت: اسفند سال گذشته از این قراردادها رونمایی شد و اکنون معاملات روی نفتا و متانول در حال انجام است. ضمن آنکه معاملات روی ال پی جی و میعانات در آینده شروع می‌شود و معاملات بنزین نیز در مرحله مطالعات است.

مدیرعامل بورس انرژی یکی از چالش‌های این بورس برای توسعه ابزارهای مشتقه را نبود گواهی سپرده کالایی دانست و گفت: این گواهی‌ها در بورس انرژی به خاطر پیچیدگی‌های حامل‌های انرژی و انحصار عرضه‌کننده بحث فنی دارد اما در دستور کار است.

نقوی کمبود آگاهی در مورد معاملات مشتقه را هم چالش دیگری در این حوزه برشمرد و گفت: برای مثال عدم آگاهی وزارت نفت نسبت به گواهی سپرده چالش ایجاد کرده است.

به گفته وی بازار مشتقه نیازمند تکنولوژی است و هر چهار بورس ایران از نظر تکنولوژی نیاز به توسعه دارند که با همکاری استارتاپ‌ها می‌توان بخشی از مشکلات را برطرف کرد.

لزوم حرکت مشتقه به سمت دارایی‌های مالی

محمد جواد میرطاهر عضو هیات مدیره شرکت بورس تهران در ادامه نشست «بازار مشتقه در ایران، راهکارها و چالش‌ها»به مقایسه معاملات مشتقه ایران و دیگر کشورها پرداخت و گفت: در حالی مشتقه ایران بیشتر روی کامودیتی‌ها وجود دارد که در جهان عمده معاملات روی دارایی‌های مالی است و حل شدن مشکلات زیرساختی باعث می‌شود در ایران نیز مشتقه به سمت دارایی‌های مالی برود.

عضو هیات مدیره بورس تهران یکی از مهم‌ترین الزامات استفاده از ابزار مشتقه را کمک به فرآیند کشف قیمت دانسته و ابراز داشت: مشتقه به معنای تشکیل دادن بازار متشکلی است که افراد درباره قیمت آینده با یکدیگر صحبت می‌کنند. مشتقات ارزی می‌تواند به کشف قیمت ارز در آینده اقتصادی ایران کمک کند.

میرطاهر با تاکید بر اینکه در ایران هم افراد بسیار ریسک‌پذیری وجود دارند، افزود: اگر ابزارها و بازارهای متشکل وجود داشته باشد این افراد به سمت این بازارها هدایت و راهنمایی می‌شوند، در غیر این صورت مشکلات قانونی و فراقانونی به وجود خواهد آمد.

عضو هیات مدیره شرکت بورس تهران به اقدامات این بورس در زمینه رفع چالش‌های معاملات مشتقه اشاره داشت و گفت: این موضوع در جلسات بورس تهران مطرح شده است که اگر بتوانیم فکری برای بازار ثانویه، بازارسازی و بازارگردانی و نوسان‌پذیری کنیم، اوراق مشتقه روی دارایی‌های مالی هم تعریف خواهد شد.

میرطاهر «لزوم مشخص شدن جایگاه hedge fund»، «تسهیل اختیار خرید و فروش تبعی» و «طراحی اوراق آتی و آپشن روی صندوق‌ها» را از جمله راهکارهایی دانست که به توسعه و تعمیق بازار مشتقه کمک خواهد کرد.

اهمیت ابزارهای مشتقه کنار هم

رحمان آراسته مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالا نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه چشم‌انداز بازار مشتقه بر اساس رصد معاملات بورس‌های ایران امیدوارکننده است، عنوان کرد: خوشحالیم که بورس کالا به عنوان پیشرو در این زمینه شناخته شده است؛ بورس کالا از سال ۸۷ شکل گرفت و در ابتدای راه با توجه به عدم شناخت، چندان موفق نبود تا اینکه آتی سکه راه افتاد و به دلایل غیر منطقی این بازار بسته شد.

او با تاکید بر گسترده بودن بازار آتی برای انواع و اقسام دارایی‌ها چه کالایی و چه بهادار، در مورد بازار آتی زعفران بورس کالا، گفت: پیش از راه‌اندازی این بازار مرجع قیمت نقدی زعفران وجود نداشت، زنجیره‌ای از ابزارهای ملی را روی زعفران راه‌اندازی کردیم و اکنون به مرجع قیمت تبدیل شدیم و ۶۰۰ هزار موقعیت باز در آپشن زعفران داریم که جای خوشحالی دارد.

مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالا در ادامه اظهار داشت: یک نکته مهم باید دیده شود که آتی و آپشن و فوروارد و دیگر ابزارها به تنهایی در کشور به نتیجه نخواهد رسید و باید با ابزارهای دیگر شکل بگیرد، برای مثال یکی از علت‌های موفقیت در آتی زعفران، بحث گواهی سپرده زعفران بود.

او در پایان در تشریح دیگر اقدامات این بورس در زمینه مشتقه اظهار کرد: برنامه‌هایی برای آتی و گواهی سپرده طلا از جمله شمش داریم که بعد از فراهم شدن زیرساخت و اتمام مطالعات راه اندازی می‌شود چرا که مشکل مالیاتی گواهی سپرده نیز حل شده است./

ثبت شده در سایت اخبار پولی مالی طی شماره 21564 توسط مریم حسینی و در روز دوشنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۱ ساعت ۱۶:۱۴:۱۶

نسبت P/B در بورس چیست؟

نسبت P/B سهم در بورس چیست؟ نسبت P/B در بورس برابر با حاصل تقسیم ارزش بازار یک سهم به ارزش دفتری آن سهم می باشد؛ ارزش دفتری هر سهم عبارت است از حاصل تقسیم ارزش ویژه یک شـرکت بـه تعداد سهام آن‌ که بیانگر ارزش تاریخی شرکت است. از طرف دیگر ارزش بازار انعکاسی از انتظارات سهامداران از وضعیت آتی شرکت است. در واقع نسبت قیمت به ارزش دفتری طرز تفکر و انتظارات سهامداران نسبت به عملکرد گذشته و دورنمای آتی شرکت را تعیین می کند. پس به نسبت قیمت به ارزش دفتری سهم، نسبت P/B سهم در بورس گفته می شود و در این مقاله قصد داریم عنوان کنیم نسبت P/B در بورس چیست و چطور محاسبه می شود و کاربردهای معاملاتی آن در بازار بورس به چه صورت است.

نسبت P/B در بورس

بی شک یکی از اصلی ترین شرط ها برای موفق شدن در بورس، آموختن و شناخت دقیق مفاهیم و اصطلاحات آن می باشد. چنانچه جزو فعالان بازار بورس هستید، با شناخت و تسلط بر اصطلاحات و مفاهیم موجود در بورس و با استفاده از آن ها در راستای درست، می توانید به یکی از برندگان این بازار تبدیل شوید. نسبت های P/E و P/S هم در کنار نسبت p/b در تحلیل بنیادی و همین طور تحلیل و روش های تابلوخوانی بازار کاربردهای بسیار زیادی دارند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

بررسی ها نشان داده است که تعداد زیادی از شرکت هایی که در حال حاضر در بورس فعالیت دارند، در شرایط کنونی کمتر از قیمت دفتری یا همان ارزش هنگام تاسیس خود، معامله می شوند. یکی از نسبت هایی که در تحلیل بنیادی از اهمیت بالایی برخوردار است، نسبت مهم ارزش بازاری به ارزش دفتری هر شرکت یا نسبت P/B شرکت است. در این مقاله تلاش می کنیم به نسبت P/B و کاربردهای مهم آن بپردازیم. پس با کد بورسی همراه باشید.

نسبت P/B چیست؟

نسبت P/B به زبان ساده نسبت Price یا همان قیمت و ارزش بازار یک سهم به Book value یا ارزش دفتری سهام در بورس می باشد. نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری با مقایسه ارزش دفتری با ارزش بازار به منظور پیدا کردن ارزش سهام شرکت ‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. ارزش دفتری هر سهم عبارت است از حاصل تقسیم ارزش ویژه که در واقع همان مجموع حقوق صاحبان سهام یک شرکت است، به تعداد سهام آن‌ که بیانگر ارزش تاریخی شرکت می باشد.

از طرف دیگر ارزش بازار انعکاسی از انتظارات سهامداران از وضعیت آتی شرکت است. در واقع نسبت قیمت به ارزش دفتری طرز تفکر و انتظارات سهامداران نسبت به عملکرد گذشته و دورنمای آتی شرکت را بیان می ‌کند. ارزش دفتری با استفاده از داده‌ های تاریخی موجود در صورت ‌های مالی در بورس به دست می آید. ارزش بازار یا همان قیمت سهم نیز در بازار بورس تعیین می گردد.

محاسبه نسبت ارزش بازار به دفتری سهام

به منظور محاسبه این نسبت ارزش بازار را در ارزش دفتری تقسیم می‌ کنیم. تفاوتی نمی کند که این نسبت را در سطح شرکت به دست آوریم یا برای هر سهم. ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام ارزش حسابداری سهام است که با کسر کل بدهی ‌ها از کل دارایی‌ ها قابل محاسبه خواهد بود. ارزش بازار هر سهم نیز قیمت آن سهم در بازار ثانویه است. با ضرب این قیمت در تعداد سهام در جریان، ارزش بازار شرکت محاسبه می شود. این ارزش در اصل ارزش واقعی سهام شرکت به حساب می آید. ابتدا باید اطلاعات و صورت های مالی میان دوره ای ماهانه، ۳ ماهه، ۶ ماهه و یا یکساله از ترازنامه های اخیر منتشر شده شرکت را در اختیار داشته باشیم و بررسی کنیم.

گفتنی است که این اطلاعات و صورت های مالی هم در سایت خود شرکت و هم در سامانه کدال در دسترس تمامی فعالان بازار سرمایه است. در نخستین مرحله می بایست میزان ارزش دفتری هر سهم شرکت یا همان پارامتر B را تعیین کنیم؛ ارزش دفتری به ازای هر سهم با مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت تقسیم‌ بر تعداد کل سهام شرکت نسبت P/B در بورس؛ در بخشی از صورت های مالی میان دوره ای، جمع حقوق صاحبان سهام شرکت مورد نظر به صورت یک عدد نمایش داده شده است. برای مثال این طور فرض کنید این عدد برابر با ۱۵٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال باشد و تعداد کل سهام شرکت مورد نظر ۱۳ میلیارد سهم باشد.

از تقسیم عدد ۱۵٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ بر ۱۳٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ عدد ۱۱۵۳ به دست می آید. این عدد بیانگر این است که ارزش دفتری هر سهم شرکت مورد نظر امروزه ۱۱۵۳ ریال است. در قدم بعدی باید از روی تابلوی معاملات شرکت، قیمت پایانی سهام شرکت را بخوانیم که این عدد همان پارامتر P ما خواهد بود. فرض میکنیم قیمت پایانی نماد معاملاتی شرکت مورد نظر در تابلوی معاملات برابر با ۲۰۰۰ ریال باشد، اکنون با تقسیم پارامتر P یعنی عدد ۲۰۰۰ بر پارامتر B یعنی عدد ۱۱۵۳، نسبت P/B شرکت محاسبه خواهد شد که در اینجا این عدد برابر با ۱٫۷۳ است. این عدد بدین معنی است که قیمت بازاری هر سهم شرکت مورد نظر ۱٫۷۳ برابر ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام آن به ازای هر سهم است.

نسبت p/b بالا بهتر است یا پایین؟

در صورتی که ارزش بازار هر سهم شرکت از ارزش دفتری هر سهم بیشتر باشد، به آن بالای ‌ارزش قیمت ‌گذاری شده می گویند. چنانچه ارزش دفتری هر سهم بالاتر از ارزش بازار باشد، تحلیلگران شرکت را زیر ارزش قیمت‌ گذاری شده به حساب می آورند. در نظر داشته باشید که سرمایه ‌گذاران و تحلیل ‌گران از این نسبت برای درک تفاوت بین ارزش واقعی شرکت و سفته‌ بازی سرمایه‌ گذار بهره می گیرند. بنابراین چنانچه قصد خرید سهمی را دارید، هرچقدر نسبت P/B آن کم تر باشد، یعنی هنوز به قیمت واقعی خود خرید و فروش نمی شود و زیر قیمت است، ولی برای خرید لازم است تحلیل فاندامنتال و تکنیکال را کامل یاد گرفته باشید.

تفاوت صنایع مختلف در نسبت P/B سهم

مثل دیگر نسبت ها، نسبت قیمت به ارزش دفتری نیز از صنعتی به صنعت دیگر متفاوت است. شرکت هایی که با سرمایه زیر ساختی زیاد تاسیس می شوند، اغلب نسبت P/B پایین تری دارند. از این نسبت به صورت مکرر برای مقایسه بانک ها استفاده می شود، به خاطر این که بیشتر دارایی ها و بدهی های بانک ها دائما به ارزش روز قیمت گذاری می شوند. نسبت P/B بالاتر نشان دهنده این است که سرمایه گذاران از مدیریت انتظار دارند تا با میزان دارایی مشخص، ارزش افزوده بیشتری را خلق کند. با این وجود باید این نکته مهم را در درک بازار ثانویه بورس خاطر داشت که نسبت قیمت به ارزش دفتری، به صورت مستقیم اطلاعاتی درباره توانایی شرکت در ایجاد سود یا جریان نقدی به سهامداران نخواهد داد.

چه اطلاعاتی را میتوان از نسبت p/b استخراج کرد؟

نسبت P/B در حقیقت نشان دهنده این است که آیا قیمتی که در حال حاضر یک سهم در بورس دارد، از ارزشی که از نظر حسابداری در دفاتر حسابداری آن شرکت ثبت شده کمتر و یا بیشتر است. به عبارتی هر چقدر نسبت P/B برای سهام یک شرکت کمتر باشد، آن شرکت وضعیت بهتری در بازار دارد. طبیعی است هرچه میانگین P/B تمام سهام موجود در بازار کمتر باشد، وضع آن بازار و در واقع وضع آن اقتصاد بهتر است؛ حداقل از نظر نسبت بین ارزش بازار به ارزش دفتر بدین صورت است.

از آنجا که طبق استاندارد های حسابداری، بدهی های شرکت در ترازنامه به ارزش روز و دارایی های شرکت به بهای تمام شده یا خالص ارزش بازیافتنی، هر کدام کم تر باشد، ثبت می شود، لذت اثر بسیار مهم تورم در سمت راست ترازنامه شرکت ها منعکس نمی شود و از همین روی نسبت P/B در واقع ارزش سهام را نسبت به ارزش خالص دارایی های شرکت با بهای تمام شده مورد بررسی قرار می دهد.

به این ترتیب در اقتصادهای تورمی، اغلب این نسبت در طول زمان، در صورتی که تجدید ارزیابی دارایی ها رخ ندهد، رشد خواهد کرد، به خاطر این که شتاب رشد صورت کسر که قیمت سهام است، از مخرج کسر که خالص ارزش دارایی های شرکت به بهای تمام شده است، بیشتر می شود، به همین خاطر این نسبت در بازارهای تورمی یک مقیاس بسیار محافظه کارانه برای ارزش گذاری سهام به حساب می آید و اغلب سهام دارای P/B حدود ۱ واحد، از منظر تحلیلی ارزنده و جذاب توصیف می شوند. مقدار پائین این نسبت می تواند بیانگر این باشد که سهم زیر ارزش ذاتی در حال معامله است.

نکات مهم در خصوص نسبت P/B سهم در بورس

• اغلب ارزش بازار یک شرکت بالاتر از ارزش دفتری آن است.
• ارزش دفتری، دارایی ‌های خالص یک شرکت محسوب می شود.
• نسبت P/B زیر ۱، اغلب یک سرمایه‌ گذاری قوی به شمار می رود.
• نسبت P/B ارزش بازار یک شرکت را به ارزش دفتری آن می ‌سنجد.
• نسبت P/B منعکس‌ کننده نسبت بین حقوق صاحبان سهام شرکت و ارزش دفتری آن است.
• نسبت P/B پائین‌ تر میتواند بدین معنی باشد که قیمت سهم زیر ارزش ذاتی در حال معامله است.
• در قیمت سهام، معیار آینده ‌نگری لحاظ شده و منعکس ‌کننده جریانات آتی پول نقد در شرکت می باشد.
• سرمایه‌ گذاران ارزشی از نسبت P/B به منظور شناسایی سرمایه ‌گذاری ‌های احتمالی استفاده می‌ کنند.
• ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام يک معيار حسابداری است كه طبق اصل هزينه تاريخی ساخته شده است.
• اختلافات بزرگ بین نسبت P/B و بازده حقوق صاحبان سهام معمولا زنگ خطری برای شرکت ها به شمار می رود.
• چنانچه شرکتی تمام دارایی‌ های خود را نقد کرده و تمام بدهی ‌ها را پرداخت کند، مقدار سرمایه درک بازار ثانویه بورس باقی مانده ارزش دفتری شرکت است.

محدودیت‌ های استفاده از نسبت P/B

سرمایه‌ گذاران استفاده از این نسبت را مناسب به حساب می آورند، به خاطر این که ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام معیاری نسبتا پایدار و ملموس ارائه می‌ دهد که می ‌توانند آن را به راحتی با قیمت بازار مقایسه کنند. نسبت قیمت به ارزش دفتری همچنین می ‌تواند برای شرکت‌ هایی با ارزش دفتری مثبت و درآمد منفی استفاده شود، به خاطر این که زیانده بودن شرکت، نسبت‌ های قیمت به درآمد را بی‌ فایده می‌ کند. با این وجود وقتی استانداردهای حسابداری اعمال شده به وسیلع شرکت ‌ها متفاوت است، نسبت قیمت به ارزش دفتری امکان دارد قابل مقایسه نباشد، به ویژه برای شرکت‌ های کشورهای گوناگون.

همچنین محاسبه نسبت P/B برای شرکت ‌های خدماتی و فناوری اطلاعات که دارایی مشهود کمی در ترازنامه دارند چندان کارآمد نیست. لذا به دلیل وجود دوره‌ های زیان ‌دهی در یک شرکت، ارزش دفتری امکان دارد منفی شود و موجب شود نسبت قیمت به ارزش دفتری برای ارزیابی نسبتی بی‌ فایده باشد. دیگر مشکلات احتمالی در استفاده از نسبت قیمت به ارزش دفتری ناشی از این واقعیت است که سناریوهای گوناگون مثل مالکیت ‌های اخیر و … می‌ تواند رقم ارزش دفتری را در معادله تحریف کند. در جستجوی سهامی که زیر ارزش ذاتی هستند، سرمایه گذاران می بایست دیگر نسبت‌ ها و معیارها را به عنوان مکمل در کنار P/B مورد استفاده قرار دهند.

نتیجه گیری و کلام پایانی

در خصوص نسبت P/B نکات حائز اهمیتی وجود دارد و آن هم این است که این نسبت هیچگاه نباید زیر عدد یک باشد، به خاطر این که آن موقع نشان از ورشکستگی احتمالی شرکت و یا مشکلات عمده بنیادی است و همینطور این عدد به صورت یک مقیاس نسبی کاربرد دارد و برای اینکه ما بتوانیم ارزندگی یک سهم را تشخیص بدهیم باید کلیه نسبت های P /B سهام گروه مورد نظر را محاسبه بکیم و اگر نسبت P/B سهم مورد نظر ما از میانگین نسبت های P/ B گروه کمتر باشد بیانگر آن است که سهم ما یک سهم ارزنده است.

خب دوستان در این مقاله هم یکی دیگر از اصطلاحات و مفاهیم رایج در بازار سرمایه درک بازار ثانویه بورس را آموختیم. امیدواریم که این مقاله هم مورد قبول شما بوده باشد و نظرتان را جلب کند. بنده و تمامی همکارانم در سایت کد بورسی خوشحال میشویم از اینکه دیدگاه تان را برای ما به اشتراک بگذارید. پند همیشگی ما به شما آموختن و یادگیری تکنیک ها و تحلیل های بورس است تا خودتان به تنهایی بتوانید تحلیلگر خودتان باشید. همواره موفق و پر سود باشید.

امیدوارم از این مقاله آموزشی با عنوان نسبت P/B در بورس چیست نهایت استفاده رو برده باشید.

هر گونه سوال و یا ابهامی در خصوص محاسبه نسبت P/B سهم و به صورت کلی مفهوم نسبت P/B در بورس داشتید، در بخش دیدگاه ها بنویسید تا پاسختان را بدهم و اگر تجربه ای هم در این زمینه دارید، خوش حال میشیم که با ما و سایر کاربران سایت کد بورسی در میان بگذارید.

درک بازار ثانویه بورس

منظور از بازار سرمایه یا Capital market بازاری است مالی که برای خرید و فروش اوراق قرضه یا اوراق بهادار، با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید تدارک دیده شده است و به دو بازار اولیه یا بازار دست اول و بازار ثانویه و یا بازار دست دوم تقسیم می‌شود.

بازار سرمای‌های ایران از نظر شرایط شرکتها، به دو بازاربورس اوراق بهادار و فرابورس طبقهبندی میشود. در زیرمجموعه بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس بخشبندی دیگری وجود دارد که حضور در هر کدام از آن‌ها شرایط و ضوابط خود را داراست.

بازار سرمایه پلی است، که پسانداز واحد‌های اقتصادی دارای مازاد مانند شرکت‌ها یا دولت‌ها را، به واحد‌های سرمایهگذاری که بدان نیازمندند، انتقال میدهد؛ بنابراین بازار سرمایه، واحد‌های پسانداز و سرمایه گذاران را با یکدیگر ارتباط میدهد. از سوی دیگر، سازوکار‌های تعبیه شده در این بازار، از طریق رشد حجم پسانداز و سرمایه گذاری، رشد اقتصادی را تسریع میکنند.

استفاده از بازار سرمایه برای تأمین مالی مخارج دولت نیز، از جمله قدیمیترین و متداولترین شکل مبادلات مالی است. اتکای دولت‌ها به بازار سرمایه در اغلب اقتصاد‌های مدرن نه تنها از این جهت مهم است که دولت‌ها غالباً اوراق بدهی منتشر میکنند تا بخش عمده هزینه‌های خود را تأمین مالی نمایند، بلکه استقراض دولت غالباً حجم عظیمی از کل وجوه عرضه شده در درک بازار ثانویه بورس بازار توسط وامدهندگان را جذب میکند.

همانطور که اشاره شد در معمول ترین تقسیم بندی، بازار سرمایه به دو بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم میشود. از سوی دیگر بازار‌های سرمایه، به دو بخش تقسیم می‌شود که بازار سهام و بازار اوراق قرضه نام دارد.

توضیح بیشتر اینکه در بازار سرمایه ارتباط میان سرمایه گذار و سرمایه پذیر، بیش از یک سال است و بر عکس بازار پول، سرمایه پذیر ملزم به بازپرداخت مبالغ نیست.

مردم اغلب بازار سـرمایه را با بازار پول اشتباه میگیرند یا هر دو آن‌ها را با هم تلفیق میکنند. این دو بازار از هم بسیار متمایز بوده و از چند منظر مهم با هم تفاوت دارند. بازار سرمایه از بازار پول از این نظر متمایز است که بهصورت منحصربه فرد برای سرمایه گذاری‌های میان مدت و بلندمدت یکساله یا بیشتر مورداستفاده قرار میگیرد.

از طرف دیگر بازار پول اغلب به خریدوفروش ابزار‌های مالی با سررسید کمتر از یک سال محدود میشود. بازار پول همچنین از ابزار‌های مالی متفاوتی نسبت به بازار سرمایه بهره میجوید. درحالیکه بازار سرمایه از اوراق بهادار سهام و اوراق مشارکت استفاده میکند، بازار پول از سپرده ها، وام با وثیقه، حواله و برات بهره می جوید.

به خاطر تفاوت آشکار بین این دو نوع بازار، آن‌ها اغلب به روش‌های متفاوتی مورداستفاده قرار میگیرند. بسته افق سرمایه گذاری، بازار سرمایه اغلب برای خرید دارایی‌هایی استفاده میشود که شرکت خریدار یا سرمایه گذار امیدوار است تا ارزش آن دارایی طی زمان افزایش یابد. همچنین برای فروش آن دسته از دارایی‌هایی به کار میرود که شرکت یا سرمایه گذار بهمحض اینکه فکر کند زمان درست آن فرارسیده است. شرکت‌ها اغلب از بازار سرمایه برای رشد دارایی‌های خود در بلندمدت بهره میگیرند.

از سوی دیگر بازار پول، اغلب برای مقادیر کوچک سرمایه یا به عنوان محل اندوخته موقت سرمایه شرکت استفاده میشود. از طریق ارتباط منظم با بازار پول، شرکت‌ها و دولت‌ها قادر هستند تا سطح مطلوبی از نقد شوندگی را بهطور منظم تأمین کنند. علاوه بر این، به خاطر طبیعت کوتاهمدت بازار‌های پول، این بازار اغلب بهعنوان محل سرمایه گذاری امنتری نسبت به سرمایه گذاری در بازار سهام به شمار می آید.

نظر به این حقیقت که افق زمانی طولانی تر عموماً به سرمایه گذاری در بازار سرمایه مربوط است، زمان بیشتری نیاز است تا سرمایه گذاران شاهد عملکرد مثبت یا منفی بازار سهام باشند. همینطور، اوراق مشارکت و سهام عموماً سرمایه گذاری‌های پر ریسک تری نسبت به ابزاری که در بازار پول معامله میشوند، هستند.

دوره مقدماتی آشنایی با بورس

دوره آشنایی با مفاهیم بورس (دانلودی)

در این دوره با مفاهیم بازار و نحوه سرمایه گذاری با آن آشنا خواهید شد ،این دوره برای کسانیکه وقت و علاقه به تحلیل سهام نداشته و فقط با راهنمایی دیگران قصد سرمایه گذاری دارند مناسب میباشد .
البته بهتر است برای سرمایه گذاری مستقیم روش تحلیل را نیز بدانید ولی برای خرید صندوق های قابل معامله نیاز به آموزش نداشته و فقط متد سرمایه گذاری برای شما کافی میباشد.
مقاله: بورس چیست و چگونه کار کار میکند؟
کلاس پرسش و پاسخ : برای کلاس ها یک کانال پرسش و پاسخ فراهم شده تا بتوانید از طریق تلگرام سوالات خود را مطرح ساخته و پاسخ آنرا از طریق کارشناسان ما دریافت نمایید ، در کانال سوالات متداول برای عموم به نمایش گذاشته میشوند تا مطالبی که به ذهن دیگران رسیده مورد استفاده همه قرارگیرد.
مقاله : پنج اشتباه رایج و کشنده در سرمایه گذاری
مقاله : معیار های انتخاب سهام برتر

فهرست مطالب دوره مقدماتی

[su_accordion “][su_spoiler title=”معرفی بازار های مالی و نحوه ورود به بازار و خرید و فروش” open=”no” style=”fancy” icon=”folder-1″ anchor=”” shadow “] ۱-معرفی بازارهای سرمایه داخلی و خارجی ،مزایا و معایب
۲-انواع روشهای معامله گری
۳-چرایی بالا و پایین رفتن قیمتها
۴-سازوکار خرید و فروش در بورس
۵-مفاهیم و اصطلاحات کاربردی در بورس
۶-معرفی سایت های مرجع اطلاع رسانی در بورس
۷-انتخاب کارگذار مناسب
۸-نحوه دریافت کد بورسی و ورود به بازار
۹-صندوق های سرمایه گذاری
۱۰-سبد سرمایه گذاری
۱۱-صف خرید و صف فروش
۱۲- چه پولی را وارد بورس کنم ؟
۱۳- واژه های بورسی ،بازار اولیه و ثانویه،قیمت اسمی،قیمت بازار،پورتفو،کدبورسی ،کارگزاری،نماد بورسی
۱۴- تمامی مفاهیم مورد نیاز و کار با پلتفورم معاملاتی
۱۵- علت بسته شدن نماد های تابلو
۱۶- دامنه های قیمت و ساعات کار بازار
۱۷- حجم مبنا و قیمت پایانی
۱۸-کارمزد معاملات و قیمت سر به سر
۱۹-سهام شناور و حراج پیوسته و ناپیوسته
[/su_spoiler] [/su_accordion]

نحوه برگزاری دوره

در وضعیت کنونی کشور و عدم امکان برگزاری کلاس های حضوری و اخلال در سرعت اینترت بهترین روش آموزش بصورت آفلاین و دانلودی میباشد ،تمامی هموطنان عزیز میتوانند با شرکت در کلاسها از فرصت سرمایه گذاری در بازار بورس استفاده نموده و از افت سرمایه که این روزها بر اثر تورم به همه اقشار فشار زیادی وارد آورده ،جلوگیری نمایند و درک بازار ثانویه بورس با آموزش به کسب سود بپردازند.

لینک دانلود کلاس ها در قسمت ناحیه کاربری در صفحه دانلود برای دانشجویان عزیز فراهم میشود تا بتوانند مانند کلاس حضوری از مطالب آن استفاده کرده و تعطیلات نیز وقفه ای در آموزش ایجاد نکند، همچنین فرصت پرسش و پاسخ نیز در کانال کلاس فراهم میباشد .
کانال تلگرام مربوط به کلاس نیز برای سوالات و مشاوره پس از ثبت نام برای شما پیامک میشود و در درک بازار ثانویه بورس هر زمان میتوانید با استاد مربوطه در تماس باشید .
با اینگونه آموزش شما زمان کافی برای تمرین مطالب داشته، برای درک بهتر، استاد نیز در کنار شما خواهد بود. تمام دانشجویان تقریبا با یک سرعت به فراگیری پرداخته و از اوقات فراغت نیز بهترین استفاده صورت می پذیرد .

“برای مشاوره با ما تماس بگیرید ۸۸۹۰۳۰۸۱-۸۸۹۳۹۷۱۲ ۰۲۱ ” اوقات غیر اداری ۰۹۰۳۵۲۲۳۹۷۱

اوراق مرابحه در بازار مالی ایران

منبع: دوماهنامه تازه‌های اقتصاد، شماره ۱۴۸، فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۵.

اوراق مرابحه یکی از مهمترین ابزارهای تامین مالی در بازار مالی اسلامی است و از نظر مبانی حقوق اسلامی یکی از انواع عقد بیع بشمار می‌رود. در صورتجلسه کمیته فقهی و حقوقی سازمان بورس اوراق بهادار مورخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۹ آمده است: از آنجا که اوراق مرابحه انواع مختلفی دارد نمی‌توان تعریف جامع و دقیقی از این اوراق ارائه کرد اما در نگاه عام می‌توان گفت اوراق مرابحه اوراق بهاداری هستند که دارندگان آنها به طور مشاع مالک دارایی مالی (دینی) هستند که براساس قرارداد مرابحه حاصل شده است. این اوراق بازدهی ثابت داشته و قابل فروش در بازار ثانوی می‌باشند.

انواع اوراق مرابحه

در سال ۱۳۸۹ کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار مباحث فقهی اوراق مرابحه را مورد بحث قرار داد و این مباحث در قالب ۴ نوع اوراق مطرح گردید :

۱. اوراق مرابحه تأمین مالی

در این نوع، بانی برای تأمین مالی خود، اقدام به انتخاب یا تأسیس مؤسسه مالی به منظور خاص با عنوان واسط می‌کند. واسط با انتشار اوراق مرابحه از طریق شرکت تأمین سرمایه، وجوه سرمایه‌گذاران مالی (مردم) را جمع‌آوری کرده و به وکالت از طرف آنان کالای مورد نیاز بانی را از تولیدکننده (فروشنده) به صورت نقد خریداری و به صورت بیع مرابحه نسیه به قیمت درک بازار ثانویه بورس بالاتر به بانی می‌فروشد. بانی متعهد می‌شود که در سررسید مشخص، قیمت نسیه کالا را از طریق شرکت تأمین سرمایه به دارندگان اوراق برساند. دارندگان اوراق می‌توانند تا سررسید منتظر بمانند و از سود مرابحه استفاده کنند و یا قبل از سررسید اوراق خود را در بازار ثانوی به فروش برسانند.

۲. اوراق مرابحه تأمین نقدینگی

در سال ۱۹۹۲ میلادی بخش خصوصی در اقتصاد مالزی نوعی اوراق بهادار منتشر کرد که مبتنی بر بیع العینه یا بازخرید دارایی فروخته شده است. در این روش، مؤسسه ناشر اوراق، دارایی‌های دولت، سازمان‌ها و بنگاه‌‌های اقتصادی را به صورت نقد خریداری کرده و پولش را می‌دهد، سپس با قیمتی بالاتر و به صورت نسیه مدت‌دار به خود آنها می‌فروشد و در مقابل، از آنها اسناد مالی با مبالغ و سررسیدهای معین دریافت می‌کند. مؤسسه ناشر می‌تواند منتظر بماند و سررسید مبلغ اسمی اسناد را از خریداران دریافت کند، همچنین می‌تواند در بازار ثانوی آنها را بفروشد.

۳. اوراق مرابحه تشکیل سرمایه شرکت‌های تجاری

در این نوع از اوراق مرابحه، هدف تشکیل سرمایه، فعالیت تجاری مستمر است. بانی (شرکت تجاری) که نقش ناشر را نیز دارد، با انتشار و واگذاری اوراق مرابحه، وجوه نقدی مازاد افراد را جمع‌آوری کرده به وکالت از طرف آنان، کالاهای مورد نیاز دولت، سازمان‌های دولتی، شرکت‌های وابسته به دولت و بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی و مصرف‌کنندگان را از تولیدکنندگان یا مراکز فروش به صورت نقد خریده، سپس با افزودن نرخ معینی به عنوان سود، به صورت نسیه به مصرف‌کنندگان نهایی می‌فروشد. سود حاصل از عملیات خرید و فروش، پس از کسر درصدی به عنوان حق‌الوکاله ناشر (شرکت تجاری)، به صورت فصلی یا سالانه از طریق شرکت تأمین سرمایه بین صاحبان اوراق توزیع می‌شود. اوراق مرابحه نوع سوم، ماهیت اوراق سهام شرکت‌ها را دارد و می‌تواند بدون سررسید معین منتشر شود، همان‌طور که می‌توان ابتدا آن را به صورت سررسید، اما قابل تبدیل به اوراق سهام طراحی کرد.

۴. اوراق مرابحه رهنی

یکی از کاربردهای مهم اوراق مرابحه برای تبدیل کردن تسهیلات بانک‌ها و شرکت‌های لیزینگ به اوراق بهادار می‌باشد. در این روش، بانی (بانک‌ یا شرکت‌ لیزینگ) که دارایی‌هایی را به صورت مرابحه (فروش اقساطی) رهنی به دولت، بنگاه‌ها و خانوارها واگذار کرده است می‌توانند با تبدیل به اوراق بهادار کردن مطالبات حاصل از تسهیلات مرابحه، منابع خود را نقد کنند. برای این منظور اقدام به تاسیس واسط می‌نماید. واسط با انتشار اوراق مرابحه، وجوه سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری، سپس به وکالت از طرف آنان دیون حاصل از تسهیلات مرابحه را به قیمت تنزیلی از بانی (بانک‌ یا شرکت‌ لیزینگ) خریداری می‌کند، بانی متعهد می‌شود در سررسیدهای مشخص مبلغ اسمی دیون را از بدهکاران‌ وصول کرده و از طریق شرکت تامین سرمایه به دارندگان اوراق برساند. دارندگان اوراق می‌توانند تا سررسید منتظر بمانند و از سود نهایی اوراق استفاده کنند و نیز می‌توانند قبل از سررسید، اوراق خود را در بازار ثانوی با سود کمتر بفروشند.

با توجه به اینکه همه این اوراق براساس سود برای صاحبان طراحی می‌شوند، در نتیجه از صنف ابزارهای مالی انتفاعی هستند .

نرخ سود نوع اول، دوم و چهارم اوراق مرابحه، چه در بازار اولیه و چه در بازار ثانویه، نرخ معین و از قبل تعیین شده است و نرخ بازدهی نوع سوم، گرچه به خودی خود متغیر است و در دامنه مشخصی از تغییرات قرار می‌گیرد، لکن به منظور وجود متغیر دیگری به نام حق‌الوکاله می‌توان با مدیریت مشخص به نرخ معینی از سود برای صاحبان اوراق رسید؛ در نتیجه، اوراق مرابحه می‌تواند ابزار مناسبی برای صاحبان وجوه باشد که به دنبال سود معین از سرمایه‌گذاری هستند .

با توجه به امکان شکل‌گیری بازار ثانویه این اوراق، به نظر می‌رسد که اوراق مرابحه به ویژه نوع اول، دوم و چهارم دارای درجه نقدشوندگی بالایی است. هر چه تنوع اوراق مرابحه بیشتر شود، به ویژه زمانی که واسط‌های زیادی اقدام به انتشار اوراق مرابحه از نوع سوم کنند، انتظار می‌رود که بازار اولیه و ثانویه این اوراق به سمت رقابت و کارآیی بالاتر برود.

مروری بر مباحث فقهی مرابحه

کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق‌بهادار پس از بررسی این چهار نوع اوراق مرابحه طی مصوبه‌ای براساس استدلالاتی حکم به صحت انواع اول، سوم و چهارم نمود.

می‌توان گفت: غیر از نوع دوم اوراق مرابحه که مشکل شرعی دارد، سایر انواع اوراق مرابحه به ویژه نوع سوم آن می‌تواند ابزار مناسبی برای بازار سرمایه کشورهای اسلامی باشد و نوع اول و چهارم نیز می‌تواند تنها درک بازار ثانویه بورس درک بازار ثانویه بورس برای فروش در داخل کشور و برای شیعیان خارج از کشور طراحی شود .

معاملات نوع سوم اوراق مرابحه چه در بازار اولیه و چه در بازار ثانویه به اعتقاد همه فقها (شیعه و سنی) صحیح است. نوع اول و چهارم اوراق مرابحه، اگرچه در بازار اولیه مشکلی ندارد اما معاملات بازار ثانوی آنها نیازمند صحت بیع دین (تنزیل) به شخص ثالث، به کمتر از مبلغ دین است که این معامله به اعتقاد مشهور فقهای شیعه، صحیح است اما به اعتقاد مشهور فقهای اهل سنت اشکال دارد. نوع دوم اوراق مرابحه نیز از همان معامله نخست به اعتقاد مشهور فقهای شیعه و اهل‌سنت، محل اشکال است.

مروری بر مباحث حقوقی مرابحه

شرایط حقوقی عقد مرابحه

مرابحه ذاتاً نوعی عقد بیع با داشتن ویژگی خاص است. بنابراین مرابحه می‌بایستی، همانند سایر عقود، شرایط عمومی عقد بیع و نیز شرایط اختصاصی مرابحه را در درک بازار ثانویه بورس برداشته باشد.

شرایط عمومی مرابحه

مرابحه نوعی عقد بیع است بنابراین بایستی شرایط عمومی معاملات را نیز داشته باشد. به موجب مقررات مذکور در ماده 190 قانون مدنی این شرایط عبارت است از :

۱.قصد طرفین و رضای آنها

۳.موضوع معین که مورد معامله باشد

۴.مشروعیت جهت معامله

علاوه بر شرایط مورد اشاره از آنجایی که بر اساس مقررات قانون مدنی تعریف عقد بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم لذا از جمله شرایط عقد بیع معلوم بودن خصوصیات و اوصاف مبیع و ثمن معامله است پس خرید و فروش مبیع مجهول یا مبیعی که تسلیم آن غیر مقدور یا انجام معامله آن غیر قانونی باشد صحیح نخواهد بود. لازم به توضیح است که به محض تحقق عقد بیع آثار حقوقی مشروحه ذیل نیز محقق می شود :

۱.به مجرد وقوع بیع مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن می‌شود

۲.عقد بیع بایع را ضامن درک مبیع و مشتری را ضامن درک ثمن قرار می‌دهد

۳.عقد بیع بایع را به تسلیم مبیع ملزم می‌نماید

۴.عقد بیع مشتری را به تأدیه ثمن ملزم می‌کند

در مرابحه نیز همین آثار جاری است .

شرایط اختصاصی عقد مرابحه

معمولاً برای عقد مرابحه چند شرط اساسی را ذکر می‌کنند که عبارت است از :

۱.معلوم بودن میزان بهای تمام شده یا ثمن یا مبیع برای خریدار. این شرط در معاملات عادی وجود ندارد .

۲.معلوم بودن میزان سودی که فروشنده از معامله خواهد برد .

۳.مثلی بودن مبیع

۴.صحیح بودن معامله اول (معامله‌ای که به موجب آن فروشنده مبیع را مالک شده است)

۵.غیر ربوی بودن معامله اول (معامله‌ای که به موجب آن فروشنده مبیع را مالک شده است)

بند یک ماده ۱ دستورالعمل انتشار اوراق‌مرابحه مقرر می‌دارد: اوراق‌مرابحه اوراقی‌ بهادار با نام قابل نقل و انتقالی است درک بازار ثانویه بورس که نشان‌دهنده مالکیت مشاع دارنده آن در دارایی مالی (طلب) است که براساس قرارداد مرابحه حاصل شده‌است.

اوراق بهادار براساس بند یک ماده ۱ دستورالعمل اجرایی اوراق‌بهادار مرابحه بانام بیان شده‌اند و این به معنای آن است که دارنده ورقه یا در خود ورقه ذکر گردیده و یا در اسناد مربوطه معلوم است کدام ورقه متعلق به چه کسی می‌باشد. در اوراق مرابحه دارنده ورقه خود مالک دارایی موضوع عقد مرابحه است و از نوعی حق عینی بر مال برخوردار است. در واقع، در اینجا شخصیت حقوقی واسطه‌ای وجود ندارد تا مالکیت به او متعلق گردد در این حالت شرکت تشکیل شده نوعی شرکت مدنی است.

در ماده ۱ دستورالعمل انتشار اوراق مرابحه تاکید شده است که با خرید اوراق مرابحه، رابطه وکیل و موکل میان ناشر و خریداران اوراق برقرار می‌گردد. ناشر به وکالت از طرف خریداران اوراق ملزم به خرید دارایی موضوع انتشار به صورت نقد و فروش اقساطی آن به بانی است. در اسناد موضوع انتشار اوراق‌ مرابحه باید قید شود که خرید اوراق به منزله قبول وکالت ناشر بوده و وکالت ناشر تا سررسید و تسویه نهایی اوراق غیرقابل عزل و معتبر است.

در خصوص بهادار بودن این اوراق باید گفت که این اوراق قابل تقویم به پول است و افراد در قبال دریافت آن حاضرند پول پرداخت نمایند؛ پس ماهیتی مالی دارد. از آنجاییکه که اوراق مرابحه مال محسوب می‌شود، مال و حق مالی براساس اراده طرفین قابل نقل و انتقال است که می‌تواند به صورت عقد معین یا عقد نامعین صورت گیرد. البته باید توجه داشت که مفهوم قابلیت انتقال در اینجا با توجه به نفس این اوراق است و منوط به امر دیگری نمی‌باشد. ماده ۱۰۲ قانون تجارت در خصوص شرکت‌های اشخاص قانون‌گذار، انتقال سهم الشرکه را به درک بازار ثانویه بورس تنهایی مجاز ندانسته بلکه رضایت بخشی از شرکاء و انتقال به موجب سند رسمی در شرکت با مسئولیت محدود را برای انتقال لازم می‌داند و همچنین براساس ماده ۱۲۳ قانون تجارت، رضایت تمام شرکا در شرکت تضامنی برای این انتقال لازم است، در‌حالیکه ورقه بهادار مرابحه به خودی خود قابلیت انتقال به دیگران را داراست. در ماده ۵۸۳ قانون مدنی، قانون‌گذار هر یک از شرکاء را مجاز می‌داند بدون رضایت شرکاء دیگر سهم خود را جزئاً یا کلاً به شخص ثالثی منتقل کند. در مسئله مورد نظر ما نیز دارنده ورقه مرابحه در واقع مالک سهم مشاعی از دارایی پایه است و می‌تواند سهم خود را بدون رعایت تشریفات خاصی و حتی بدون رضایت سایر شرکاء به دیگران منتقل نماید.

وضعیت اوراق مرابحه در بازارهای مالی ایران

توسعه بازارهای مالی هر کشور از لوازم پیشرفت اقتصادی آن کشور می‌باشد. یکی از مشکلات بازار مالی کشور آن است که بخش عمده تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌های سرمایه‌گذاری متکی به بازار پول و نظام بانکی است و سهم بازار سرمایه در تامین مالی بسیار ناچیز می‌باشد که یکی از دلایل آن فقدان ابزارهای مالی انعطاف‌پذیر، کارآمد و متنوع است.

در صورت گسترش اوراق مرابحه به لحاظ اقتصادی شاهد افزایش حضور بازار سرمایه در تامین مالی و توسعه بازار مالی کشور خواهیم بود. در واقع بورس هر کشور پس‌اندازهای ریز و درشت جامعه را به صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت جذب کرده و به سمت طرح‌های مفید و مولد اقتصادی هدایت می‌کند. هر چه ابزارهای مالی مورد استفاده در این بازار تنوع بیشتری داشته باشند بیشتر می‌توانند به اهداف، سلیقه‌ها و روحیات متنوع صاحبان پس‌انداز پاسخ دهند و زمینه مشارکت اشخاص بیشتری را فراهم کنند. برخلاف بورس‌های فعال در سطح جهان که از انواع متنوع ابزارهای مالی برخوردار هستند بورس ایران از تنوع لازم بهره‌ای ندارد. در ادامه به بررسی وضعیت انتشار اوراق مرابحه در ایران به شرح ذیل پرداخته می‌شود:

در سال ۱۳۹۱ مجوز انتشار اولین اوراق مرابحه به منظور تأمین مالی شرکت گروه صنعتی بوتان برای خرید مواد اولیه برای مصرف در تولید محصولات شرکت به مبلغ ۳۰۱ میلیارد ریال از سوی سازمان بورس و اوراق‌بهادار صادر شد. شرکت واسط مالی آبان ماه به منظور تأمین مالی غیرمستقیم شرکت گروه صنعتی بوتان و خرید مواد اولیه تولید آبگرمکن، اوراق مرابحه به ارزش ۳۰۱ میلیارد و ۳۰۶ میلیون ریال از طریق بازار سوم فرابورس پذیره‌نویسی کرد. دومین اوراق مرابحه توسط شرکت واسط مالی خرداد یکم در سال ۱۳۹۲ به منظور تامین مالی غیر مستقیم شرکت گلوکوزان در جهت تامین سرمایه در گردش و خرید مواد اولیه به ارزش ۲۰۰ میلیارد ریال منتشر شد. سومین اوراق مرابحه منتشر شده در سال ۱۳۹۳ توسط شرکت واسط مالی فروردین دوم جهت تامین مالی غیر مستقیم شرکت تولیدی موتور، گیربکس و اکسل سایپا به ارزش ۱۰۰۰ میلیارد ریال منتشر گردید. آخرین اوراق مرابحه منتشر شده تا به امروز در خرداد ۱۳۹۴ توسط شرکت واسط مالی اسفند یکم به منظور تامین مالی جهت خرید نفت کوره‌ی بتا گستر کرانه (سهامی خاص) به ارزش ۵۰۰ میلیارد ریال منتشر شده است.

نمودار ۱) وضعیت اوراق مرابحه منتشر شده از نظر ارزش و فراوانی تا پایان آذرماه ۱۳۹۴

نمودار ۲) درصد انواع صکوک منتشر شده در سال ۱۳۹۳

در سال ۱۳۹۳، ۱۶هزار و 57 میلیارد و 784 میلیون ریال انواع اوراق (غیر دولتی) منتشر شده است . از این مقدار اوراق مشارکت با ۷ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال معادل ۴۹ درصد از جمع اوراق منتشر شده غیر دولتی در صدر قرار گرفت و اوراق اجاره با انتشار 7 هزار و 257 میلیارد و 784 میلیون ریال معادل 45 درصد از کل اوراق منتشر شده، را به خود اختصاص داد در حالی که در سال گذشته تنها یک هزار میلیارد ریال اوراق مرابحه منتشر شده است و فقط ۶ درصد از جمع اوراق منتشر شده به این اوراق اختصاص دارد.

جمع‌بندی

پس از حذف اوراق قرضه از چرخه نظام اقتصاد اسلامی، متفکران مسلمان با استفاده از ویژگی‌های بیع مرابحه اقدام به طراحی اوراق بهاداری به نام اوراق مرابحه کردند که در صورت مشخص شدن ابعاد مختلف آن می‌تواند مکمل خوبی در بازارهای مالی باشد.

این اوراق که از ابزارهای جدید اسلامی در بازارهای مالی است هنوز نتوانسته‌ جایگاه مناسبی در بازارهای مالی ایران به دست آورد و تاکنون تنها ۴ مورد اوراق مرابحه در ایران منتشر شده است. در کشورهای دیگر به دلایلی همچون پایین بودن نرخ تورم اوراق مرابحه برای سرمایه‌گذاران جذاب است ولی به نظر می‌رسد در ایران با توجه به بالا بودن نرخ تورم این اوراق حتی با داشتن مزایای همچون قابلیت نقدشوندگی بالا در بازار ثانویه، بازدهی ثابت اوراق، ریسک پایین آن و سررسیدهای کوتاه‌مدت نتوانسته است جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند. به نظر می‌رسد دلایلی همچون ناشناخته بودن این ابزار برای عموم، نداشتن ضمانت کافی نسبت به سایر ابزارها که اعتماد بر این ابزار را با چالش روبه رو می‌کند، مشخص و واضح نبودن تفاوت‌ها، مزایا و معایب این اوراق نسبت به فروش اقساطی برای سرمایه‌گذاران از عواملی است که در فراگیر نشدن این ابزار نوین مالی در بازارهای مالی ایران تاثیرگذار بوده‌ است.

زال، یوسف، ۱۳۹۴، «بررسی فقهی، حقوقی و اقتصادی بیع مرابحه»، بیست و ششمین همایش بانکداری اسلامی.

موسویان، سید عباس (۱۳۸۸)، «صکوک مرابحه ابزار مالی مناسب برای بازار پول و سرمایه اسلامی»، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی جستارهای اقتصادی، س ۶، ش ۱۱، ۳۱-۹.

صالح آبادی، علی (۱۳۸۵)، بازارهای مالی اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

موسویان، سید عباس و محمدحسین عباسی (۱۳۹۲)، «ماهیت حقوقی اوراق بهادار مرابحه». پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال چهاردهم، شماره دوم (پیاپی ۳۸).

موسویان، سید عباس؛ وثوق، بلال و علی فرهادیان آرانی (۱۳۹۲)، «شناخت و رتبه‌بندی ریسک‌های ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)».دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، سال هفتم، شماره اول، ۶۱-۳۱، ۱۸۷-۲۱۲.